Heveadorp 2012

2.2 Historie plangebied

Heveadorp ligt aan de rand van de stuwwallen in het dal van de Seelbeek. Die stuwwallen zijn in de voorlaatste (Riss-) ijstijd ontstaan toen gletschers zich via de toen bestaande rivierdalen een weg baanden en daarbij grond opstuwden. Bij de vorming van de stuwwallen zijn ook leemlagen, oude rivierafzettingen, omhoog gestuwd. Deze lagen zijn voor (grond)water ondoordringbaar. Waar de leemlaag in een erosiedal dicht aan de oppervlakte ligt, heeft het grondwater de mogelijkheid gehad naar het oppervlak te komen. De Seelbeek is op deze manier ontsprongen.

Het dal van de Seelbeek had goede vestigingsvoorwaarden voor landbouwers. In de 15e eeuw liepen de opbrengsten echter terug. In de 16e eeuw is het bouwland verlaten en door bos overwoekerd. Aan het eind van de 18e eeuw ontstond het landgoed aan de Duno. Dit is in 1888 door de rijke grootgrondbezitter Scheffer gekocht, die er de modelboerderij “huis ter Aa” oprichtte. In 1915 werd in het dal van de Seelbeek de Heveafabriek gebouwd. Deze fabriek maakte rubberen producten, zoals banden, laars en condooms. Een deel van het landgoed de Duno, inclusief de boerderij, werd wegens faillissement verkocht aan de rubberfabriek. Dit is het latere Vredestein. De rest van het landgoed kwam bij de stichting 'Het Geldersch Landschap” in beheer.

De eigenaar van de rubberfabriek stichtte de woonkern voor de werknemers van de fabriek. Het aantal inwoners fluctueerde met de omzet van de fabriek. De fabriek bood de werknemers naast goede huisvesting diverse voorzieningen.

In 1962 fuseerde het bedrijf met Vredestein, die afdelingen verplaatste naar andere delen van het land. In de jaren '70 kwam Vredestein financieel in de problemen, zodat men in 1977 besloot de fabriek in Heveadorp te slopen en de bestemming te wijzigen in “wonen”. De fabrieksgebouwen zijn allen gesloopt en vervangen door woningbouw. Een groot deel van de oorspronkelijke rietkapwoningen is gehandhaafd.