Oostelijke eilanden

5.6 Detailhandel en consumentverzorgende dienstverlening

5.6.1 Ontwikkeling

In het plangebied is relatief weinig detailhandel aanwezig. Met name langs de Eilandenboulevard en de Czaar Peterstraat zijn winkels gevestigd. In het hele plangebied is op dit moment slechts één supermarkt aanwezig (Kleine Wittenburgerstraat). Om de economisch structuur van de buurt te verstevigen is in de plannen voor N43 ruimte gereserveerd voor een half ondergronds gelegen supermarkt. Bij consumentverzorgende dienstverlening worden geen goederen verkocht, maar wordt in de vorm van tijd (uren) een dienst aangekocht of ingehuurd bij een zelfstandige ondernemer. Deze diensten hebben in de regel dezelfde ruimtelijke uitstraling als detailhandel, ze zijn vaak gevestigd in dezelfde straten en de diensten worden, net als bij detailhandel, vaak aangeboden via een balie. Deze dienstverlening valt daarom in dezelfde categorie als detailhandel. Voorbeelden van consumentverzorgende diensten zijn: kappers, internetgelegenheden, kopieerwinkels, gereedschapverhuur.

Met de ontwikkeling van het Funen is 3.000 m2 bedrijfsvloer aan de Cruquiuskade toegevoegd voor detailhandel, consumentverzorgende dienstverlening, bedrijven en kantoren. Met de realisatie van het bouwplan Wiener zal nog eens 1.150 m2 voor dezelfde functies worden toegevoegd. Ook in het project N43 is ruimte gereserveerd voor detailhandel en consumentverzorgende dienstverlening. Het stadsdeel heeft de Commissie Winkelplanning om advies gevraagd over de voorgenomen vestigingen van supermarkten in N43. De Commissie heeft zijn advies besproken en vastgesteld in de vergadering van november 2006. De Commissie is van mening dat een supermarkt op de voorgestelde plek zeker een kans van slagen heeft. Daarbij geeft de Commissie aan dat een supermarkt van 1.000 m2 voldoende is. De Commissie is van mening dat vanwege de verlevendiging van het straatbeeld de voorkeur zou moeten uitgaan naar een supermarkt op de begane grond in plaats van ondergronds.

5.6.2 Uitgangspunten

Detailhandel en consumentverzorgende dienstverlening zijn binnen de bestemming 'Gemengd' en 'Wonen' toegestaan op de begane grond en in de kelder/het souterrain, mits passend binnen het maximale toegestane bruto vloeroppervlak, zoals hieronder genoemd.

In de 'Visie toeristische ontwikkeling in de Oostelijke Binnenstad' is het wensbeeld geformuleerd om langs de Czaar Peterstraat en de Eilandenboulevard detailhandel en publieksfuncties te bevorderen. Om die reden zijn deze straten aangewezen als detailhandelslint plus. Met de realisatie van het Funen is er voor gekozen om ook de Cruquiuskade aan te wijzen als detailhandelslint plus. Het gedeelte van de Kleine Wittenburgerstraat tot aan de Parelstraat is ook aangewezen als detailhandelslint plus. Daar waar in het detailhandelslint plus op de begane grond en in het souterrain op dit moment niet wordt gewoond, zijn nieuwe woningen en inpandig parkeren niet toegestaan. Op de begane grond in deze straten is alleen vestiging toegestaan van detailhandel, consumentverzorgende dienstverlening en andere niet-woonfuncties, zoals bedrijven, kantoren en openbare en maatschappelijke voorzieningen. Op deze wijze wordt in deze straten een doorlopende publieksplint zoveel mogelijk behouden en bevorderd.

In het gehele plangebied is het behoud van de huidige kleinschaligheid in de plint gewenst. Daarom geldt voor detailhandel en consumentverzorgende diensten een maximum maat van 150 m2, met een ontheffing tot maximaal 300 m2. Hierop gelden de volgende uitzonderingen.

Voor de Cruquiuskade geldt voor detailhandel en consumentverzorgende diensten een maximum maat van 300 m2. Grotere detailhandelszaken, tot een maximum van 600 m2, zijn hier alleen mogelijk na ontheffing. Deze ontheffingen kunnen alleen worden verleend wanneer (uitbreiding van) een vestiging het woon- en leefklimaat niet in onevenredige mate aantast. De reeds aanwezige detailhandel en consumentverzorgende diensten met een groter vloeroppervlak dan de maximaal toegestane maat, mogen worden gehandhaafd.

In de 'Visie toeristische ontwikkeling in de Oostelijke Binnenstad' is de Funenkade vanwege de molen en de bierbrouwerij aangewezen als gebied met een toeristische meerwaarde. Om het ambachtelijke karakter van dit gebied te versterken is het wenselijk dat detailhandelszaken die zich hier willen vestigen, producten gaan verkopen die in relatie staan tot de molen of de bierbrouwerij.

Voor detailhandel en consumentverzorgende diensten geldt dat het construeren of veranderen van de voorgevel ten behoeve van open gevelverkoop niet is toegestaan, omdat daarmee de kans op verstoring van de gevelwand wordt vergroot. Bovendien veroorzaakt open gevelverkoop een minder gewenst gebruik van de openbare ruimte. Open puien zijn evenmin toegestaan.

Een aparte detailhandelsfunctie is de smartshop. Hier worden zogenaamde psychotrope stoffen verkocht. Dit zijn stoffen die wijzigingen teweegbrengen in de zielstoestand en geestelijke gesteldheid. De ruimtelijke uitstraling van dit soort zaken verschilt van die van de reguliere winkels. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de producten die worden verkocht en anderzijds door het publiek dat wordt aangetrokken. In een aantal delen van de binnenstad is de tendens gesignaleerd dat zich concentraties van smartshops ontwikkelden, zoals in het Burgwallengebied. Vestiging van dergelijke ondernemingen tast het vestigingsklimaat voor andere, hoogwaardiger functies aan en daarmee de leefbaarheid. De veiligheid en leefbaarheid worden voorts aangetast door het agressieve gedrag van een deel van het publiek, mede voortvloeiend uit een combinatie van drank en (smart)drugs, en het feit dat dealers de directe omgeving van drugstoeristen opzoeken. Smartshops komen in het plangebied niet voor. Vestiging van deze functie is uitdrukkelijk uitgesloten.

Mengformules

Van een mengformule is sprake wanneer in detailhandel of in consumentverzorgende dienstverlening tegen betaling etenswaren en/of dranken worden verstrekt voor gebruik ter plaatse, in een zaak die geen horeca als hoofdbestemming heeft.

Mengformules kunnen een bijdrage leveren aan het vestigingsklimaat voor ondernemers. Het bieden van de mogelijkheid om in een bedrijf bijvoorbeeld een koffiecorner te beginnen, bevordert de slagings- en overlevingskansen van bijzondere en (zeer) specialistische winkels. Dit heeft tot direct gevolg dat daarmee de gevarieerdheid van het winkelaanbod in stand blijft en wordt bevorderd.

In de 'Beleidsregels voor mengformules stadsdeel Centrum 2006' staan de criteria voor mengformules omschreven. De beleidsregels voor mengformules maken uitsluitend aanvullende horeca in detailhandel en consumentverzorgende dienstverlening mogelijk en gaan niet over foyers in voorzieningen zoals theaters of over ontbijtzalen in hotels. In het kader van de bestemmingsplannen wordt deze vorm van horeca 'additionele horeca' genoemd.

Van een mengformule is sprake indien wordt voldaan aan de onderstaande voorwaarden. Als aan één of meer van deze voorwaarden niet wordt voldaan, dan is geen sprake van een mengformule maar van zelfstandige horeca als hoofdactiviteit. De voorwaarden zijn:

• De openingstijden van de mengformule dienen overeen te komen met de openingstijden van de hoofdactiviteit.
• Het deel van het netto verkoop vloeroppervlak dat in gebruik is bij de mengformule mag ten hoogste 20% van dat netto verkoopvloeroppervlak zijn, met een absoluut maximum van 20 m2 netto vloeroppervlak. Dit absolute maximum brengt met zich mee dat in mengformules het schenken van alcohol is uitgesloten.
• De mengformule mag niet worden geplaatst aan de gevel waar de ingang van de hoofdactiviteit zit.
• De mengformule dient te passen binnen de categorie koffie- en theeschenkerij, lunchroom, ijssalon en dergelijke (in overeenstemming met horecacategorie 4 zoals opgenomen in dit bestemmingsplan, zie verder paragraaf 5.7 Horeca).
• De mengformule mag geen eigen ingang aan de straat hebben en mag geen terras exploiteren.
• Voor de mengformule mag geen reclame worden gemaakt (bijvoorbeeld via uithangborden, menukaarten voor het raam, 'sandwichborden' op straat, in de media en dergelijke).

Voor de afweging of een initiatief op een bepaalde locatie gewenst is, gelden de volgende criteria:

• In het algemeen geldt dat bij een initiatief voor een mengformule moet worden gedacht aan winkels met een assortiment waarvoor de klant langere tijd in de winkel verblijft (bijvoorbeeld boeken, cd's) of winkels waarbij een mengformule in het verlengde ligt van de hoofdactiviteit (bijvoorbeeld een bakkerswinkel).
• Tevens geldt dat het initiatief dient bij te dragen aan een verbetering van de kwaliteit, het karakter en de gevarieerdheid van het winkelaanbod in de straat en omgeving, géén afbreuk mag doen aan de functiemenging en het woon- en leefklimaat in de straat en omgeving.

Op basis van deze beleidsregels zijn mengformules in dit bestemmingsplan mogelijk gemaakt door middel van een ontheffing, waarbij getoetst wordt aan bovenstaande criteria.