Nijmegen Kanaalhavens

5.5 Bodem

In de grond en het grondwater zitten de resultaten van de industriële ontwikkeling en vooruitgang: verontreinigingen die in de bodem terecht zijn gekomen. Bodemonderzoeken die bij de gemeente bekend zijn, zijn via ons digitale archief beschikbaar (www.nijmegen.nl, milieuatlas). De bekende verontreinigingen zijn de verantwoordelijkheid van de grondeigenaar, maar gemiddeld genomen voldoet de grondkwaliteit aan de bodemfunctieklasse wonen. Koper, zink en PAK komen in het plangebied Kanallhavens vaak als een lichte verontreiniging voor in de grond. Als grond van de ene op de andere locatie toegepast gaat worden, gelden de regels en voorwaarden uit de gemeentelijke nota bodembeheer voor het deelgebied 1900-1945. Voor sterk verontreinigde grond en grond uit een geval van ernstige bodemverontreiniging mag dit niet. Dan geldt de Wet Bodembescherming (bodemsanering).

Bodemverontreiniging kan invloed hebben op de uitvoerbaarheid van het plan. Bodem- onderzoek moet dan ook worden uitgevoerd om te toetsen of de bodem geschikt is voor de gewenste ontwikkeling en om na te gaan of eventueel aanwezige bodemverontreiniging de (financiële) haalbaarheid van het plan niet in de weg staat. Als er sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging, kan het zijn dat de bodem moet worden gesaneerd voordat de bestemming of bouw kan worden gerealiseerd. Dit geeft de volgende uitgangspunten;

• Iedere ontwikkelinglocatie moet vergezeld gaan van een (recent) bodemonderzoek.
• Indien voor de omgevingsvergunning geen bodemonderzoek nodig is, kan vrijstelling verkregen worden voor het aanleveren van een bodemonderzoek.
• Het bodemonderzoek moet voldoen aan de NEN5740 en NEN5707.
• Het onderzoek moet beoordeeld worden door bureau Bodem en Water om vast te stellen of verder onderzoek nodig is of een sanering.
• Wanneer een sanering nodig is, moeten de saneringskosten opgenomen bij de financiële haalbaarheid van het gehele plan.
• Het is zonder instemming van het bevoegd gezag (Wet Bodembescherming) verboden om in sterk verontreinigde grond te graven.

In het gebied is een aantal grote grondwatervervuilingen aanwezig. Het gaat hier met name om oplosmiddelen (zie afbeelding). Het oranje gebied is matig verontreinigd, rood sterk verontreinigd (situatie 2012). Vastgesteld moet worden of en welke saneringsmaatregelen voor deze vervuilingen nodig zijn. Hierbij kijken we naar de functies die het grondwater nu en in de toekomst heeft. De veroorzaker is aan zet om de vervuiling aan te pakken. Als er meer vervuilingen zijn die in elkaar overlopen, kan er gebruik gemaakt worden van gebiedsgericht grondwaterbeheer.

Ondergrond

De ondergrond bepaalt mede op welke plek binnen de gemeente het beste woningen, parken of bedrijven ontwikkeld kunnen worden. De lokale kwaliteiten van de ondergrond zijn daarbij richtinggevend. De ondergrond kan ook benut worden voor het plaatsen van bodemenergie- systemen. Het duurzaam benutten van de ondergrond kan ons welvaart opleveren, duurzame energie leveren, bronnen voor industrieel water leveren en zorgen voor natuurlijk drinkwater. Bij een juiste toepassing kan er zelfs winst uit de ondergrond gehaald worden! Hierbij kan gedacht worden aan financiële winst, maar ook een duurzame winst als de leefbaarheid van de stad, klimaatwinst of milieuwinst.

Een van de belangrijkste toepassingen van de ondergrond is het gebruik ervan voor bodemenergie, als warmte koude opslag (WKO). Hierbij wordt het grondwater gebruikt als opslagmedium voor warmte en koude. In de zomer wordt koud grondwater opgepompt (uit de koude bron) om gebouwen te koelen. Het opgewarmde water wordt geïnfiltreerd in de warme bron en wordt 's winters gebruikt om gebouwen te verwarmen. Technisch gezien is vrijwel de gehele Nijmeegse ondergrond kansrijk voor de toepassing van WKO. Door toepassen van WKO wordt veel energie bespaard. Wij willen het gebruik van WKO binnen onze gemeente zo veel mogelijk faciliteren en stimuleren. Hoe wij als gemeente Nijmegen de winst uit de ondergrond willen verzilveren is uitgewerkt in het handboek duurzaam gebruik van de ondergrond “Winst uit de Nijmeegse ondergrond” met een kaartenatlas en inspiratieboek, te vinden op de gemeentelijke internetpagina.

De ondergrond uit het plangebied is goed geschikt voor het gebruik van ondergrondse bodemenergiesystemen als warmte koude opslag (WKO). In het gebied is een aantal grondwateronttrekkingen aanwezig (productiewater).