Kern Beuningen

2.2 Ruimtelijke structuur

2.2.1 Landschappelijke structuur

De gemeente Beuningen is gelegen in een groot groen buitengebied nabij het water van de Waal. Het Beuningse grondgebied vormt min of meer een geleidelijke overgang van de stad naar het meer landelijke ‘Land van Maas en Waal’.

Dijkdoorbraken en overstromingen hebben hun sporen nagelaten in het Beuningse landelijk gebied. De landschappelijke opbouw van de gemeente Beuningen kent hierdoor 3 landschapszones parallel aan de Waal:

• 1. Het rivierenlandschap. Een ruig, contrastrijk gebied, gekenmerkt door de dynamiek van rivier, natuurlijke beelden en extensief gebruik.
• 2. Het oeverwallenlandschap. Een kleinschalig patchwork-landschap met onregelmatige patronen. Hier liggen de bebouwingslinten, dorpen en veel fruitboomgaarden. De oude dorpen liggen op de oeverwal, de stedelijke uitbreidingen liggen daaromheen. De kern Beuningen is gegroeid tot aan de A73.
• 3. Het kommenlandschap, of ‘Beuningse Veld’. Een grootschalig open rationeel landschap en tevens een agrarisch productielandschap met weides en veehouderijen. Door de ontwikkeling van een aantal ontzandingen ontstaat in delen een meer parkachtig landschap. Het gebied kenmerkt zich naast de openheid door de lange rechte weteringen en rechte wegen met strakke wegbeplantingen.

De noordzijde van de kern Beuningen ligt op de overgang van het oeverwallenlandschap naar het rivierenlandschap. Het Beuningse Veld bevindt zich ten zuiden van de A73 (buiten het plangebied).

Impressie ligging Beuningen in het landschap (Bron: Structuurvisie Gemeente Beuningen)

2.2.2 Stedenbouwkundige structuur

Het plangebied omvat de woongebieden van de kern Beuningen, exclusief Waterdorp, Kapershof, Notenhof en het buurtschap Hogewald, maar inclusief het kleinschalige bedrijventerrein Aalsterveld. Het centrumgebied, met daarin de historische kern, valt dus buiten het plangebied.

2.2.2.1 Van Heemstraweg

Langs de Van Heemstraweg (aan de noordzijde van het plangebied) bevindt zich voornamelijk lintbebouwing in de vorm van historische villa's. De bebouwing staat hier op grotere afstand van de weg dan in de woonwijken, maar varieert per perceel, en bestaat uit 1 of 2 bouwlagen met kap.

2.2.2.2 Projectmatige woonbuurten

De oudere projectmatige woonbuurten (vanaf 1950) ten oosten (De Haag) en ten zuiden (Duivenkamp en in mindere mate De Hoeven) van het centrum van Beuningen, aan de oostzijde van de Wilhelminalaan, kenmerken zich door een blokvormig stratenpatroon. Centraal in de buurten liggen lange, rechte hoofdontsluitingswegen, terwijl de zijstraten juist kort en in sommige gevallen geknikt zijn. De straten zijn vrij breed waarbij de straten in de oudere woonbuurten smaller zijn dan die in de jongere.

De oudere woonbuurten hebben een overzichtelijk en rustig karakter, waarbij het groen in de plantsoenen, voor- en zijtuinen en de straatbomen de buurten een groen uiterlijk geven. De woningen staan in dezelfde rooilijn evenwijdig aan de straat en kenmerken zich door een eenvoudige hoofdmassa van 2 bouwlagen afgedekt met een zadeldak. Het betreft naast enkele 2-onder-1-kapwoningen vooral rijwoningen, waarbij het aantal woningen in de rij variabel is.

De jongere projectmatige woonbuurten (1975 - 1990) ten westen van het centrumgebied (westelijk van de Wilhelminalaan) kennen een meer informeel karakter. Deze gebieden (De Tinnegieter, Blanckenburgh, Olden Tempel, Aalsterveld, Viermorgen en De Heuve I, II en III) kenmerken zich door hun patroon van korte, sterk geknikte straten, waaromheen woningen gegroepeerd zijn. Veel straten zijn doodlopend, waarbij veel verkeersremmende maatregelen zijn aangelegd zoals drempels, bloembakken en bochten.

Kenmerkend voor de jongere woonbuurten is de grote mate van beslotenheid van het ruimtelijk beeld. De buurten hebben door tuinen, plantsoenen en straatbomen een groen karakter. De woningen zijn vaak aaneengeschakeld met een verspringende rooilijn en kenmerken zich door een hoofdmassa bestaande uit 1 of 2 bouwlagen met zadeldak. Er staan in veel gevallen bergingen of carports aan de voorzijde tussen de woning en de straat.

2.2.2.3 Individuele woningbouw

De individuele woningbouw kenmerkt zich door de ligging aan de rand van de kern. Het betreft de buurten De Balmerd aan de noordwestzijde van het plangebied, de buurt De Heuve IV (uitgezonderd Shoppingpark De Heuve) aan de zuidwestzijde en de buurt De Haaghe (inclusief een deel van de woningen aan de Van Heemstraweg) aan de oostzijde van het plangebied. Ook een rij vrijstaande woningen aan De Lindenstraat (ten oosten van sportcomplex De Hutgraaf) behoort tot deze gebieden. In de meeste gevallen gaat het om ruime vrijstaande woningen op relatief grote percelen.

De woningen liggen over het algemeen langs een evenwijdig aan de straat gelegen rooilijn. De woningen variëren qua architectuur, bouwmassa, vormgeving en dakvorm/ nokrichting, maar bestaan bijna allemaal uit 1 of 2 bouwlagen met kap.

2.2.2.4 Thematische woningbouw

De thematische woningbouw (vanaf 1990) kenmerkt zich door een gevarieerde en expressieve uitstraling. In de stedenbouwkundige opzet van de wijken krijgen verschillende architectuurthema's van traditioneel, klassiek tot modern een bewuste plek toegewezen.

De woningen bestaan voor een groot deel uit vrijstaande en 2-onder-1-kapwoningen zoals in de buurt Beuningse Plas aan de zuidoostzijde van het plangebied. De woningen liggen grotendeels op een evenwijdig aan de straat lopende rooilijn. Een deel van de woningen is gekoppeld aan waterlijnen, gelegen op eilanden of ontsloten door bruggen.

De relatief grote woningen bestaande uit overwegend 2 bouwlagen met (lage) kap of plat dak (zowel jaren '30 als modern) en zijn dicht op de straatzijde van de kleine kavels geplaatst, waardoor er slechts kleine voortuinen resteren. De straten zijn lang, recht, breed en overzichtelijk.

Een uitzondering hierop vormen de 4 appartementengebouwen op de hoek van De Balmerd en de Wilhelminalaan waar meer stedelijke bebouwing is gelegen in een parkachtige omgeving.

2.2.2.5 Bedrijventerrein

Het bedrijventerrein Aalsterveld, aan de westzijde van het plangebied, heeft een ander karakter dan de overige bedrijventerreinen in de gemeente Beuningen. Het is kleinschaliger van opzet, waarbij de overgang naar het aangrenzende woongebied Aalsterveld een stuk geleidelijker verloopt. Naast bedrijven zijn er op dit bedrijventerrein ook bedrijfswoningen te vinden, die in sommige gevallen een gecombineerde woon-/ werkfunctie hebben.

De bebouwing op het bedrijventerrein heeft vooral een functioneel karakter. Er wordt gebruik gemaakt van eenduidige en eenvoudige bouwvolumes van wisselende schaal en een sobere afwerking. De hoogte van de bedrijven op bedrijventerrein Aalsterveld beperkt zich tot maximaal 2 bouwlagen, met soms gevels van baksteen.

2.2.2.6 Recreatieterreinen, sportcomplexen en begraafplaatsen

In het plangebied bevinden zich ten westen van de Wilhelminalaan enkele recreatieterreinen (Het Hosterdpark en De Heuve), het voormalige sportcomplex De Hutgraaf aan de Houtduiflaan en begraafplaats Haaghove aan de noordoostzijde van het plangebied.

2.2.3 Verkeersstructuur

Beuningen heeft als belangrijke doorgaande weg de Van Heemstraweg aan de noordzijde van de kern en de Schoenaker (N847) aan de westzijde. De Van Heemstraweg vormt de verbinding naar Druten in westelijke en naar Nijmegen in oostelijke richting. De Schoenaker vormt de verbinding tussen de Van Heemstraweg in Beuningen en de Randweg Noord in Wijchen. Via de Schoenaker is de kern Beuningen aangesloten op de A73 en de A325. De belangrijkste wegen in het plangebied zijn de Leigraaf, de Wilhelminalaan, de Burgemeester Geradtslaan en de Haagstraat.

Ook per fiets wordt Beuningen goed ontsloten. Met name de vrijliggende fietspaden zorgen een goede bereikbaarheid van de verschillende kernen. Verder wordt Beuningen ook via de vrijliggende fietspaden van de Nieuwe Pieckelaan verbonden met Nijmegen. In het dorp loopt deze snelle verbinding via de Burgemeester van Suchtelenstraat door naar de Wilhelminalaan.

In 2012 start de gemeente Beuningen met de aanleg van het eerste deel van de zogenaamde zuidelijke snelfietsroute, het gedeelte tussen de Wilhelminalaan en de rotonde Koningstraat. Dit gedeelte heet de 'snelfietsroute Leigraaf'. Dit gedeelte loopt vanaf de Koningstraat - Klokkengieter – Pompenmaker - Glazenier naar de Wilhelminalaan. Nu moeten fietsers nog veel bochten maken en is er maar een beperkte ruimte om te fietsen. Wanneer de snelfietsroute klaar is zijn veel hindernissen, zoals scherpe bochten en smalle paden, niet meer aanwezig.

2.2.4 Groen- & waterstructuur

Naast de eerder genoemde plantsoenen, het sportcomplex en de begraafplaats komt er (behoudens de projectmatige woonbuurten) met name aan de randen van de woonbuurten veel openbaar groen voor in de vorm van plantsoenen met watergangen. In combinatie met de straatbomen en de private tuinen hebben de buurten over het algemeen een groen karakter.

In de buurt Beuningse Plas is het water prominent aanwezig en zijn zelfs eilanden gemaakt in het water waarop zich clusters met woningen bevinden. Ook in De Heuve aan de zuidwestzijde van het plangebied bevindt zich veel water in de vorm van watergangen.