Dorp

2.1 Ontstaansgeschiedenis

De kern Renswoude ligt in het zuidoostelijk deel van de provincie Utrecht en maakt deel uit van de Gelderse Vallei waarbinnen het hoevenlandschap bepalend is. Het hoevenlandschap waarin Renswoude ligt typeert zich door;

• gevarieerde gebieden met vochtige dekzandvlakten, drogere dekzandruggen en beken;
• gevarieerd bodemgebruik als weide, bos en natuurterreinen;
• en verspreide agrarische bebouwing en onregelmatige percelen.

Het dorp Renswoude is ontstaan langs de Dorpsstraat/Utrechtseweg wat een belangrijke regionale verbindingsweg vormt. De eerste bebouwing bestond uit een enkele boerderij en een versterkt omgracht huis. Dit was de zogenaamde Borgwal, op de locatie van het huidige kasteel. In de 18e eeuw ontstond het eigenlijke dorp Renswoude, met lintbebouwing langs de Dorpsstraat. De bebouwing aan de oostzijde van de Dorpsstraat was eenduidig en heeft een historisch karakter, samen met de gronden van het kasteel heeft dit gebied de status van beschermd dorpsgezicht. Het westelijke deel van de Dorpsstraat bestaat uit meer gevarieerde bebouwing, zowel in functie als voorkomen. Aan het begin van de 20ste eeuw werd de lintbebouwing langs de Dorpsstraat verdicht. In de loop van de tijd zijn zijstraten aangelegd, zoals de Kerkstraat en Molenstraat. In de tweede helft van de 20ste eeuw zijn achter het bebouwingslint planmatig ontwikkelde wijken en kleinschalige bedrijventerreinen ontwikkeld. Hetzelfde geldt voor het in het noorden ontwikkelde sportterrein De Hokhorst.