Bestemmingsplan Eenhoorn II

1.1 Algemeen

Het Eenhoorngebied maakt onderdeel uit van de ontwikkelingen in het kader van het project Wibaut aan de Amstel. Dit project omvat de gebieden die ten oosten van de Amstel liggen en weerszijden van de Wibautstraat en wordt verder begrensd door de Singelgracht, het Oosterpark, de Gooiseweg en de ring A10. Het is een groot en heterogeen stedelijk gebied met zeer diverse woonbuurten, grote kantoorlocaties, bedrijfsterreinen, opleidingsinstituten, een ziekenhuis en andere grootstedelijke functies. Uitstekend bereikbaar per auto, fiets, metro, trein en tram. Wibaut aan de Amstel is de laatste jaren al sterk aan het veranderen. Oude bedrijfsterreinen en gebouwen worden getransformeerd tot nieuwe woon- en werkgebieden, onderwijsinstellingen vestigen zich op kantoorlocaties, lege plekken krijgen een stedelijke invulling.
De veranderingen zijn zo groot en ingrijpend dat extra aandacht en regie noodzakelijk zijn. Het Amsterdamse gemeentebestuur en het bestuur van stadsdeel Oost hebben daarom in 2008 besloten tot een bestuurlijke coalitie.

Figuur 1. De ligging van het Eenhoorngebied in de Watergraafsmeer

De plannen voor de herontwikkeling van het Eenhoorngebied zijn niet nieuw. In 1997 werd voor het gebied een Nota van Uitgangspunten vastgesteld. Als rijksbeleid gold het streven naar de ontwikkeling van een compacte stad. Tegen deze achtergrond werd er voor gekozen het Eenhoorngebied te ontwikkelen tot een hoogwaardig gemengd woonwerkgebied met een hoge dichtheid. Dit uitgangspunt is in 2002 vastgelegd in de Structuurschets “Mozaïekstad Oost-Watergraafsmeer” en uitgewerkt in een Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE) dat op 8 september 2003 door de stadsdeelraad van het toenmalige stadsdeel Oost - Watergraafsmeer is vastgesteld.
Op basis daarvan is het bestemmingsplan "De Eenhoorn" opgesteld dat door de stadsdeelraad op 31 januari 2005 is vastgesteld en door de provincie op 27 mei 2007 is goedgekeurd. Het plan is echter op 29 april 2008 door de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State vernietigd. Het bestemmingsplan, zo oordeelde de rechter, voldeed niet aan het bepaalde in artikel 7, derde lid, onder a, van het Besluit Luchtkwaliteit 2005.
Hoewel het nietig verklaren van het bestemmingsplan een grote tegenvaller was, bood het ook kansen. Onder leiding van de Supervisor Wibaut aan de Amstel is een nieuwe visie op het gebied geformuleerd en de mogelijkheden voor een meer duurzame ontwikkeling van het gebied onderzocht. Deze nieuwe visie op het gebied is vertaald in een stedenbouwkundig kader voor de herontwikkeling van het Eenhoorngebied. Dit Stedenbouwkundig Kader is in november 2009 vastgesteld door de stadsdeelraad van het toenmalige stadsdeel Oost - Watergraafsmeer. Op basis van dit kader is het voorliggende bestemmingsplan en bestemmingsplan Eenhoorn I opgesteld. De Wet Luchtkwaliteit die in 2007 is gewijzigd, geldt als toetsingskader voor het onderzoek luchtkwaliteit dat voor dit bestemmingsplan is uitgevoerd.

Figuur 2. Het Eenhoorngebied met bestaande (in rood) en nieuw te ontwikkelen locaties

Het Eenhoorngebied bestaat uit een ontwikkelingsdeel en een deel waar ontwikkelingen reeds in gang zijn gezet en die conserverend worden vastgelegd. Dit bestemmingsplan heeft betrekking op het plangebied Eenhoorn II waar de ontwikkelingen nog in gang moeten worden gezet. De meeste conserverende delen bevinden zich in het gedeelte waarvoor het bestemmingsplan Eenhoorn I wordt opgesteld. Het Eenhoorngebied is planologisch-juridisch gesplitst in "Eenhoorn I" en "Eenhoorn II".
De begrenzing van de beide gebieden volgt de historische begrenzing van de vigerende bestemmingsplannen (zie paragraaf 2.3 Geldend planologisch kader). De begrenzing is slechts op een punt aangepast, zodat deze niet door een nieuw te ontwikkelen bouwblok loopt.

Het accent wordt de komende jaren verlegd van veel bedrijvigheid en een beetje wonen naar wonen plus een beetje bedrijvigheid. Het gebied bestaat straks uit een stedelijke rand van bedrijven langs de Wibautstraat en de Gooiseweg en een gemengd woongebied daarachter als overgang naar het rustigere Watergraafsmeer. In het gebied komen (studenten)woningen, bedrijfsruimten en horeca. Met het toevoegen van groen en water wordt de openbare ruimte aangepakt en een verbetering van het verblijfskwaliteit beoogd voor iedereen die er woont, werkt of op bezoekt komt (zie ook hoofdstuk 4 Het ruimtelijke kader).
Veel gebouwen in het Eenhoorngebied zijn eigendom van marktpartijen. Daardoor is de planning afhankelijk van initiatieven uit de markt. Het gebied is om die reden opgedeeld in bouwvelden die los van elkaar ontwikkeld kunnen worden. De eerste veranderingen hebben al plaatsgevonden (zie paragraaf 2.3 Geldend planologisch kader).