Spaar en Hout

5.1 Visie op het plangebied

Het bestemmingsplan Spaar en Hout is in hoofdzaak een consoliderend bestemmingsplan om daarmee de kwaliteit in het plangebied te handhaven. Dat houdt in dat de stedenbouwkundige structuur qua rooilijn, maximale goothoogten en maximaal aaneengesloten gevelbreedte uitgangspunt is bij het juridisch vastleggen van het bestemmingsplan. Het consoliderende karakter van dit plan krijgt vooral juridisch gestalte door voor percelen op de verbeelding voortzetting van het huidig gebruik de bebouwing (veelal) gedetailleerd aan te geven.

Het noordelijk woongebied tussen Rustenburgerlaan en Kamperlaan, het middengebied met het voormalig ziekenhuisterrein en het groengebied ten zuiden van de Spijkermanlaan zijn vrijwel ongewijzigd in de huidige ruimtelijke verschijningsvorm vastgelegd. De bestaande woningen zijn als zodanig bestemd. Waar mogelijk wordt de mogelijkheid geboden om bestaande woningen uit te breiden (dakopbouwen, aan- en uitbouwen en dakkapellen). Bestaande bedrijfjes en voorzieningen zijn zo bestemd dat bij beëindiging van deze functies de betreffende gebouwen ook als woning in gebruik kunnen worden genomen. Verspreid tussen de woningen zijn diverse kleine bedrijven en winkels gevestigd die als gemengde bestemming in het bestemmingsplan zijn opgenomen. De onderwijsvoorzieningen, het verzorgingstehuis Spaar en Hout met bijbehorende gebouwen, en het posthuis Spaar en Hout zijn in het bestemmingsplan opgenomen als Maatschappelijk. Het bestaande openbare groen is bestemd als groen. De bijzondere waarde van de tuinen van het voormalig buiten Spaar en Hout zijn als monument op de verbeelding aangeduid. Voortuinen bij woningen hebben de bestemming Tuin 1. Om de karakteristiek van de Spaarneoever (afwisseling van groen en vrijstaande villabebouwing) te behouden hebben ook de tuinen van de woningen aan de Buitenrustlaan (aan de oeverzijde) een bestemming Tuin 1 gekregen. Dat geldt eveneens voor de monumentale tuinen van Spaar en Hout. Hiermee wordt de bouw van schuurtjes en aanbouwen zoveel mogelijk voorkomen. De overige achtertuinen hebben de bestemming Tuin 2.

Na de recente nieuwbouw van woningen op het voormalige ziekenhuisterrein kan aan de Kamperlaan tussen het hoofdgebouw en de gebouwen aan de Kleine Houtweg nog 8.000-10.000 m2 kantoorruimte worden gerealiseerd met een bouwhoogte van 12 meter nabij de Lindenhoek en de centrale as die van de Kleine Houtweg naar het Spaarne loopt, en een bouwhoogte van 15 meter naast het hoofdgebouw aan de Kamperlaan. Deze kantoorontwikkeling is mogelijk gemaakt in het vastgestelde Uitwerkingsplan Mariastichting uit 2003. Op de verbeelding is de bestemming van deze ontwikkeling verruimd tot Gemengde Doeleinden 5 (meer gebruiksmogelijkheden dan alleen kantoren, zoals: maatschappelijk, dienstverlening, praktijkruimte en atelier, maar geen wonen). Wonen is op deze locatie niet mogelijk gemaakt in dit bestemmingsplan, omdat de locatie als zichtlocatie langs de Kamperlaan in het verleden beter geschikt werd geacht voor kantoren en/of bedrijfsmatige functies. Daarnaast zou er nader onderzoek gedaan moeten worden om daarmee te kunnen onderbouwen dat de woonfunctie op deze locatie inpasbaar is. De kosten van dergelijk onderzoek zijn voor een eventuele initiatiefnemer van een woningbouwplan op deze locatie en worden niet op voorhand door de gemeente gefinancierd. Indien zich gedurende de looptijd van dit bestemmingsplan een partij aandient die woningbouw op deze locatie wil realiseren, dan zal er een separate beoordeling van het intiatief en de bijbehorende onderbouwing plaatsvinden.

In de recreatienota Haarlem (1997) wordt de oost-westroute beschreven als verbinding tussen het Westelijk Tuinbouwgebied, de Haarlemmerhout, de noordelijke schil van Schalkwijk, het Reinaldapark en de Zuidpolder. Een tweede hoofdroute is de Spaarneroute die als uitwerking kan worden gezien van het Spaarneplan waarbij de visie dat de oevers recreatief toegankelijk dienen te zijn wordt uitgewerkt. De route heeft een toeristisch recreatief karakter. Gedeeltelijk zijn reeds vrijliggende paden langs het Spaarne aanwezig.

Uitbreiding/aanpassing van de woning

Bij bestaande woningen neemt in de regel de wens tot veranderingen in en aan de woning toe naarmate de woning ouder is. Aanvragen hebben meestal betrekking op de uitbreiding van de woonruimte, luxer maken van de woning, dan wel een grotere berging/garageruimte in de achter- of zijtuin. Nieuwe wensen hangen voor een groot deel samen met een verandering van levensfase (bijvoorbeeld kinderen krijgen of de deur uit, hoger inkomen, pensionering). Ook maatschappelijke veranderingen, zoals de wens om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen, kunnen een reden zijn voor aanpassing.

Ten behoeve van dit bestemmingsplan is onderzocht of uitbreiding van de woningen in Spaar en Hout mogelijk en gewenst is. Bij deze afweging spelen diverse aspecten een rol, zoals stedenbouw, architectuur, welstand en cultuur historische waarde. De wijk dankt de grote cultuurhistorische waarde vooral aan het feit dat de wijk nagenoeg oorspronkelijk is. Om de huidige kwaliteit van de wijk te bewaren, is vergroting van de woning dan ook slechts beperkt toegestaan.

Beroepsmatige activiteiten aan huis

Werken aan huis kan een bijdrage leveren aan het plaatselijk (met name dienstverlenend) voorzieningenniveau. Het toestaan van beroepsmatige activiteiten aan huis kan een stimulans geven aan de economische ontwikkeling, het starten van een bedrijf is op deze wijze heel laagdrempelig. Veel ondernemers zijn op deze manier begonnen. Binnen de ruimtelijk-functionele opzet van bestaande woonwijken zijn de mogelijkheden van het toestaan van beroepsmatige activiteiten aan huis uiteraard beperkt. Overlast voor het wonen moet voorkomen worden, omdat bijvoorbeeld het verkeerssysteem en de verkaveling niet inspelen op andere functies en de gevolgen van die andere functies. Ook mag het werken de woonfunctie niet verdrijven. Kortom: de gemeente staat in principe positief tegenover deze ontwikkeling zonder de mogelijke nadelen uit het oog te verliezen.

Het gebruiken en inrichten van woningen en bijgebouwen voor beroepsmatige activiteiten aan huis is mogelijk mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Zo zijn alleen dienstverlenende beroepen mogelijk en mag er geen overlast voor de woonomgeving ontstaan. Bovendien geldt als uitgangspunt dat de woonfunctie gehandhaafd dient te blijven. De omvang van de beroepsmatige activiteiten wordt daarom in de regels gelimiteerd: 35 procent van het brutovloeroppervlak van een woning tot een maximum van 50 m2 mag voor beroepsmatige activiteiten aan huis worden gebruikt.

Bedrijven

Op de structuurplankaart (2005) is de Buitenrustlaan-Kamperlaan aangeduid als woon-werkas. De bestaande detailhandel-, horeca-, dienstverlening- en/of kantoorfuncties worden door verschillende bestemmingen dan wel als 'gemengde doeleinden' in het plan opgenomen. Voor wat betreft de begane grondverdieping geeft dat enige flexibiliteit en biedt dit ruimte voor functieverandering in die gebouwen. De bebouwingsmogelijkheden behorende bij de 'oude' functie blijven gelden. Op deze wijze wordt voorkomen dat zich ongewenste grootschalige ontwikkelingen zullen voordoen.

In het bestemmingsplan worden alleen die bedrijven, (kleine) kantoren, (zakelijke) dienstverlenende en ideële bedrijven bestemd die zich duidelijk onderscheiden van de woonfunctie. In de toekomst blijft handhaving van de huidige karakteristiek (de overwegende woonfunctie met verspreid enige bedrijvigheid) uitgangspunt. In het plan wordt behalve voor nieuwbouw van kantoren aan de Kamperlaan geen ruimte geboden voor de vestiging van detailhandel, dienstverlening of horeca op nieuwe locaties.

Wat betreft ontwikkelingsmogelijkheden per bedrijfslocatie wordt aangesloten bij de milieuzonering. Uitbreiding van een bedrijf kan slechts beperkt zijn of zelfs geheel uitgesloten als er sprake is van een uit milieuhygiënisch en ruimtelijk oogpunt niet-optimale situatie. Vergroting van de milieuhygiënische problemen is in elk geval ongewenst. Een verdere toelichting wordt in de milieuparagraaf gegeven. De bestaande bedrijven die onder een hogere categorie vallen dan in het bestemmingsplan wordt toegelaten worden specifiek als bedrijf bestemd en in de regels benoemd. Op die manier kan - bijvoorbeeld na vertrek van het zittende bedrijf – alleen een identieke bedrijfssoort òf een lagere categorie bedrijf zich op die plaats vestigen.

Uitbreiding theekoepel ''Spaar en Hout'' via aparte procedure

De stichting Spaar en Hout heeft in de zienswijzefase van dit bestemmingsplan een verzoek ingediend om de theekoepel in het park uit te breiden. Deze uitbreiding maakt het mogelijk om enkele facilitaire voorzieningen te realiseren zoals sanitaire voorzieningen, een garderobe, een pantry of een CV-installatie. Daarmee wordt een jaar rond gebruik van de theekoepel mogelijk, waardoor het behoud van de monumentale theekoepel beter gegarandeerd kan worden.

Vanwege de monumentale status van de theekoepel dient onder andere de Rijksdienst voor het cultuurhistorisch erfgoed (RCE) hier bij betrokken te worden. Daarnaast is dit een dusdanige aanpassing dat de gemeente ook omwonenden en overige betrokkenen in de gelegenheid wil stellen om op dit initiatief te kunnen reageren. Het verzoek kan daarom niet meegenomen worden in dit bestemmingsplan. Wel bestaat de mogelijkheid om te zijner tijd via een aparte planologische procedure het verzoek in behandeling te nemen en te bepalen onder welke voorwaarden hier medewerking aan kan worden verleend.