Kernen Buren

2.5 Buren

Ontstaansgeschiedenis

 

Het stadje Buren is ontstaan op de oeverwal van het riviertje de Korne, dat uitmondt in de Linge. Al in 1395 kreeg Buren stadsrechten en het huidige rechthoekige stratenpatroon dateert van 1500.

 

Ten westen van de stadskern bevond zich vanaf circa 1300 het kasteel van de Heer van Buren. Het kasteel is er niet meer. Wel is de omgrachting nog aanwezig. Aan de weg tussen het kasteel en de stadskern ontstond al vroeg de eerste stedelijke uitbreiding buiten de stadsmuren. De eerste planmatige uitbreidingen hebben zich voorgedaan ten noorden van het kasteelterrein. Later is men in meer zuidoostelijke richting uit gaan breiden. De uitbreidingsplannen voor zowel woningbouw als bedrijven zijn allen op enige afstand van de oude stad tot stand gekomen.

 

Ruimtelijke structuur

 

 

Overzicht ruimtelijke structuur Buren (bron: Groenbeheerplan 2010)

 

In de huidige plattegrond zijn de historische structuren nog duidelijk zichtbaar. De rechthoekige vorm van de stad met een stratenpatroon van twee kruisende hoofdstraten, een klein plein voor de kerk op de kruising van die straten, en een achterstraat zijn een typisch voorbeeld van vroege stedenbouw en ruimtelijke planning. Van oorsprong is de stad geheel ommuurd en omgracht geweest. Aan de zuid- en oostzijde werd gebruik gemaakt van het water van de Korne. Aan de overige zijden werd een gracht gegraven.

 

De bebouwing concentreert zich langs de belangrijkste assen en in het zuiden. Het noordelijke deel heeft altijd een meer agrarische functie gehad. Een meer open structuur waar stadsboerderijen het beeld bepaalden. Doordat de uitbreidingsplannen op enige afstand van de oude stad tot stand zijn gekomen ligt de stad zelf nog steeds nagenoeg geheel vrij in de omgeving.

 

Vanaf grote afstand is binnen het silhouet van Buren de bijna 20 meter hoge molen op de vestingswal aan de Molenwal te zien. Deze in 1716 gebouwde molen heeft altijd gediend als graanmolen en draait nog steeds een aantal malen per week. Naast de molen is in Buren nog een oude joodse Synagoge aanwezig en heeft Buren nog veel oude statige panden, zals het oude weeshuis. Daarnaast is een groot deel van de historische verdedigingslinie, bestaande uit de oude stadsmuur, een omwalling en een stadsgracht, nog intact. De stad en het kasteelterrein hebben de status van beschermd stadsgezicht. Dit gebied is ruim genomen om zo ook het zicht op deze waardevolle plekken te behouden.

 

Ten noorden van de stadskern heeft men vanaf de hoge omwalling een weids uitzicht over de omliggende landerijen. Dit vroegere schootsveld maakt deel uit van het beschermd stadsgezicht. Het contrast tussen stad en open landschap is karakteristiek. Aan de zuidzijde vormt de Korne de harde grens tussen stad en land.

 

Functionele structuur

 

De stad Buren kent twee grote woongebieden, één in het noordwesten van de kern en één in het zuidoosten van de kern. Tussen de twee woongebieden ligt de stadskern. In functioneel opzicht valt het op dat in de stadskern de gebouwen voornamelijk gebruikt worden voor bewoning en dat er weinig winkels zijn.

 

Twee functioneel te onderscheiden gebieden in de kern Buren zijn daarnaast het kasteelterrein ten oosten en het bedrijventerrein ten zuiden van de stadskern. Ten westen van dit bedrijventerrein liggen enkele sportvelden. Daarnaast liggen verspreid in de kern verschillende maatschappelijke functies.

 

Kasteelterrein

 Het kasteelterrein heeft tegenwoordig een parkfunctie met een hoge recreatieve waarde. In het bosplantsoen kan men wandelden en het centrale grasveld wordt gebruikt voor spelen en festiviteiten. Op het terrein zijn ook enkele andere functies aanwezig: de tennisbanen, het clubhuis van Jong Nederland, de algemene en de Joodse begraafplaats en de voormalige ambtswoning van de burgemeester. Daarnaast zijn op het terrein de fundamenten van het kasteel aanwezig.

 

Rondom de woongebieden, het bedrijventerrein en het kasteelterrein ligt het agrarisch buitengebied. Dit agrarisch buitengebied bestaat voornamelijk uit akkers, boomgaarden, graslanden en bomenrijen.