Ruimtelijke karakteristiek
Odijk is gelegen binnen een oude bocht van de Kromme Rijn. De twee belangrijkste structuren, van oorsprong uit de middeleeuwen, zijn nog duidelijk herkenbaar; de Meent en de Zeisterweg. Over de Meent liep de weg van Bunnik naar Werkhoven. Omstreeks 1870 werd de zuidelijke bocht van de Kromme Rijn afgesneden voor de aanleg van een kanaal. Daardoor ontstond het Rijneiland dat vanaf het begin van de 21e eeuw bebouwd is met woningen, scholen en een gezondheidscentrum.
Van oorsprong is Odijk een agrarisch dorp. Odijk kenmerkt zich nu door een goed woon- en leefklimaat. Water en groen zijn belangrijke structuurdragers in het dorp. Het dorp beschikt over een goede ontsluiting op het regionale (N229) en nationale wegennet (A12). Tegelijkertijd heeft het dorp een directe relatie met het omringende landschap. In het oosten van de kern is de samenhang van het dorp met het omliggende landelijk gebied harmonieuzer dan aan andere zijde van de kern.
Vanaf circa 1960 is Odijk in trek gekomen bij mensen van buitenaf, terwijl het dorp nog nauwelijks voorzieningen had. De suburbanisatiegolf richting Odijk leidde tot de vaststelling van een Algemeen Uitbreidingsplan in 1964. De ontwikkeling van Odijk werd vanaf dat moment gekoppeld aan een nieuwe drager van de ruimtelijke structuur: de Singel, een rondweg door het gehele dorp. In eerste instantie (1964-1969) bestond de Singel alleen uit een zuidelijke rondweg. Na de bouw van de wijk ‘Dalenoord’ in 1981 aan de noordrand is de Singel doorgetrokken en ontstond de rondweg die nu aanwezig is. De weg loopt deels door het bestaande woongebied, waardoor de rondweg niet als grens of barrière wordt ervaren. Langs de Singel bestaat de bebouwing voornamelijk uit eengezinswoningen. Begin 21e eeuw heeft een forse uitbreiding van het dorp plaatsgevonden door bebouwing van het Rijneiland. In de uiteindelijke situatie zullen hier ruim 200 woningen worden gerealiseerd, het overgrote deel hiervan is inmiddels gebouwd.
Ouderdom en samenstelling bebouwing in de kern Odijk (bron: Archeologische beleidskaart Bunnik)
Het dorp Odijk heeft zich tot aan de oevers van de Kromme Rijn uitgebreid. Alleen aan de noordzijde is nog een strook langs de rivier onbebouwd. Dit heeft te maken met de geluidsbelasting vanwege de snelweg A12.
De gemeente Bunnik wil in alle drie de kernen substantiële woningbouw realiseren om de kernen te versterken. Anno 2011 zijn er voor Odijk een aantal plannen voor nieuwbouw van woningen in ontwikkeling en uitvoering. Het betreft woningbouw op een vrijgekomen schoollocatie in het dorp, woningbouw op het voormalige Kodak-terrein en woningbouw op het Rijneiland. In § 4.4 wordt nader ingegaan op deze nieuwe ontwikkelingen.
Daarnaast staat er een grote woningbouwlocatie ten westen van Odijk gepland voor circa 1000 woningen. Deze ontwikkeling valt buiten het bestemmingsplan voor de kern Odijk.
Groen- en waterstructuuur
Een aantal wegen in Odijk maakt deel uit van de elementaire groenstructuur van de gemeente. Deze wegen hebben een groen aanzicht door de aanwezige bomen en/of groenvlakken. Het betreft bijvoorbeeld de Singel en de Esdoorn. Daarnaast liggen er verspreid door het dorp een aantal groenplekken en plantsoenen, die ook onderdeel zijn van de elementaire groenstructuur. Voorbeelden zijn het gebied rondom het pad door Dalenoord, het terrein rondom de rooms-katholieke kerk en de gebieden die een overgang vormen tussen de bebouwde kom en het open gebied rondom Odijk.
Odijk grenst aan de noord-, zuid-, en oostkant over een grote lengte aan de Kromme Rijn. De Kromme Rijn maakt deel uit van het stelsel van hoofdwatergangen in de gemeente en is aangewezen als natte ecologische verbindingszone. In dat kader heeft de Kromme Rijn een functie voor het verplaatsen en uitwisselen van planten- en diersoorten tussen natuurgebieden.
Infrastructuur
De Singel is de belangrijkste doorgaande route door Odijk. Vanaf de Singel zijn er op diverse plaatsen inprikkers naar de woonwijken. Ten westen van Odijk ligt de doorgaande provinciale weg tussen Utrecht en Wijk bij Duurstede. Odijk ligt verder zeer dicht bij de snelweg A12. Langs de provinciale weg en in het dorp zelf zijn diverse bushaltes aanwezig, die frequent wordt aangedaan door streekbussen richting Utrecht, Wijk bij Duurstede, Driebergen en Zeist.
Hoofd infrastructuur Odijk
Monumenten
In Odijk is het ‘witte kerkje’ aan de Zeisterweg 34 aangewezen als rijksmonument. De gemeentelijk monumenten in de kern Odijk zijn het restaurant aan de Meent 53 en Zeisterweg 32. Aan de cultuurhistorische waarden in het plangebied wordt in hoofdstuk 5 nader aandacht besteed.