Randmeer

2.4 Cultuurhistorie en archeologische aspecten

2.4.1 Monumentale panden

In het plangebied zelf zijn geen monumenten aanwezig. In het gebied rond de Oude en Nieuwe Haven komen meerdere historisch waardevolle panden voor, waarvan een tweetal in het plangebied.

adres			bebouwingsvorm		cat.
Weikamp			visrokerij		3
Oostmaat 5			visrokerij		3

Bron: Monumenten Inventarisatie Project Provincie Utrecht, 1992

Geen van beide panden komen in aanmerking voor een monumentale status. De visrokerij Oostmaat 5 zal in de loop van 2010 worden gesloopt.

2.4.2 Aanwijzing als beschermd dorpsgezicht

De cultuurhistorische waarden in het gebied komen met name tot uitdrukking door de ligging in en nabij de dorpskern van Spakenburg en de voormalige Zuiderzeekust. Het dorpsgezicht van Spakenburg komt volgens de Rijksdienst voor monumentenzorg en de provincie Utrecht in aanmerking voor aanwijzing tot beschermd dorpsgezicht. In dit bestemmingsplan vallen de havenmonding in het Nijkernauw en een deel van het aansluitende gebied binnen de op handen zijnde aanwijzing.

In het rapport van het monumenten inventarisatie project wordt het betreffende gebied aangeduid als “gebied met bijzondere waarden”. De historisch ruimtelijke structuur van de havens van Spakenburg geldt als een karakteristiek voorbeeld van een voormalig vissersdorp gelegen aan de voormalige Zuiderzee. De gebouwen - woonhuizen en bedrijven - voortkomend uit de visserijcultuur en de herkenbaarheid van de havens maken de kern van Spakenburg van belang wegens cultuurhistorische, stedenbouwkundige en architectuurhistorische waarden.

De aanwijzing tot beschermd dorpsgezicht is niet bedoeld om de bestaande toestand in al zijn facetten te 'bevriezen'. Nieuwe ontwikkelingen kunnen leiden tot behoud van waardevolle aspecten binnen het gebied. Voor zover bebouwing en openbare ruimte aangemerkt worden als waardevol – en als zodanig ook in de aanwijzing zijn beschreven – is het wel de bedoeling om de toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden van gebouwen en terreinen hierop af te stemmen. Het beschermd dorpsgezicht vormt in dit verband een historische stedenbouwkundige eenheid. De opgave is om bij nieuwe ontwikkelingen die eenheid zoveel mogelijk te versterken.

2.4.3 Archeologie

In het concept-beleidsplan “Gemeentelijke Archeologische Monumentenzorg Bunschoten op basis van Stra-Arch” (Vestigia, rapportnr. V33, november 2004) worden de archeologische waarden in beeld gebracht op basis van de Indicatieve Kaart Archeologische verwachtingswaarde (IKAW), de Archeologische Monumentenkaart (AMK) en Archis-meldingen. De resultaten zijn vastgelegd in een archeologische basiskaart.

Afbeelding - uitsnede archeologische basiskaart

Uit deze archeologische basiskaart blijkt dat voor grote delen van het plangebied hoge maritiem archeologische verwachtingswaarden gelden. Dit betekent dat de aanwezigheid van overblijfselen van vissersschepen hoogstwaarschijnlijk wordt geacht. Voor het resterende deel van het plangebied zijn op basis van historische bronnen geen archeologische verwachtingswaarden bekend.
Concrete acties ter behoud en zorgvuldig beheer van verwachte en bekende archeologische waarden zijn uitgewerkt in de Archeologische maatregelenkaart.