Dorp

2.3 Beschrijving van het plangebied

Het bestemmingsplangebied heeft betrekking op gebieden binnen de bebouwde kom van Renswoude met specifieke kenmerken en kwaliteiten. Om van deze gebieden een duidelijke en leesbare beschrijving te geven van de huidige situatie, waarin onder andere de ruimtelijke en functionele structuur aan bod komen, wordt bij ieder gebied afzonderlijk stilgestaan.

afbeelding - gebieden Renswoude

2.3.1 Beschermd dorpsgezicht

Ruimtelijke structuur
Aan de zuidoostkant van Renswoude ligt het Kasteel Renswoude (1654). Het kasteel, een object met allure, heeft samen met de onderstaande gebieden de status van beschermd dorpsgezicht:

• het omliggende park en weidegebied met het Grand Canal en bomenrijen;
• het voormalige recreatiepark De Kweek (zie 2.3.2);
• de Nederlands Hervormde kerk (1639) met oprijlaan, begraafplaatsen en omringende bebouwing;
• enkele woningen (bestaande uit één laag met kap) ten noorden van de Dorpsstraat.

De status van beschermd dorpsgezicht is op 8 augustus 1966 door de Ministeries van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk en het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening toegekend. Het kasteel met bijbehorende terreinen en de in de omgeving aanwezige historische bebouwing leveren in de ogen van beide ministeries een dusdanig karakteristiek dorpsbeeld op, dat door middel van de status beschermd dorpsgezicht een passende bescherming hebben gekregen.

Functionele structuur
Het kasteel is momenteel bewoond en heeft dan ook een woonfunctie. Hetzelfde geldt voor de historische woningen langs de Dorpsstraat en de voormalige recreatiewoningen "De Kweek". Het omliggende park en weidegebied met het Grand Canal, dat grotendeels openbaar toegankelijk is, heeft een natuur/agrarische functie. De historische kerk die eveneens deel uitmaakt van het beschermd dorpsgezicht vervult een maatschappelijk functie, dit geldt eveneens voor de naastgelegen begraafplaats. Daarnaast is in één van de historische gebouwen aan de Dorpsstraat het gemeentehuis van Renswoude gevestigd.

2.3.2 De Kweek

Ruimtelijke structuur
Het woongebied De Kweek ligt aan de oostzijde van Renswoude en maakt deel uit van de voormalige kwekerij van het kasteel Renswoude en ligt binnen de begrenzing van het beschermd dorpsgezicht (aangewezen op 8 augustus 1966). Het gebied is een op zichzelf staande groep woningen van totaal 21 stuks. In het begin van de tachtiger jaren van de vorige eeuw zijn deze woningen als recreatiewoningen gebouwd in een bosachtige omgeving. De voormalige recreatiewoningen hebben één laag met kap. De herkenbare karakteristiek voor het gebied is terug te vinden in de volgende aspecten:

• Het is een terrein met bosplantsoen karakter;
• Een informele ontsluitingsstructuur zonder doorgaande wegen met een enkel aansluitingspunt op de Ubbeschoterweg;
• Relatief grote woonpercelen van ca 1000 m2 met kleine woningen van 60 tot 70 m2;
• Een introvert karakter ten opzichte van de kom van Renswoude door de enkele ontsluiting en de aanwezige opgaande bosbeplanting langs de hoofdontsluitingsweg aan de westzijde;
• Bebouwing van een kleinschalige omvang qua oppervlak en nokhoogte met zich herhalende kappen met twee verschillende dakhellingen.

Functionele structuur
De voormalige recreatiewoningen zijn momenteel allemaal in gebruik als burgerwoningen. In geen van de woningen is een 'afwijkende' functie gehuisvest.

2.3.3 Dorpsstraat e.o.

Ruimtelijke structuur
De bebouwing langs de Dorpsstraat bestaat voornamelijk uit vrijstaande en halfvrijstaande bebouwing in twee bouwlagen met kap. Plaatselijk is de tweede bouwlaag in de kap opgenomen of vormt de kap een derde bouwlaag. De bebouwing heeft over het algemeen een diepte van 10 meter en is georiënteerd op de Dorpsstraat. De gevels kennen een sterke variatie in hoogte en breedte. Oudere gevels hebben door hun afwijkende verdiepingshoogte een andere maatvoering dan moderne gevels. Bij panden met een winkelfunctie op de begane grond en woonfunctie op de verdieping is de eenheid in de gevelopbouw vaak verdwenen. De kavels langs de Dorpsstraat hebben diepe achtertuinen. De achtertuinen worden gevarieerd gebruikt als bedrijfsruimte, parkeergebied, siertuin of op zich zelf staande woningen. Vermeldenswaard is in dit verband het woonhofje met 22 woningen dat via een pad tussen de panden Dorpsstraat 91 en 85 wordt ontsloten.

Achter de eerstelijns bebouwing langs de Dorpsstraat heeft in zowel noordelijke als zuidelijke richting in de loop der jaren meer gestructureerde woonuitbreiding plaatsgevonden. De bebouwing in deze woongebieden typeert zich als typische 60-70 jarige woonbuurten waarbinnen de woningen in twee bouwlagen met kap in duidelijk stramien zijn gebouwd. Aan de zuidzijde heeft deze uitbreiding geleid tot een kenmerkende oost-west georiënteerde laanstructuur (Taets van Amerongenweg/Van Reedeweg) gericht op de kerk en de kasteelomgeving.

Langs de Dorpsstraat is geen duidelijke groenstructuur aanwezig. Het oorspronkelijke laankarakter van de Dorpsstraat is in de loop der tijd verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor infrastructuur. Het groene karakter van de voortuinen staat vanwege het toenemende parkeergebruik ook steeds meer onder druk. In de woongebieden ten noorden en zuiden van de Dorpsstraat zijn verspreid enkele groengebieden gelegen. Van een duidelijke samenhang is echter geen sprake.

Functionele structuur
De Dorpsstraat is qua functies sterk verdeeld. Een gedeelte van de Dorpsstraat wordt gebruikt als winkelstraat met commerciële functies op de begane grond en wonen op de verdieping. Daarnaast bevinden zich langs de Dorpsstraat ook meerdere percelen die enkel gebruikt worden voor wonen. De menging van functies komt met name verspreid voor in het westelijke deel van de Dorpsstraat. Het betreft hier detailhandel (slagerij, bakker, modezaak), horeca en kleinschalige bedrijvigheid.

De gebieden ten noorden en zuiden van de Dorpsstraat zijn hoofdzakelijk ingericht als woongebied. In de woongebieden komen op enkele plaatsen verspreid in het woongebied beroepen of aan huis gebonden bedrijfsmatige activiteiten voor.
Bijzondere functies komen op enkele plaatsen geconcentreerd voor aan de Van Reedeweg, de Kerkstraat en het kruispunt Dorpsstraat-Kastanjelaan. Het gaat hier om maatschappelijke functies als:

• kerk;
• verenigingsgebouw;
• en school.

Daarnaast komen in het gebied ten zuiden van de Dorpsstraat nog drie appartementengebouwen voor. Twee bevinden zich aan de Taets van Amerongenweg en één aan de Van Reedeweg.

2.3.4 Renswoude noord

Ruimtelijke structuur
Ten noorden van de Dorpsstraat zijn in de 60-70 jaren nieuwe woningen gerealiseerd. Het overgrote deel van de woningen bestaat hier uit rijwoningen. De woningen bestaan voornamelijk uit twee lagen en een zadeldak en vormen strak gesloten wanden van 4 tot 7 woningen. De bebouwing is over het algemeen ondiep en georiënteerd op de straat. In het gebied rond de Kastanjelaan en de Wilgenlaan staan met name rijen woningen in strakke blokverkaveling.

Het oostelijk deel van het plangebied is als laatste gebouwd. Hier en tegen het dorpslint aan is een meer open bebouwing terug te vinden. Er zijn voornamelijk twee-onder-één-kap woningen en vrijstaande woningen aanwezig. Daarnaast is in het plangebied één appartementencomplex aanwezig aan de Kastanjelaan en aan het Ruiterpad een woonwagenlocatie. Bij de ontwikkeling van deze wijk horen ook het sportcomplex de Hokhorst en de basisschool De Borgwal in het noorden. Het sportcomplex de Hokhorst en de basisschool maken deel uit van het plangebied, de woonwagenlocatie ligt buiten de grenzen van het bestemmingsplangebied.

De groenstructuur in het plangebied kan worden onderverdeeld in drie elementen. Als eerste wordt de structuur bepaald door de aanwezigheid van de lanen aan de noord- en oostrand van het plangebied. Ten tweede is aan de Hazelaar/Acacialaan het grote speelveld aanwezig. Tenslotte zijn er diverse kleinere speelvelden verspreid door de wijk aanwezig. Veel van de straten worden begeleid door bomenrijen.

Functionele structuur
Evenals in de andere woonbuurten Spikhorst en Beekweide bestaat ook de woonbuurt ten noorden van de Dorpsstraat hoofdzakelijk uit de woonfunctie met verschillende type woningen. Naast de enkele in de buurt verspreid aanwezige beroepen aan huis zijn ook het sportcomplex Hokhorst en de christelijke basisschool De Borgwal in Renswoude noord gelegen.

2.3.5 Spikhorst

Ruimtelijke structuur
Aan het eind van de 20ste eeuw is de woonbuurt Spikhorst in het zuidwesten van Renswoude ontwikkeld. Spikhorst is in twee fasen ontwikkeld en sluit aan op het ten zuiden van de Dorpsstraat gelegen woongebied uit de 60-70 jaren. De woonbuurt Spikhorst grenst in het zuiden aan het buitengebied en wordt in het westen begrensd door de Oude Holleweg. De woningen binnen Spikhorst bestaan uit zowel vrijstaande-, halfvrijstaande- als rijwoningen. De verschillende typologieën liggen verspreid in Spikhorst en zorgen voor een gevarieerde opbouw van de buurt. De woningen zijn hoofdzakelijk met de voorzijde georiënteerd op de in de wijk voorkomende wegen en met de groene invulling van de voortuinen wordt voor een groene begeleiding gezorgt.

Aan de westelijke en zuidelijke rand van de woonbuurt Spikhorst is door middel van groengebieden een 'zachte' overgang naar het buitengebied gecreëerd. In de woonbuurt zelf is, behalve enkele verspreid liggende groenstroken, geen duidelijke groenstructuur aanwezig. Aan de westzijde van Spikhorst ligt een waterpartij dat het enige waterelement binnen de woonbuurt vormt.

Functionele structuur
De woonbuurt Spikhorst bestaat uit woningen in verschillende typologieën. In enkele gevallen komen verspreid in het woongebied beroepen of aan huis gebonden bedrijfsmatige activiteiten voor.

2.3.6 Beekweide

Ruimtelijke structuur
De woonbuurt Beekweide is de meest recente uitbreiding van Renswoude. Het gebied bevindt zich aan de noordzijde van Renswoude en voorziet in de realisatie van circa 300 nieuwe woningen. Momenteel is een deel van de wijk al gerealiseerd en zijn voorbereidingen getroffen voor het overige deel. De infrastructuur van de hele buurt ligt al wel vast, echter dienen de woningen aan sommige wegen dus nog gebouwd te worden. De woningtypes zijn ook in deze woonbuurt gevarieerd en zijn verspreid liggend door elkaar gesitueerd. De woningen hebben een basisvorm in één of twee lagen met een zadeldak. Door het verdelen van de buurt in verschillende zones met samenhang in architectuur krijgt de buurt een herkenbare eigen identiteit.

In het stedenbouwkundig plan voor Beekweide is een duidelijke groenstructuur vastgelegd. De buurt moet namelijk een geleidelijke overgang vormen tussen het dorp en het buitengebied. Het Dickerijsterlaantje, de oorspronkelijke noordgrens van Renswoude, blijft een informeel pad waar alleen zij- of achterkanten van woningen aan liggen. Vanaf dit laantje worden brede groenzones met paden aangelegd naar de Fliertse Beek die de nieuwe dorpsrand wordt. De brede groenzones omzomen de kamers, zoals gebruikelijk in het omliggende landschap. Als basis voor het situeren van de groenstroken heeft de bestaande water- en houtwallenstructuur in het plangebied een belangrijke rol vervuld. De herkenbare grote centrale groenplek in Beekweide kan gezien worden als speelplek.

Functionele structuur
De woonbuurt Beekweide bestaat uit woningen in verschillende typologieën. In enkele gevallen komen verspreid in het woongebied beroepen of aan huis gebonden bedrijfsmatige activiteiten voor. Andere bijzondere functies zijn binnen Beekweide niet aanwezig.