Kern Jaarsveld

2.3 Structuur

Jaarsveld is een zogenaamd komdorp. Een dorp dat ontstaan is rond een kruising van wegen. Binnen de gemeente Lopik komt dit verder niet voor. De overige kernen zijn zogenaamde lintdorpen.

 

Opvallend in Jaarsveld is dat de perceelsstructuur in de zone langs de Lekdijk, waarin het dorp en de buitenplaats zich bevinden, afwijkt van de strakke cope- of slagenverkaveling ten noorden van het dorp. Deze verakveling is ontstaan in de 13e eeuw bij de ontginning van de komgronden. In de zone langs de Lekdijk is de perceelsstructuur minder strak (en vermoedelijk ouder), maar toch is duidelijk een rechthoekig patroon te onderscheiden, dat onder meer door de kavelsloten zichtbaar is.

 

In Jaarsveld zijn verschillende deelgebieden te onderscheiden. Op de volgende afbeelding zijn deze gebieden weergegeven en in navolgende tekst wordt per deelgebied een beschrijving gegeven.

 

Deelgebieden

 

Woongebieden eind 20e en begin 21e eeuw

Midden in Jaarsveld is een kleine inbreidingslocatie te vinden, Engelse Hoek genaamd. Deze woningen maakt deel uit van het Beschermd dorpsgezicht van Jaarsveld. De Engelse Hoek was voorheen met name een boomgaard. Het nieuwe plan voor de Engelse Hoek bestaat uti een boomgaard aan de zijde van het kasteelterrein, een speelterrein aan de Veldensteinlaan en een woonhof. Dit woonhof sluit zowel aan op de wijk als op de Kerkstraat en de Veldensteinlaan. De woningen op de Engelse Hoek vormen een eenheid, maar sluiten ook aan bij het overige deel van Jaarsveld. Dit houdt in dat de hoekblokken op het terrein een driezijdige oriëntatie hebben. De bebouwing is gericht naar het pleintje, maar ook naar de omliggende bebouwing.

 

Woongebieden in stroken- en blokverkaveling

De bebouwing langs de Veldensteinlaan is gebouwd volgens de traditionele stroken- en blokverkaveling. De woningen dateren uit de jaren '30 en '50. Bij beide typen is een rechte rooilijn toegepast. De bebouwing uit de jaren '30 is gesitueerd aan de noordkant van de Veldensteinlaan. Deze bestaan uit 1 laag met een kap van 1,5 laag. Als detaillering zijn bij deze woningen op enkele plaatsen muurankers toegepast. Ook wordt hier gebruik gemaakt van bakgoten.

 

De bebouwing uit de jaren '50 is gesitueerd aan de zuidkant van de Veldensteinlaan. De woningen bestaan uti 2 lagen met een kap. Bij deze woningen is minder aandacht besteed aan detaillering. Er worden zowel rode als zwarte pannen toegepast.  

 

Woonerven

Het gebied gebouwd volgens het woonerfconcept in Jaarsveld bestaat uit het Van Vianenhof en het Adriaan Veerhof. De woningen zijn gerealiseerd in de jaren '70. De wijk heeft een planmatige opzet en heeft een gesloten karakter. De rooilijn volgt de weg. De bebouwing is gericht naar de openbare ruimte en bestaat uit 2 lagen met een kap. De kap loopt door over de aan de voorzijde gesitueerde schuurtjes, wat er voor zorgt dat de voor- en achterzijde van de woning veel overeenkomsten vertonen. Bij enkele woningen is de nok omhoog gehaald waarbij een dakopbouw is ontstaan. De kleurstelling is bij alle woningen hetzelfde. Er zijn donkere pannen gebruikt voor de daken en een lichte kleur stenen voor de woningen.

 

Landelijk ontginningslint

In Jaarsveld is het 'Huis te Jaarsveld', voorheen 'Slot Veldenstein' gelegen. Het landgebied maakt deel uit van het Beschermd dorpsgezicht van Jaarsveld. Het landgoed ligt aan de oostzijde van de kern Jaarsveld. op het terrein was in de 14e eeuw al sprake van een slot; Slot Veldenstein. Later werd dit het 'Huis te Jaarsveld'. Ook nu nog is een groot deel aan de oostkant van Jaarsveld te herkennen als landgoed. In het landschappelijke patroon verwijzen sloten, bomen en paden naar de historie. Ook de panden zijn historisch waardevol. het landhuis en boerderijcomplex zijn uit verschillende tijdsperioden. De bebouwing op het landgoed bestaat uit 1 tot 1,5 laag met een kap van riet of gebakken pannen. De bebouwing bestaat uit een lichte baksteen. 

   

Dorpsgebied

Het historisch dorpsgebied van jaarsveld wordt gevormd door de Kerkstraat en het Schoollaantje. Het historisch dorpsgebied maakt tevens deel uit van het Beschermd dorpsgezicht van jaarsveld, wat zorgt voor een bijzondere status. De bebouwing in de Kerkstraat heeft een gevarieerde bouwhoogte. Deze verieert van 1 laag met een kap tot 2 lagen met een kap. De bebouwing is zowel evenwijdig als haaks op de weg gesitueerd. Er zijn zowel zadeldaken als schilddaken toegepast. In de kleurstelling zit nogal wat variatie. De gevels bestaan uit bakstenen als uit wit gepleisterde muren. Er is gebruik gemaakt van zowel rode als zwarte gebakken pannen.

 

De bebouwing aan het Schoollaantje bestaat uit kleine arbeiderswoningen. De bebouwing bestaat uit 1 laag met kap, waarbij de kap evenwijdig aan het laantje loopt. Hier zijn enkel zwarte gebakken pannen toegepast. De gevels zijn grijs en wit gepleisterd.

 

In het historisch dorpsgebied van Jaarsveld zijn twee individuele objecten te vinden. Dit zijn het schoolgebouw en de kerk van Jaarsveld. Het schoolgebouw bestaat uit 1,5 laag met kap. Het is evenals de kerk uitgevoerd in een donker baksteen. In de gevel van het schoolgebouw zijn enkele strepen met een lichtere steenkleur verwerkt als accenten. Verder is de gevel voorzien van grote ramen.