Nijmegen Kern Lent - Visveld

5.2 Ruimtelijke structuur

Lent ligt in een landschappelijk/ agrarische omgeving, waar tuinbouw (kassen) een belangrijk onderdeel van uitmaakt. Daarnaast ligt Lent in een rivierenlandschap gekenmerkt door dijken, uiterwaarden en kolken. Van oorsprong bestaat het dorp Lent uit twee 'kernen'. De kern aan de oostzijde van de Prins Mauritssingel met de twee kerken en het voormalige St. Jozefklooster, waar dit bestemmingsplan over gaat. Daarnaast de kern aan de Oosterhoutsedijk met dijkbebouwing en diverse horecagelegenheden, die geen onderdeel uitmaakt van dit bestemmingsplan.

Een duidelijk herkenbare structuur is de prins Mauritssingel (voorheen A325), die het huidige Lent in tweeën deelt. Deze singel vormt tezamen met de Waalbrug de verbinding tussen de snelweg en het stadscentrum van Nijmegen. Tezamen met de Lenste lus vormen ze een stedelijke infrastructuur, die contrasteert met het dorpse karakter Lent.

Een ander aanwezige structuur is de structuur van historische bebouwingslinten. Denk hierbij aan: de Lentseveld, Visveldsestraat, Steltsestraat, Tuinstraat, Laauwikstraat. Deze linten vallen voor een deel samen met de vroegere kaden en vormde de basis van de blokvormige verkaveling van de oude kern. De oude wegen vertakken zich vanuit het hart van het kerkdorp het land in. Aan deze linten is nog veel oude bebouwing terug te vinden. Het zijn voornamelijk bedrijfswoningen van tuinbouw en agrarische bedrijven, die zijn omgezet naar burgerwoningen en waarvan de bedrijfsfunctie is verdwenen. Ook zijn in de loop van de jaren nieuwe woningen aan de linten toegevoegd.

De linten worden gekenmerkt door vrijstaande en individueel ontwikkelde woningen, met ruime en groene voortuinen en op relatief grote kavels. De bebouwwing kent een verscheidenheid aan architectuur/ bouwstijl en bouwdatum. De losse structuur wordt versterkt door de wisselende rooilijnen en richtingen van de voorgevels.

Naast de linten zijn er ook nog enkele historische wegen (van ruim voor 1900) met historische bebouwing. Het betreft hier de Schoolstraat, de Pastor van Laakstraat en het voormalige Molenpad.

De Griftdijk is een bijzonder element in de structuur van historische linten. Deze had niet alleen de functie van belangrijke verbindingsweg tussen Nijmegen en Arnhem, maar was daarvoor een belangrijke vaarweg. De kern van Lent werd door de aanleg van deze vaarweg (rond 1600) definitef in tweeën gedeeld. In eerste instantie door de aanleg van de waterweg, later door de rijksweg en de aanloop naar de Waalbrug.

Bebouwing

De historische kern is nog goed zichtbaar binnen de Griftdijk Zuid, de Tuinstraat, de Schoolstraat en de Laauwikstraat. Ook het Dorpsplein maakt onderdeel uit van deze kern. Huize St. Jozef, het voormalige St. Josefklooster, is gelegen aan de Schoolstraat en tevens georiënteerd op het plein. Andere prominente gebouwen die onderdeel uitmaken van de historische kern zijn de Martinuskerk en het daarbij horende Parochiehuis en de Onze Lieve Vrouw Geboortekerk die georiënteerd zijn op de Pastoor van Laakstraat / Prins Mauritssingel. In de huidige situatie lijken de kerken zich van het centrum af te keren. Maar in het verleden lagen ze aan de doorgaande weg / en vaart door Lent die duidelijk onderdeel was van het dorp. Nog opmerkelijk zijn verder een voormalige school aan de Tuinstraat en diverse oude panden in de historische kern.

Aan weerszijden van de dorpskern zijn in de jaren 50 de eerste uitbreidingen van het dorp gerealiseerd. Ten westen van de Prins Mauritssingel ligt een buurtje van korte rijtjes en twee onder een kappers. Ten oosten van de dorpskern liggen losse bebouwing van tweekappers en vrijstaande woningen en een buurtje van rijwoningen met geschakelde garages

Ten oosten van het Dorpsplein tussen de Laauwikstraat en de Steltsestraat, ten noordwesten van de Tuinstraat en aan de noordrand van het dorp liggen diverse kleine projectmatige uitbreidingen die gerealiseerd zijn tussen jaren 60 en eind jaren 80. Direct aan de Steltsestraat en de Tuinstraat betreft het een reeks 2-onder-1 kappers en in het gebied achter de Laauwikstraat een diversiteit aan rijwoningen. De uitbreidingen zijn in fases gerealiseerd vanwege het gefaseerd vrijkomen van agrarische percelen. Bijna alle woningen bestaan uit twee lagen met een kap met uitzondering van een eilandje met lage bungalows.

Halverwege jaren 70 en jaren 80 worden kleine uitbreidingen (met rijwoningen en twee-kappers) aan de noordzijde van de Laauwikstraat ten oosten van de Visveldsestraat gerealiseerd. Deze sorteren voor op de grote woningbouwontwikkeling van de Waalsprong die hier eind jaren negentig van start ging.

De eerste uitbreiding in het kader van deze VINEX-opgave betreft twee woongebieden die de afronding van de oostzijde van het dorp vormen. Het belangrijkste uitganspunt bij deze bouwplannen is de aansluiting op de stedenbouwkundige structuur en dichtheid van het bestaande dorp Lent door voornamelijk eengezinswoningen in lage dichtheid. Naarmate de afstand tot het bestaande dorp toeneemt is gekozen voor hogere bebouwing in de vorm van meergezinswoningen in een compactere dichtheid.

Hierna volgde van eind negentig tot het eerste decennia van 2000 de realisatie van de wijk Visveld met ongeveer 1000 woningen. Visveld maakt onderdeel uit van het zogenaamde 'Stadseiland' omsloten door de rivier en de toekomstige plassen. Centraal door Visveld loopt de Vrouwe Udasingel met aan beide zijden woonwerkpanden met een diversiteit aan bedrijfjes en ateliers en het voorzieningenhart De Ster is hier gesitueerd. De wijk wordt aan de oostzijde afgezoomd door de Turennesingel met statige woningbouw.

Kenmerkend voor het deel aan de zuidzijde van de Vrouwe Udasingel is de driehoekige vorm. Het gebied ontleent zijn identiteit en samenhang aan de rechte strakke lijnen en cirkelfragmenten in het stedenbouwkundig ontwerp. De woningbouw is hier divers van eengezinswoningen, patio's, geschakelde tweekappers en een appartementengebouw.

Het gebied ten Noorden van de Vrouwe Udasingel heeft een duidelijk rechthoekige vorm. Een zogenaamd gridpatroon is vertrekpunt geweest voor het stedenbouwkundig ontwerp. Kenmerk voor dit gebied is de eenvoud waarbinnen de verbijzonderingen zorgen voor de identiteit en herkenbaarheid van het gebied. Het plangebied kan ingedeeld worden in een aantal plandelen: de dragers, de randen, het binnengebied en de bijzondere elementen

De twee belangrijkste stedenbouwkundige dragers van het grid worden gevormd door het oude landweggetje Smitjesland (oost-west) dat is aangevuld met vrijstaande woningbouw die het lintkarakter versterken. Als contrast hierop heeft de wijkas (noord-zuid) een gebogen vorm met een gevarieerd beeld van geschakelde woningen. De wijkas heeft een belangrijke functrie als openbare ruimte en als langzaamverkeersverbinding.

De randen van deze buurt hebben een zekere mate van wandvorming, waardoor de buurt een herkenbare eenheid vormt. Het binnengebied bestaat uit drie kwadranten. Elk kwadrant heeft zijn eigen sfeer met verschillende woningtypen. Een aantal bijzondere elementen in de buurt versterken de identiteit en herkenbaarheid van het gebied. Denk aan de nog te ontwikkelen rand aan de plassen als contrast met de laagbouwwand erachter. Het groene plein als ontmoetings-en speelplek, het hogere appartementengebouw als scharnierpunt tussen de wijkas en het groene plein en tot slot het voorzieningenhart “De Ster”.

Groenstructuur

Zoals in veel betuwse dorpen is het aandeel groen ìn het dorp gering. De groenbeleving van Lent wordt op dit moment bepaald door de aanwezigheid van groene woningbouwpercelen en door de (voormalige) agrarische en tuinbouwpercelen langs de oude linten. Wat sterk meespeelt in de groenbeleving van kern Lent, is de ligging in een groene omgeving. Deze is goed zichtbaar vanuit verschillende randen en historische linten. Binnen de kern zelf is er nauwelijks sprake van een stevige en consequent doorgetrokken groenstructuren. Het groen is versnipperd, in de vorm van hofjes, groene veldjes, plantsoenen, wadi's, speelplekken en trapveldjes. Ook zijn er geen duidelijk herkenbare bomenlanen in straatprofielen die onderdeel uitmaken van de hoofdgroenstructuur.

Bij de ontwikkeling van de Waalsprong is gekozen voor de realisatie van een herkenbare groenstructuur. Aan de oostrand van Lent en Visveld zorgt een groene zone met waterloop voor een afronding. De wijkas is daarnaast een groene langzaamverkeersroute die Visveld verbindt met de oude dorpskern. Aan deze groene route zijn een drietal plantsoenen gekoppeld. Deze groenstructuren worden versterkt met bomen. Daarnaast worden belangrijke ontsluitingsstructuren begeleid met groen en laanbeplanting. Denk aan de Turennesingel en de Vrouwe Udasingel.