Tweelingstad-Slingerbos

3.7 Waterbeleid

Het belang van water als ordenend principe binnen de ruimtelijke planvorming neemt snel toe. Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten hebben in 2001 een startovereenkomst getekend met als doel de watersystemen op orde te krijgen en te houden. De startovereenkomst voorziet in de opstelling van regionale stroomgebiedsvisies, waarin het toekomstige waterbeheer, in relatie tot de ruimtelijke ordening, wordt aangegeven.

WATERBELEID 21E EEUW

Met het Waterbeleid 21e eeuw speelt het Rijk in op toekomstige ontwikkelingen, die hogere eisen stellen aan het waterbeheer. Het gaat hierbij om onder andere de klimaatverandering, bodemdaling en zeespiegelrijzing. Het waterbeleid 21e eeuw heeft twee principes voor duurzaam waterbeheer geïntroduceerd. Dit zijn de tritsen:

• vasthouden, bergen en afvoeren;
• schoonhouden, scheiden en zuiveren.

De trits 'vasthouden, bergen en afvoeren' houdt in dat overtollig water zoveel mogelijk bovenstrooms in een stroomgebied wordt vastgehouden in de bodem en in het oppervlaktewater. Vervolgens wordt zo nodig het water tijdelijk geborgen in bergingsgebieden en pas als vasthouden en bergen te weinig opleveren, wordt het water afgevoerd. Bij 'schoonhouden, scheiden en zuiveren' gaat het erom dat het water zoveel mogelijk schoon wordt gehouden. Vervolgens worden schoon en vuil water zoveel mogelijk gescheiden en als laatste, wanneer schoonhouden en scheiden niet mogelijk is, komt het zuiveren van verontreinigd water aan bod.

DE WATERTOETS

Op basis van beleid dat voortkomt uit de nota 'Waterbeleid 21e eeuw' is een watertoets verplicht gesteld bij de ruimtelijke planvorming. Deze watertoets is een (proces)instrument om ruimtelijke plannen en besluiten te toetsen, op de mate waarin rekening is gehouden met waterhuishoudkundige aspecten. Het gaat daarbij onder meer om aspecten als:

• voldoende ruimte voor water (berging, infiltratie, aan- en afvoer);
• voorkomen van wateroverlast en afwenteling van wateroverschotten op anderen;
• voldoende aandacht voor effecten op de ecologische waterkwaliteit (biologisch gezond);
• het garanderen van de veiligheid (overstroming);
• het voorkomen van te lage of te hoge grondwaterstanden.

De watertoets is niet alleen een toets, maar is het hele proces van vroegtijdig informeren, adviseren, afwegen en uiteindelijk beoordelen van ruimtelijke plannen en besluiten. De initiatiefnemer van een ruimtelijk plan dat op een of andere wijze effect kan hebben op het watersysteem (oppervlaktewater, grondwater, waterkeringen) is verantwoordelijk voor het opnemen van een waterparagraaf in het betreffende plan. In de waterparagraaf dient de initiatiefnemer het wateradvies van de waterbeheerder(s) op te nemen, de afwijkingen hiervan te motiveren (afwegen) en eventuele compenserende of mitigerende maatregelen voor te stellen.

In overleg met Waterschap Veluwe zijn de volgende thema's als relevant benoemd voor het bestemmingsplan Tweelingstad-Slingerbos:

• afkoppelen;
• voorkomen van grondwateroverlast;
• beleving.

A f k o p p e l e n

De gemeente Harderwijk zal in Tweelingstad verhard oppervlak afkoppelen van het gemengde stelsel waar dat haalbaar is. In de praktijk betekent dat: bij grootschalige ingrepen in het openbaar gebied, zoals rioolvervanging, herstructurering en vervanging van wegen. Hierbij wordt het afgekoppelde hemelwater geborgen en geïnfiltreerd in (een combinatie van) IT-riolen en wadi's. Hiervoor geldt een bergingsnorm van 10 mm. Daarboven worden neerslagoverschotten waar mogelijk afgevoerd naar oppervlaktewater, in de toekomst kan hier ook 't Sypeltje voor worden gebruikt. Daarbij geldt als norm dat de watergang niet overstroomt bij een T=100. Mogelijk kan in de toekomst ook overtollig hemelwater worden afgevoerd naar het oppervlaktewaterstelsel in Stadsweiden. Hemelwateroverschotten die niet via het oppervlaktewaterstelsel kunnen worden afgevoerd, worden afgevoerd via het gemengde stelsel.

V o o r k o m e n v a n g r o n d w a t e r o v e r l a s t

Het westelijke deel van het plangebied Tweelingstad ligt in de grondwaterfluctuatiezone. De verwachte grondwaterstijging kan in dit gebied tot overlast leiden. Om dit te voorkomen, zal in de toekomst, waar nodig, overtollig grondwater worden afgevangen en afgevoerd naar het oppervlaktewaterstelsel in Stadsweiden. Om de stijging van het grondwater te kunnen monitoren, wordt een grondwatermeetnet opgezet.

B e l e v i n g

Om de beleving van water te vergroten, kan 't Sypeltje weer bovengronds worden gehaald. Bij de inrichting wordt rekening gehouden met het feit dat deze niet permanent watervoerend zal zijn. Indien mogelijk wordt de watergang benut voor het opvangen van afgekoppeld hemelwater en het verminderen van de grondwateronttrekking ten behoeve van het op peil houden van de vijver aan de bron van de watergang. Wadi's worden gerealiseerd in openbaar gebied. Dit vergroot het besef van hoe de gemeente Harderwijk in stedelijk gebied omgaat met water.

Deze wateraspecten zijn uitgewerkt in het concept watertoetsdocument, dat is voorgelegd aan het Waterschap Veluwe. Het waterschap heeft vervolgens in een formeel wateradvies gereageerd dat zij geen opmerkingen heeft.

INTEGRAAL WATER-BEHEERSPLAN VELUWE 2002-2006

Als vervolg op het Integraal Waterbeheersplan Veluwe en Vallei, heeft het Waterschap Veluwe een nieuw Integraal Waterbeheersplan opgesteld. In het plan heeft het waterschap leidende principes geformuleerd voor het waterbeheer. Dit zijn:

• watersysteembenadering:
  • 1. per stroomgebied zal het waterschap aangeven welke mogelijkheden het watersysteem biedt aan diverse gebruiksvormen en wat de gevolgen zijn, indien voor een bepaalde vorm wordt gekozen;
• waterketenbenadering:
  • 1. een optimale dimensionering van het geheel van rioleringssysteem, afvalwatertransportsysteem en zuiveringsinstallatie wordt nagestreefd, uitgaande van een brongerichte benadering (zoveel mogelijk water in het systeem houden); in bebouwd gebied komen watersysteem- en waterketenbenadering bij elkaar;
• veiligheid:
  • 1. bescherming tegen hoog water en beperken van wateroverlast;
• water als mede ordenend principe in de ruimtelijke ordening:
  • 1. studie naar geschikte en minder geschikte locaties voor verschillende vormen van grondgebruik (zie ook Blauwdruk);
• geen afwenteling:
  • 1. vasthouden, bergen en dan pas lozen van regenwater;
  • 2. schoon houden (van regenwater, grondwater en oppervlaktewater) in plaats van achteraf zuiveren;
  • 3. een optimale verdeling van water, maar niet tegen elke prijs;
• ecologisch gezonde water- en (natte) landnatuur; ook in de stad:
  • 1. de omstandigheden voor plant en dier zijn zodanig dat ze er zich kunnen handhaven, of na verstoring opnieuw kunnen vestigen; in stedelijke gebieden worden de watergangen, waar mogelijk, op een aantrekkelijke wijze ingericht en het beheer en onderhoud wordt mede afgestemd op de aanwezige natuurwaarden.

WATERPLAN HARDERWIJK 2006-2009

Het Waterplan Harderwijk is een gezamenlijk plan van de gemeente en het waterschap. Met dit plan willen beide partijen, samen met burgers, verenigingen en andere betrokkenen, verder werken aan het verbeteren van het water in Harderwijk. De hoofddoelstelling van het Waterplan Harderwijk is: "In beeld te brengen en uitvoeren van de benodigde maatregelen voor het realiseren en behouden van een veilig, veerkrachtig en ecologisch gezond functionerend watersysteem met het oog op een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving".
In dit Waterplan is onder meer een Kansen- en knelpuntenkaart opgenomen en een Visiekaart. Voor de wijk Tweelingstad staat alleen Slingerbos op de Kansen en knelpuntenkaart en wel als gebied dat valt binnen de grondwaterfluctuatiezone. In dit gebied is extra aandacht nodig gezien de in de toekomst te verwachten hogere grondwaterstanden. Op de Visiekaart is voor Tweelingstad het herstel van de oude beekloop De Sypel (langs Kranenburg) aangegeven. Aanvullend op het Waterplan is besloten dat de groenstroken langs de spoorbaan gereserveerd dienen te worden voor waterberging.
De visie reikt tot 2050, dus speelt het mogelijk pas op de langere termijn. Verder geldt voor alle wijken met een gemengd rioolstelsel dat herstructureringsprojecten gecombineerd worden met het afkoppelen van hemelwater.