Centrum - Beschermd Dorpsgezicht

6.3 Beschrijving bestemmingen

Per hoofdfunctie (wonen, bedrijven en dergelijke) is een bestemmingsregeling opgenomen, bestaande uit:

• bestemmingsomschrijving: waarvoor mogen de gebouwen en gronden worden gebruikt;
• bouwregels: een beschrijving van de toelaatbare bouwwerken;
• nadere eisen: de nadere eisen die aan het bouwen gesteld worden;
• afwijken van de bouwregels: middels een omgevingsvergunning door het bevoegd gezag;
• specifieke gebruiksregels;
• afwijking van de gebruiksregels: middels een omgevingsvergunning door het bevoegd gezag;
• omgevingsvergunning: werken en werkzaamheden die aan een omgevings- vergunning zijn verbonden;
• wijzigingsbevoegdheden: mogelijkheden om het bestemmingsplan te wijzigen.

6.3.1 Artikel 3 Cultuur en Ontspanning (CO)

Het Sterkenhuis aan de Oude Prinsweg krijgt de bestemming Cultuur en Ontspanning met als functieaanduiding 'museum'. Het Sterkenhuis is een historisch museum dat gericht is op de cultuurgeschiedenis van Bergen.

6.3.2 Artikelen 4 t/m 7 Gemengd-1 (GD-1) t/m Gemengd-4 (GD-4)

In het plangebied komen diverse gemengde bestemmingen voor. Dit zijn gebouwen waar op de begane grond een bedrijfsmatige activiteit wordt uitgeoefend en waar op de 1e etage wordt gewoond. Gedacht kan worden aan detailhandelsvestigingen of horecabedrijven waarboven wordt gewoond. In deze gevallen wordt de bestemming Gemengd (GD) toegekend. Er zijn 4 gemengde bestemmingen te weten:

• Gemengd-1: detailhandel en wonen;
• Gemengd-2: kantoren en wonen;
• Gemengd-3: maatschappelijke voorzieningen en wonen;
• Gemengd-4: horeca en wonen.

Ook detailhandel- en horecavestigingen waar geen woonruimte boven is, zijn bestemd voor Gemengd-1(GD-1) of Gemengd-4 (GD-4). Op deze manier kan boven detailhandels- en horecavestigingen, zonder afzonderlijke procedure, worden gewoond. Het wonen is overigens uitsluitend in het hoofdgebouw toegestaan en uitsluitend op de verdieping(en).

Binnen de verschillende bestemmingen zijn diverse aanduidingen opgenomen voor bestaande functies, zoals een woning op de begane grond of horecavestigingen in een hogere categorie dan algemeen toelaatbaar. Ook voor enkele functies die nog niet aanwezig zijn, maar wel wenselijk zijn, is op een aantal plaatsen een aanduiding opgenomen.

Op de bovenstaande wijze van bestemmen zijn enkele uitzonderingen waarbij het wonen op de verdieping niet voorkomt en ruimtelijk gezien ook niet wenselijk of realistisch is. Deze vestigingen hebben de bestemming Horeca (H), Kantoor (K) of Maatschappelijk (M) gekregen.

De situering van de toegelaten gebouwen is bepaald door bouwvlakken in combinatie met hoogteaanduidingen op de verbeelding. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen bouwvlakken voor de hoofdgebouwen en bouwvlakken voor de erfbebouwing met een lagere hoogte. De opgenomen hoogten zijn gebaseerd op de bestaande hoogten. De onbebouwde, vaak smalle, tussenruimten tussen gebouwen, komen niet voor bebouwing in aanmerking.

Binnen de bestemmingen zijn tevens bouwwerken, geen gebouwen zijnde, toegestaan zoals erf- en terreinafscheidingen. De hoogte van erf- en terreinafscheidingen binnen het bouwvlak mag niet meer bedragen dan 1 m en voor het overige niet meer dan 2 m. De hoogte van andere bouwwerken mag niet meer bedragen dan 3 m.

Stolpen

Binnen de gemengde bestemmingen komt een aantal stolpen voor. Voor deze stolpen is een aanvullende beschermende regels opgenomen. In de regel is met name het uitwendige karakter van de stolp beschermd. Bouw- of verbouwplannen mogen uitsluitend worden uitgevoerd, indien de beeldbepalende kenmerken, zoals onder andere kapvorm en andere specifieke kenmerken niet worden aangetast. Deze regeling geldt overigens voor alle in het plangebied voorkomende stolpen, ongeacht de bestemming. De stolpen zijn op de verbeelding voorzien van een specifieke aanduiding.

6.3.3 Artikel 8 Groen (G)

Voor de in het plangebied aanwezige structurele groenelementen is de bestemming Groen (G) opgenomen. Naast het feitelijke groen zijn binnen deze bestemming ook voet- en fietspaden en in- en uitritten toegestaan. Ter plaatse van de aanduiding 'evenemententerrein' zijn ook evenementen toegestaan. Bebouwing is uitsluitend toegestaan in de vorm van bouwwerken, geen gebouwen zijnde, tot een maximum hoogte van 3 m. Voor lantaarnpalen geldt een maximale bouwhoogte van 9 m. In het openbare gebied staan bomen die een belangrijke bijdrage leveren aan het groene karakter van het beschermde dorpsgezicht. Deze bomen (zowel solitair als groepen/rijen) hebben eveneens de bestemming Groen gekregen. Monumentale bomen, dat wil zeggen bomen die door de Bomenstichting als zodanig zijn aangewezen, hebben een specifieke aanduiding gekregen.

6.3.4 Artikelen 9 t/m 11 Horeca (H) t/m Maatschappelijk (M)

Zoals eerder aangegeven zijn op een aantal plaatsen horecabedrijven, maatschappelijke en andere voorzieningen en kantoren specifiek bestemd.

Voor de genoemde functies zijn bouwvlakken opgenomen waarbinnen de gebouwen en overkappingen moeten worden gebouwd. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen hoofdgebouwen en erfbebouwing. Het bouwvlak mag volledig worden bebouwd.

Nieuwe horecavestigingen, kantoren, maatschappelijke voorzieningen en voorzieningen gericht op cultuur en ontspanning worden niet mogelijk gemaakt.

De horecagelegenheid ter plaatse van het bedrijf aan de Karel de Grotelaan 6 valt buiten de algemeen toelaatbare horecacategorie (categorie 1) waardoor het een specifieke aanduiding krijgt. Bovendien is hier een wijzigingsbevoegdheid opgenomen teneinde de mogelijkheid te bieden aan de eigenaar om de specifieke aanduiding voor de zwaardere categorie te verwijderen, waarna de mogelijkheid bestaat om een serre aan te bouwen aan de achterzijde van het pand. De serre mag maximaal 75% van het gehele achterperceel beslaan.

6.3.5 Artikel 12 Tuin (T)

Gedeelten van achtererven bij de gemengde bestemmingen zijn apart bestemd als Tuin. In het vigerende bestemmingsplan waren deze gronden ook reeds bestemd als Tuin. Gezien de aanwijzing van het gebied als beschermd dorpsgezicht is nieuwe bebouwing op deze gronden niet wenselijk. Ook privé-tuinen rondom solitair gelegen hoofdgebouwen zijn bestemd als Tuin.

Alleen erf- en perceelafscheidingen tot een hoogte van maximaal 2 m en andere bouwwerken, geen gebouwen zijnde, tot een hoogte van maximaal 1 m zijn hier toegestaan. Een uitzondering geldt ter plaatse van de aanduiding 'bijgebouwen', waar een bijgebouw van ten hoogste 20m² zijn toegestaan met een goot- en bouwhoogte van ten hoogste 3m respectievelijk 5m.

Er is een uitzondering gemaakt op de bovenstaande regeling ten aanzien van erfafscheidingen op het achtererf (zie ook kopje erfbebouwing. Hieronder figuur 1 ter verduidelijking van dit artikel.

Figuur 9: Schematische weergave artikel 12

6.3.6 Artikel 13 Verkeer (V)

De wegen binnen het plangebied zijn opgenomen binnen de bestemming Verkeer. Hetzelfde geldt voor de verblijfsgebieden zoals pleinen, parkeervoorzieningen, woonerven en dergelijke. Verder vallen binnen deze bestemmingen de openbare ruimten en de groenvoorzieningen die niet worden gerekend tot het structurele groen van het gebied. Binnen de bestemming zijn tevens terrassen van horecabedrijven toegestaan met een meer openbaar karakter. Het terrassenbeleid van de gemeente Bergen is hierop van toepassing. De gronden met de bestemming Verkeer zijn mede bestemd voor evenementen.

6.3.7 Artikel 14 Wonen-1 (W-1)

De bestemming Wonen-1 is gegeven aan de percelen waar uitsluitend wordt gewoond. Gezien de ligging van de woningen binnen het beschermde dorpsgezicht is rondom de woningen een strak bouwvlak opgenomen. Dit betekent dat het hoofdgebouw niet uitgebreid mag worden. Uitbreidingen kunnen uitsluitend plaatsvinden in de vorm van aan- of uitbouwen. Bovendien heeft uitbreiding van het hoofdgebouw in deze gebieden doorgaans directe invloed op de gebruikswaarde van naastgelegen percelen.

Met betrekking tot de bebouwing op de percelen (zowel hoofdgebouwen als erfbebouwing) geldt een maximaal bebouwingspercentage ten opzichte van het bouwperceel. Dit percentage bedraagt 35%.

Erfbebouwing ten behoeve van de woning

Gebouwen en overkappingen

Binnen de bestemmingen is, onder een aantal voorwaarden, naast het hoofdgebouw ook erfbebouwing ten behoeve van de woning toegestaan in de vorm van aan- en uitbouwen, overkappingen en bijgebouwen (al dan niet aan het hoofdgebouw gebouwd) en overkappingen. De gronden bestemd voor Tuin, komen niet voor gebouwen en overkappingen in aanmerking (zie ook kopje Tuin). Hierna wordt ingegaan op een aantal aspecten met betrekking tot erfbebouwing.

Oppervlakte

De maximale oppervlakte van erfbebouwing bedraagt 50 m², mits een aaneengesloten oppervlakte van ten minste 25 m² van het zij- en achtererf onbebouwd en onoverdekt blijft. Dit om voldoende buitenruimte te garanderen. Voor percelen vanaf 500 m² geldt voorts dat een grotere oppervlakte is toegestaan. Het betreft een gestaffelde regeling. De maximale oppervlakte mag bij percelen:

• tussen de 500 m² en 600 m² : 55 m² bedragen;
• tussen de 600 m² en 700 m² : 60 m² bedragen;
• tussen de 700 m² en 800 m² : 65 m² bedragen;
• tussen de 800 m² en 900 m² : 70 m² bedragen;
• vanaf 900 m²: 75 m² bedragen,

waarbij een vrijstaand bijgebouw maximaal 50 m² mag bedragen.

Hoogte

De goothoogte van vrijstaande bijgebouwen en overkappingen, mag bij vrijstaande woningen niet meer bedragen dan 3 m en de bouwhoogte niet meer dan 5 m. Dakkapellen, gevelopbouwen en dakopbouwen zijn niet toegestaan. Voor aan- en uitbouwen, aangebouwde bijgebouwen en aangebouwde overkappingen geldt dat de bouwhoogte niet hoger mag zijn dan 25 cm boven de begane grondlaag van het hoofdgebouw met een maximum van 4 m. Dit betekent dat de aan- en uitbouwen in beginsel niet voorzien mogen worden van een kap (tenzij er sprake is van een flauwe kap die binnen de toegestane bouwhoogte mogelijk is). Er is een bevoegdheid tot afwijken opgenomen om indien dit vanwege de afstemming op het hoofdgebouw wenselijk is, een kap op een aan- of uitbouw of een bijgebouw bij een niet-vrijstaande woning te realiseren.

Afstanden

Erfbebouwing dient altijd op een afstand van minimaal 3 m achter (het verlengde van) de voorgevel van het hoofdgebouw te worden opgericht. Zo blijft het karakter van de erfbebouwing ondergeschikt aan het hoofdgebouw. Om overlast voor naastgelegen percelen dan wel anderszins ongewenste situaties te voorkomen, is bepaald dat de diepte van aan- en uitbouwen aan de achtergevel niet meer mag bedragen dan 3 m en de breedte van aan- en uitbouwen aan de zijgevel niet meer dan 3,5 m (dit is voldoende breed voor een garage).

Andere bouwwerken, geen gebouwen zijnde

Binnen de woonbestemmingen zijn tevens bouwwerken, geen gebouwen zijnde, toegestaan zoals erf- en terreinafscheidingen. Paardenbakken, mestplaten en zwembaden zijn niet toegestaan.

De hoogte van erf- en terreinafscheidingen voor (het verlengde van) de voorgevelrooilijn (bij hoekpercelen is er sprake van twee voorgevelrooilijnen) mag niet meer bedragen dan 1 m en voor het overige niet meer dan 2 m. Op voor- en zijtuinen die grenzen aan de weg mogen de afscheidingen dus niet hoger zijn dan 1 m. Afhankelijk van de breedte van de zijtuin die grenst aan een weg, zijn er achter de achtergevel van het hoofdgebouw mogelijkheden voor erf- en terreinafscheidingen van 2 m. Dit is tevens geregeld in de regels behorende bij de bestemming Tuin (artikel 12). In de toelichting bij dit artikel is een illustratie opgenomen ter verduidelijking van dit artikel. Hieruit blijkt voor welk gedeelte de afwijking mogelijk is tot maximaal 2 m. De hoogte van andere bouwwerken mag niet meer bedragen dan 3 m.

Aan-huis-gebonden beroepen en kleinschalige bedrijfsmatige activiteiten

Binnen de woonbestemming worden mogelijkheden opgenomen voor het uitoefenen van aan-huis-gebonden beroepen door de bewoner van de woning. Onder een aan-huis-gebonden beroep wordt verstaan het beroepsmatig verlenen van diensten op administratief, architectonisch, kunstzinnig, juridisch of een daarmee naar aard gelijk te stellen gebied, dan wel het uitoefenen van een beroep op medisch, paramedisch of therapeutisch gebied, welke door hun beperkte omvang in een gedeelte van een woning en de daarbij behorende bebouwing wordt uitgeoefend.

Tevens wordt toegestaan dat binnen de woonbestemming onder een aantal voorwaarden kleinschalige bedrijvigheid kan worden uitgeoefend. Het betreft hier activiteiten die door de beperkte omvang in een gedeelte van een woning en de daarbij behorende bebouwing worden uitgeoefend. Het gaat hier om bedrijvigheid die verenigbaar is met de woonfunctie en welke niet leidt tot aantasting van de woonkwaliteit en welke niet leidt tot parkeeroverlast. Voorbeelden van de toegestane bedrijvigheid is een kapper aan huis, een kunstenaar of een kleinschalig ambachtelijk bedrijfje (bijvoorbeeld maken van sieraden).

De activiteit dient te worden uitgevoerd door de bewoner van de woning. De oppervlakte die gebruikt mag worden voor een aan-huis-gebonden beroep of kleinschalige bedrijvigheid, is aan een maximum (25% van het woonoppervlak met een maximum van 50 m²) gebonden om te voorkomen dat het woonkarakter wordt verdrongen door de niet-woonfunctie.

6.3.8 Artikel 15 en 16 Waarde- Archeologie-I en-II

De dubbelbestemming Archeologisch waardevol gebied is gehanteerd voor het gehele plangebied dat een hoge tot zeer hoge archeologische verwachtingswaarde heeft. Voor het plangebied gelden twee verschillende regimes.

• Regime I (waarde- Archeologie-I)(Ruïnekerk):
  In dit archeologieregime dient bij alle grondroerende werkzaamheden met de aanwezigheid van archeologische waarden rekening gehouden te worden en een archeologisch vooronderzoek plaats te vinden.
• Regime II (waarde- Archeologie-II)(Kerkbuurt):
  In dit archeologieregime dient bij grondroerende werkzaamheden dieper dan 35 cm binnen een planomvang van 50 m² of groter met de aanwezigheid van archeologische waarden rekening gehouden te worden en een archeologisch vooronderzoek plaats te vinden.

In de regels van de dubbelbestemmingen is aangegeven wat is toegestaan binnen welk archeologisch regime. Zo is bouwen op gronden waarvoor regime I geldt verboden. Bouwen op gronden waarvoor regime II geldt, is verboden voor bouwwerken groter dan 50 m². Hiervan kan worden afgeweken indien door middel van een archeologisch onderzoek is aangetoond dat op de betrokken locatie geen archeologische waarden aanwezig zijn. Hetzelfde geldt voor een aantal werken en werkzaamheden. In de verschillende archeologieregimes geldt een omgevingsvergunningplicht indien grondroerende werkzaamheden op een bepaalde diepte worden uitgevoerd. Burgemeester en wethouders kunnen gebruik maken van een wijziginsbevoegdheid teneinde de bestemmingsvlakken van Waarde - Archeologie-I en II geheel of gedeeltelijk te verwijderen of te wijzigen in een andere bestemming Waarde - Archeologie. In dit geval moet door middel van archeologisch onderzoek wel zijn aangetoond dat ter plaatse geen of andere archeologische waarden aanwezig zijn.

6.3.9 Artikel 17 Waarde - Cultuurhistorie (dubbelbestemming)

Om de stedenbouwkundige en cultuurhistorische kwaliteiten van het beschermd dorpsgezicht adequaat te kunnen beschermen is een dubbelbestemming opgenomen. In dit artikel zijn regels opgenomen voor wat betreft het bouwen en het uitvoeren van werken en werkzaamheden op of in gronden binnen het beschermde gebied. De bepalingen gelden naast of in sommige gevallen in afwijking van de overige regels in het bestemmingsplan en gelden voor alle gronden gelegen binnen het beschermde dorpsgezicht, ongeacht de bestemming.

In de dubbelbestemming is een adviesprocedure opgenomen die geldt voor alle bevoegdheden tot afwijken die in de regels zijn opgenomen. De Commissie Cultuurhistorische Kwaliteit adviseert het college of de waarden die samenhangen met het beschermd dorpsgezicht in het geding zijn bij toepassing van afwijkingen dan wel bij het uitvoeren van de in de dubbelbestemming genoemde werken en werkzaamheden. Het opgestelde Beeldkwaliteitplan is daarbij leidend.