Buitengebied Oost

3.11 Archeologie & Cultuurhistorie

Cultuurhistorie kan worden gedefinieerd als: "Sporen, objecten en patronen/structuren die zichtbaar of niet zichtbaar, onderdeel uitmaken van onze leefomgeving en een beeld geven van een historische situatie en ontwikkeling" (Nota Belvedère, 1999). Cultuurhistorische waarden zijn daarom verbonden aan landschappelijke kwaliteiten, archeologie en bouwkundige monumenten. Op grond van artikel 3.1.6. lid 2 onder a van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) dient een beschrijving van de wijze waarop met de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden en in de grond aanwezige of te verwachten monumenten rekening is gehouden. Deze paragraaf gaat in op de wijze van bescherming van archeologische en cultuurhistorische waarden.

3.11.1 Archeologische waarden

Op 1 september 2007 is de Wet op de Archeologische Monumentenzorg in werking getreden. Hiermee worden de uitgangspunten van het Verdrag van Malta binnen de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. De wet regelt de bescherming van archeologisch erfgoed in de bodem, de inpassing ervan in de ruimtelijke ontwikkeling en de financiering van opgravingen. Het is verplicht om in het proces van ruimtelijke ordening tijdig rekening te houden met de mogelijke aanwezigheid van archeologische waarden. In de bestemmingsplanregels is conform de nieuwe Wet op de Archeologische Monumentenzorg een regeling voor de omgang met archeologische waarden opgenomen.

In het kader van archeologische monumentenzorg heeft de gemeente Heerde een archeologische waarden- en verwachtingenkaart ontwikkeld. Hierop worden verschillende archeologische verwachtingszones aangeven, namelijk:

• hoge archeologische verwachting;
• hoge archeologische verachting met conserverend dek;
• middelmatige archeologische verwachting;
• middelmatige archeologische verachting met conserverend dek;
• lage archeologische verwachting.

Figuur - Archeologische monumentenzorg in de gemeente Heerde

In dit bestemmingsplan zijn deze gebieden op de verbeelding aangegeven en kennen ze een beschermingsregime in de regels. Voor de gronden met een hoge verwachting is de dubbelbestemming "Waarde - Hoge archeologische verwachting" opgenomen, voor de gronden met een middelmatige verachting de dubbelbestemming "Waarde - Middelhoge archeologische verwachting" en voor de gronden met een lage verwachting de dubbelbestemming "Waarde - Lage archeologische verwachting".

In de gemeente zijn naast gebieden met een verwachtingswaarde gebieden aanwezig waarvan de archeologische waarde van vastgesteld is. Deze gebieden komen niet voor in het plangebied. Naast de gebieden waarvan op gemeentelijk niveau een archeologische waarde is vastgesteld, heeft ook het rijk gebieden aangewezen met een archeologisch vastgestelde waarde. Deze gebieden worden beschermd via de Monumentenwet. Voor de volledigheid zijn deze gebieden vermeld in de bijlagen van deze bestemmingsplantoelichting.

3.11.2 Cultuurhistorische waarden

Een aantal karakteristieke oude gebouwen en bouwwerken is binnen de gemeente aangewezen als Rijks- of gemeentelijk monument. In de gemeentelijke monumentenverordening zijn regels opgesteld voor het afbreken, verplaatsen, wijzigen, herstellen of gebruik. De bescherming van de gemeentelijke monumenten vindt derhalve dan ook niet (dubbel) plaats in dit bestemmingsplan. De Rijksmonumenten zijn beschermd ingevolge de Monumentenwet 1988. Voor de volledigheid is in Bijlage 1 een lijst opgenomen van alle gemeentelijke monumenten en in Bijlage 2 een lijst van alle Rijksmonumenten.

Daarnaast zijn binnen de gemeente verschillende markante panden aanwezig. Deze markante panden hebben in voorliggend bestemmingsplan de aanduiding karakteristiek gekregen om de cultuurhistorische waarden ervan te beschermen. Een lijst met alle markante panden in de gemeente is opgenomen in Bijlage 3.

Het kenmerkende landschap van de Veluwe tot de IJssel is niet voor niets een nationaal landschap, het is één van de aantrekkelijkste landschappen van Nederland. De gemeente Heerde heeft dan ook met een tweetal andere gemeenten met dezelfde landschapselementen (gemeente Epe en Voorst) een Landschapsontwikkelingsplan (LOP) van Veluwe tot IJssel opgesteld.

Doelstelling van het LOP is:

• Sturen op behoud en op ontwikkeling van landschappelijke samenhang. Tevens kan hiermee ontstening van het buitengebied gestimuleerd worden en de karakteristieke kenmerken van het landschap ontwikkelen;
• Landschapsbelang inbrengen in alle ruimtelijke veranderingsprojecten in het gebied. Hiervoor wordt een 'landschapskapstok' geboden die gebruikt kan worden in al de gebiedsprocessen;
• Het gezamenlijk bepalen van het landschap op regionaal niveau.

Het Landschapsontwikkelingsplan is door de gemeenteraad vastgesteld op 11 januari 2010.