Nijmegen Woonpark Oosterhout 2013

2.1 Ruimtelijke structuur

Vanuit ambities ten aanzien van duurzaamheid, veiligheid en ruimtelijke kwaliteit, is destijds als trefwoord voor het woongebied het begrip 'woonpark' gekozen. 'Park' staat voor groen en rust, voor de nadruk op wandel- en fietsmogelijkheden en voor duidelijk vormgegeven relaties met het omliggende landschap. 'Park' staat ook voor vormentaal. Een park is planmatig aangelegd, als één geheel vormgegeven met een aantal grootschalige elementen (assen, perspectieven of doorlopende routes). De groenstructuur is bepalend voor de ruimtelijke hoofdopzet van het woonpark.

De ruimtelijke opbouw van woonpark Oosterhout wordt in belangrijke mate bepaald door de assen van de zogenaamde 'Ganzenvoet'. Vanaf de toekomstige Oosterhoutse plas doorsnijden de 'Waterbaan', de Fruitlaan/Terralaan en de zogenaamde 'Fruitbaan' het gebied. Deze zijn samen met de bestaande Griftdijk de dragers van de ruimtelijke structuur. Het park de Rietgraaf is centraal gelegen en sluit aan op de open ruimte van het landgoed Oosterhout. De bestaande Rietgraaf is als onderdeel van de waterstructuur in dit park opgenomen. Aan de zuidzijde wordt het park begrensd door de 'Waterbaan', die eveneens onderdeel is van het gesloten watersysteem. Daar waar de Fruitlaan het park doorsnijdt is op de meest centrale plek het educatieve en sociaal-culturele voorzieningenhart “De Klif” gesitueerd. Ten opzichte van het assenstelsel van de 'Ganzenvoet' zijn de 'gebogen Lanen' een aanvullend tegenspel in de ruimtelijke structuur. De Oude Groenestraat, die van een eenvoudige landweg is omgebouwd tot een statige bomenlaan, is één van de gebogen lijnen. De kruising met de Fruitlaan is verbijzonderd door de situering van het winkelcentrum.

Als tegenhanger van het strakke assenstelsel zorgt een zee van tweekappers voor een rustige, losse sfeer. Daarnaast zijn zogenaamde 'ensembles' in de structuur van Woonpark Oosterhout herkenbaar. Dit is compacte bebouwing in rijverkaveling die zich rondom een tweetal groene lijnen (de fruitbaan en de wadi in het middengebied) concentreert. De entree van het woonpark vanaf de Griftdijk wordt gemarkeerd door rijwoningen in half ronde vorm en één appartementengebouw, en een groene speelplek aan de toekomstige Oosterhoutse plas.

Ten behoeve van de opvang en het zichtbaar afvoeren van het hemelwater zijn op diverse plaatsen wadi's aangelegd, die samen met de watergangen in en rond het woonpark een gesloten watersysteem vormen. Deels zijn deze wadi's als herkenbare groenstructuur in het plan terug te vinden.

Binnen Woonpark Oosterhout kan een elftal deelgebieden worden onderscheiden. Hierna zullen deze deelgebieden worden beschreven.

2.1.1 Deelgebieden in het gerealiseerde deel van Woonpark Oosterhout

De gebogen Lanen

Het gebied tussen de Griftdijk, Terralaan en park wordt gedomineerd door de gebogen lanen. Centraal in dit gebied ligt een groene as/zone die dienst doet als wadi en als fietsroute. De twee-onder-één-kappers en vrijstaande woningen vormen met de rijwoningen een herkenbare eenheid. De openbare ruimte binnen dit ensemble zijn autovrije verblijfsgebieden. De randen van het gebied zijn voorzien van verschillende woningtypen: langs de Terralaan en bij de entree zijn rijwoningen gesitueerd. De verkaveling langs de Griftdijk voegt zich naar de van oudsher bestaande situatie. Tegenover het eiland zijn twee-onder-één-kappers gerealiseerd.

De Entree

De centrale entree van het woonpark heeft zicht op de (toekomstige) Oosterhoutse plas. Deze entree wordt geaccentueerd door rijwoningen in gebogen vorm en één appartementengebouw, van waaruit de verschillende assen de Ganzenvoet markeren. Het voorterrein heeft een groene inrichting.

De Waterbaan

Ten zuiden van de Waterbaan, is een smalle strook met vrijstaande woningbouw aanwezig. Het gebied heeft een bijzondere positie in het woonpark. Het ligt als overgangszone tussen woonpark en landschap.

De Scheg

De Scheg is de aanduiding voor het driehoekige gedeelte tussen de Terralaan, de Waterbaan, en het park. De specifieke vorm en het karakter als groot ensemble levert een meer op zichzelf staande verkaveling op.

Park de Rietgraaf

Het park ligt centraal in het woonpark, sluit aan op het landgoed Oosterhout en heeft een directe relatie met het voorzieningenhart. De watergang de Rietgraaf is vergraven tot een centrale waterpartij met eiland. De dubbele bomerij langs de westrand begeleidt een langzaamverkeersroute en wadi.

Voorzieningenhart De Klif

Centraal in het woonpark is voorzieningenhart de Klif gesitueerd, grenzend aan de Terralaan en het park. Het voorzieningenhart is geïntegreerd in het park.

Werkpark

De rotonde Griftdijk-Oude Groenestraat vormt de locatie voor de bouw van kantoren, praktijkruimten en zorgvoorzieningen en vormt de representatieve entree naar het woonpark. Een groene inrichting en afgestemde architectuur moeten ervoor zorgen dat het werkpark een geïntegreerd deel van het woonpark wordt.

Eiland 

De vrijstaande en geschakelde woningen langs de rand van het eiland zijn met tuinen en vlonders georiënteerd op het water. Het water sluit aan op het water van de Rietgraaf. Centraal op het eiland omsluiten de rijenwoningen een parkje dat onderdeel is van de groenstructuur (wadi's) van dit deelgebied.

Gebied ten noorden van de Terralaan/winkelcentrum (De Boomgaard)

In dit plandeel is de opzet van ensemble tussen de tweekappers duidelijk herkenbaar. Een duidelijk oost-west gericht stratenpatroon zorgt voor de relatie tussen woongebied en park. Het ensemble met een aantal specifieke woningtypen is gegroepeerd rondom de wadi. De wadi is het domein van de voetganger, de fietser en het spelende kind. Langs de Fruitlaan bepalen rijenwoningen het beeld. Bij de kruising van de Fruitlaan en de Oude Groenestraat ligt het winkelcentrum met daarboven woningen in twee bouwlagen.

Gebied ten zuiden van de Fruitlaan (De Boomgaard)

Ook hier is het principe van ensembles tussen de tweekappers en vrijstaande woningen herkenbaar. De oost-west oriëntatie van de woonstraten geven een rechtstreekse relatie met het park. Langs de Fruitlaan bepalen rijwoningen het beeld. Het ensemble rond de wadi bestaat uit langgerekte patiowoningen met een aantal woningen in twee bouwlagen, ter hoogte van de doorgangen. De wadi is ook hier vrij van autoverkeer. De doorsteken voor langzaam verkeer liggen in het verlengde van de woonstraten. Het meest zuidelijke deel bestaat uit vrijstaande woningen.

2.1.2 Het Nijland

Inleiding

Voor het deelgebied Nijland van Woonpark Oosterhout heeft in 2004 een bijstelling plaatsgevonden van het stedenbouwkundig plan uit 1999. Daarbij is het uitgangspunt om van het Nijland een stedelijk ontspannen karakter te maken met een groene uitstraling als tegenhanger van het zuidelijk plandeel. Verschil in sferen van deelgebieden vormt de basis voor de uitwerking van de locatie Nijland.

Het verkavelingsplan uit 2004 is op het onderdeel woningtypologie aangepast aan de behoefte vanuit de markt. In 2012 is dit stedenbouwkundig plan nog niet geheel ingevuld met bebouwing. Dit betekent dat enkele onderdelen van het bestemmingsplan nog ontwikkelingsgericht zijn. Het aangepaste stedenbouwkundig plan 2012 is het uitgangspunt voor de verdere planontwikkeling.

Ligging van Het Nijland in woonpark Oosterhout

Stedenbouwkundige referentie

Bij de uitwerking van het stedenbouwkundig plan is de eigenheid van de Betuwe de inspiratiebron. De navolgende stedenbouwkundige karakteristieken zijn hierbij van belang:

• bouwen in relatief lage dichtheid;
• bouwen in kleine buurten;
• ongedwongen ontspannen sfeer;
• wonen tussen het groen;
• wonen in Betuws landschap;
• landschappelijke beleving centraal stellen in bouwopgave;
• ontspannen, informele en ongedwongen verkavelingen.

Uitgangspunten stedenbouwkundig ontwerp

Als ruimtelijke uitgangspunten voor het stedenbouwkundige ontwerp gelden:

• Aansluiting op reeds gerealiseerde delen van woongebied Oosterhout;
• Creëren van aantrekkelijke zichtlijnen in kleine straatjes en langzaam verkeersroutes;
• Auto's zoveel mogelijk weren uit de straatjes;
• Aan de noord-, west- en zuidkant wordt het woongebied omsloten door een watergang, waarop woningen worden georiënteerd;
• In het plan worden relatief veel oost-west straten gemaakt, waarmee zongericht verkavelen wordt beoogd;
• Qua sfeer en beleving wordt een informeel, ontspannen en groen woonmilieu nagestreefd;
• De ontsluiting van het Nijland zal plaatsvinden op twee plekken vanaf de Oude Groenestraat, te weten: aan de noordzijde vanaf de rotonde en in het verlengde van de Fruitlaan.

Stedenbouwkundig ontwerp

De basis van het plan Nijland is het creëren van een informeel, ontspannen woongebied aan het water. Het streven is het karakter van het woongebied te laten aansluiten bij Betuwse stedenbouwkundige karakteristieken. De bebouwingswanden zullen open zijn waardoor een ontspannen sfeer ontstaat. Het woongebied verschilt van oost naar west in ruimtelijke werking door verschil in maat, gevarieerde richtingen en herkenbare individualiteit van de woningen. Aan de Groenestraat liggen de entrees en enkele smalle woonpaden, welke zorgen voor openheid en zichtlijnen richting het achterliggende woongebied. De entrees sluiten aan op een ontsluitingslus welke door de gehele wijk loopt en waar bijna alle woningen aan zijn gesitueerd.

Om ervoor te zorgen dat de auto's grotendeels uit het zicht ziijn onttrokken hebben veel woningen parkeerplaatsen op eigen terrein.

Het ontwerp bestaat uit een binnengebied met drie woonparken met daar omheen een ontsluitingslus met aan de buitenzijde een bebouwingsring. Het binnengebied bestaat uit een fijnmaziger patroon van kleine groene privéstraatjes. De buitenste ring met woningen zorgt voor een afronding van het woongebied richting het bestaande woongebied Oosterhout en de watergang in het buitengebied.

Stedenbouwkundig ontwerp Nijland

Deelgebieden

Het ontwerp van Nijland onderscheidt een ruimtelijk beeld met vier deelgebieden: de Dorpensingel, de Waterzijde, de Plantsoenen en de Woonparken.

Deelgebieden Nijland

De Dorpensingel

In de Dorpensingel liggen enkele bestaande vrijstaande woningen. In het ontwerp zijn verschillende woningtypes opgenomen, zoals rijen, twee-onder-één kap en vrijstaande woningen. De bebouwing aan de oostzijde van het deelgebied vormt een wand naar de Groenestraat en sluit daarmee aan op het bestaande woongebied van Oosterhout. Deze bebouwingswand wordt daar gevormd door twee-onder-één kap woningen. Het gebied wordt doorsneden met kleine woonstraatjes en paden teneinde de toegankelijkheid zo groot mogelijk te maken. Deze structuur zorgt voor zichtlijnen naar het achterliggende woongebied. Het parkeren gebeurt zo veel mogelijk op eigen terrein, ten gunste van de kwaliteit van de openbare ruimte.

De Waterzijde

De waterzijde bestaat uit vrijstaande- en twee-onder-één-kapwoningen. Dit deelgebied rond het woongebied af en maakt tevens een transparante overgang naar het landschap beleefbaar. Op bepaalde plekken, zoals de plantsoenen, de verlengde Fruitlaan en de half open hofjes aan de noordzijde is een volledig panoramisch beeld op het omringende landschap tot stand gebracht. De woningen in dit deelgebied zijn georiënteerd op de straat, de achterzijde is georiënteerd op de watergang. Parkeren op eigen terrein wordt zoveel mogelijk nagestreefd, bij voorkeur twee plaatsen op eigen terrein. De bebouwing op de kop van het verlengde van de Fruitlaan zijn accenten in stedenbouwkundige zin. Deze gebouwen markeren de overgang van de (verlengde) Fruitlaan in woonpark Oosterhout naar het open landschap. Deze gebouwen hebben een unieke ligging aan het water.

De Plantsoenen

In het plan ligt een tweetal plantsoenen. Deze hebben een centrale ligging ten opzichte van het woongebied. De bebouwing aan deze plantsoenen is zoveel mogelijk gesloten in een rechte rooilijn. Het parkeren van deze woningen is gesitueerd aan de achterzijde. Het zuidelijk plantsoen ligt in het verlengde van de Fruitlaan in woonpark Oosterhout. Het noordelijk plantsoen geeft identiteit aan het woongebied. Beide plantsoenen bieden vergezichten naar het open landschap.

De Woonparken

Het centrale deel van het Nijland bestaat uit woongebieden die bestaan uit voornamelijk vrijstaande woningen. Hiermee wordt openheid en beleving van privétuinen nagestreefd. In het noordelijk deel is een verbijzondering gemaakt in de vorm van een hofje met een invulling van een klein "verborgen" parkje. De padenstructuur van het middengebied is oost-west gericht. Deze paden dienen ter ontsluiting van de woningen en als achterstraten. Ook hier wordt parkeren op eigen terrein zoveel mogelijk nagestreefd.

Verkeersstructuur

Het woongebied Nijland wordt ontsloten vanaf de hoofdstructuur (Oude Groenestraat) op twee plaatsen, te weten: aan de noordzijde vanaf de rotonde Oude Groenestraat-Bellefleurstraat en aan de zuidzijde in het verlengde van de Fruitlaan. Deze laan dient nu als busbaan en hoofdlangzaam verkeersroute via Woonpark Oosterhout naar Lent en Nijmegen-centrum.

In het woongebied Nijland dient een ontsluitingslus als verzamelroute voor verkeer. Op deze lus worden bijna alle woningen ontsloten. De woonpaden in de middenzone zijn hier ook op aangesloten. Het woongebied zal worden ingericht als 30 km/h gebied.

Ontsluitingspunten Nijland vanaf Oude Groenestraat