Koninginnebuurt

2.4 Functionele structuur

Voor de functionele betekenis van het plangebied is vooral bepalend dat hier in de loop der tijd veel grote woonhuizen zijn gebouwd. Deze woningen zijn door hun situering en omvang voor slechts een beperkte groep betaalbaar en zijn gedeeltelijk als kantoor of praktijkruimte in gebruik genomen. De (woon)bebouwing is slechts in beperkte mate geconcentreerd of aaneengesloten gebouwd, waardoor het plangebied een open en groen karakter heeft. In het plangebied zijn gemengde bestemmingen gegeven aan gebouwen waar deze bestemmingen reeds voorkomen.

2.4.1 Wonen

In de afbeeldingen 3 t/m 6 worden op basis van gegevens van bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Haarlem enkele verschillen weergegeven tussen de Koninginnebuurt (waarvan overigens maar een gedeelte binnen het plangebied valt), Haarlem Zuid (Bosch en Vaart, Koninginnebuurt, Rozenprieel, Welgelegen en Zuiderhout/Vredenhof) en Haarlem in 2011. De Koninginnebuurt bestaat grotendeels uit grote koopwoningen en inwoners met een bovengemiddeld inkomen. Januari 2011 waren er 2.995 inwoners in 1.351 woningen geregistreerd. De gemiddelde woningbezetting komt daarmee op 2,22 personen per woning. Haarlem heeft per januari 2011 150.695 inwoners in 71.251 woningen ofwel 2,11 personen per woning.

Van de woningvoorraad in de Koninginnebuurt betreft circa 72 procent koopwoningen, 16 procent particuliere huurwoningen en 12 procent sociale huurwoningen. In de gemeente Haarlem is het aandeel koopwoningen 51 procent, het aandeel particuliere huurwoningen 16 procent en het aandeel sociale huurwoningen 33 procent. Het aandeel koopwoningen is daarmee in de Koninginnebuurt veel hoger en het aandeel sociale huurwoningen kleiner dan in Haarlem. In de Koninginnebuurt is het aandeel eengezinswoningen met circa 48 procent iets kleiner dan in Haarlem waar dit 52 procent betreft. De woningvoorraad in de Koninginnebuurt is grotendeels gebouwd vóór 1920.

Tabel 2 Woningvoorraad naar bouwperiode in 2011

							Voor 1920	1920- 1940	1940-1960	1960- 1980	1980- 1990	1990-2011	totaal
Haarlem							23 %	26 %	10 %	20 %	10 %	11 %	71251
Koninginnebuurt							51 %	7 %	0 %	7 %	30 %	5 %	1.351

De leeftijdsopbouw in de Koninginnebuurt komt min of meer overeen met de leeftijdsopbouw in Haarlem.

Tabel 3 Inwoners naar leeftijdscategorie in 2011

											0-5	5-15	15- 25	25- 35	35- 45	45- 55	55- 65	65-75	75-85	85+	totaal
Haarlem											6%	11%	11%	14%	16%	14%	13%	8%	5%	2%	150.695
Koninginne- buurt											5%	13%	11%	11%	14%	16%	15%	9%	4%	2%	2.995

Afbeelding 3: Leeftijdsopbouw in 2011

Afbeelding 4: Eigendom woningen in 2011

Afbeelding 5: Type woningen in 2011

Afbeelding 6: Bouwjaar woningen in 2011

De gunstige ligging ten opzichte van de Haarlemmerhout, het centrum van de stad en de duinen maken de Koninginnebuurt tot een geliefd woongebied. Door de zandgrond ter plaatse is hier sprake van gunstige bouwomstandigheden. De woningen zijn voornamelijk op de oude zandrug gelegen en zijn daarom hoofdzakelijk op staal gefundeerd.

In de loop der jaren is er een verschuiving ontstaan van vrijwel monofunctionele woongebied naar een uitgesproken woonwerkomgeving. De villa-achtige woningen en de aaneengesloten gebouwde herenhuizen zijn gedeeltelijk in gebruik genomen als kantoor en praktijkruimten, al dan niet met de woonfunctie gecombineerd. Deze ontwikkeling heeft echter geen afbreuk gedaan aan de kwaliteit van de architectuur in de omgeving en de goede woonbeleving.

De gemiddelde omvang van een woning in Haarlem is 294 m2, terwijl de gemiddelde omvang van de huizen in de Koninginnebuurt met 482 m2 het grootst is ten opzichte van de overige buurten in Haarlem.

2.4.2 Bedrijvigheid en voorzieningen

In de afbeeldingen 7 en 8 wordt op basis van gegevens van bureau Onderzoek en Statistiek van de gemeente Haarlem (gebaseerd op gegevens van de Kamer van Koophandel) ingegaan op enkele kenmerken van de werkgelegenheid in de Koninginnebuurt. In 2010 stonden in het plangebied (inclusief de direct aan het plangebied grenzende bedrijven aan de Wagenweg, Raamsingel en Tuinlaantje) 306 bedrijven ingeschreven met 901 werknemers (inclusief zelfstandigen). Daarvan betreffen 180 bedrijven eenpersoonsbedrijven, vaak aan huis gevestigd en zijn er slechts twee ondernemingen met meer dan 20 werknemers. Onderverdeeld naar de deelbuurten 4001 (noordwest, het gebied tussen Noorder Emmakade, Van Eedenstraat en Julianastraat), 4002 (noordoost, het gebied tussen Van Eedenstraat, Lorentzplein en Houtplein) en 4004 (zuid, het gebied tussen Julianastraat en Wagenweg) kan de werkgelegenheid worden getypeerd naar aantal vestigingen, aantal werknemers en type werkgelegenheid:

Afbeelding 7: werkgelegenheid in 2010

Afbeelding 8: type werkgelegenheid in 2010

De Koninginnebuurt is en blijft een gewilde vestigingsplaats voor de zakelijke dienstverlening (kantoorfunctie). Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat veel kantoorgebruikers een voorkeur voor Haarlem-Zuid als vestigingsplaats uitspreken. De toegankelijkheid van het gebied vanuit het oosten (Paviljoenslaan-Buitenrustbruggen) en de goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer (regionaal busknooppunt Tempeliersstraat) spelen een belangrijke rol als locatiefactoren ten gunste van de kantoorfunctie. De vele representatieve gebouwen in de buurt, die geschikt zijn voor kantoorvilla's, spelen hierbij een belangrijke rol. Deze monofunctionele kantoorgebouwen in de Koninginnebuurt zijn met name buiten het plangebied rond het Florapark en de Dreef te vinden.

Commerciële voorzieningen

De meeste commerciële voorzieningen in de Koninginnebuurt zijn net buiten het plangebied gelegen aan de Wagenweg en Houtplein. Binnen het plangebied is detailhandel geconcentreerd langs de Tempeliersstraat. Ook zijn er enkele bedrijven aan het Lorentzplein gevestigd.

Maatschappelijke voorzieningen

Maatschappelijke voorzieningen betreffen functies die hun doelstelling(en) verbonden hebben aan de samenleving. In het plangebied Koninginnebuurt zijn maatschappelijke voorzieningen aanwezig, waaronder aan de Noorder Emmakade, Tempeliersstraat en Nauwe Geldelozepad. Verspreid door de buurt zijn er enkele praktijken aan huis (zoals artsen en therapeuten) en er zijn enkele kinderopvangvestigingen. De aanwezige maatschappelijke voorzieningen zijn grotendeels buurtoverstijgend, maar hebben voldoende draagvlak binnen de buurt.