Esvelderbeekzone

3.2 Ontwikkelingen

In het plangebied moeten een aantal ontwikkelingen gerealiseerd worden. Voor de betreffende ontwikkelingen zijn al de volgende inrichtingsplannen opgesteld.

• Natuurcompensatiepopgave. Voor een omschrijving van dit plan wordt verwezen naar: (bron: Groencompensatie, Barneveld- Noord, Eelerwoude 28-03-2012);
• Waterbergingsopgave: Voor een omschrijving van dit plan wordt verwezen naar: Waterberging (Bron: DHV, juli 2012);
• Landgoedontwikkeling: Voor een omschrijving van dit plan wordt verwezen naar: Multifunctioneel landgoed De Wolfskamer (Bron: De Wolfskamer, Agroplan december 2011);
• De vestiging van het Kinderhospice;
• Woningbouw.

Bij de voorbereiding van de plannen zijn zowel het Waterschap Vallei & Veluwe als Het Geldersch Landschap betrokken geweest. Daarnaast zijn er ook bijeenkomsten geweest waarbij gebruikers en initiatiefnemers uit het plangebied zijn uitgenodigd om bijdragen te leveren aan de plannen.

De verbeelding en omschrijving van de betreffende ontwikkelingen is opgenomen in de bijlage. Hier wordt volstaan met een bondige uiteenzetting.

Natuurcompensatie

De gemeente Barneveld heeft in het plangebied een opgave voor bos- en natuurcompensatie. Met de bos- en natuurcompensatie is aansluiting gezocht bij de natuurvriendelijke herinrichting van de Esvelderbeek. In de overgangszone Esvelderbeek is zowel sprake van een opgave voor boscompensatie als natuurcompensatie. Dit kan als volgt worden uitgesplitst:

• 13 ha nieuwe natuur vanuit de vereveningsopgave “rood voor groen” Hunnenweg. Dit kan zowel bos als (nieuwe) natuur zijn.
• 24.700 m² boscompensatie vanuit projecten Harselaar West-West en Harselaar Driehoek
• 1.000 m2 boscompensatie vanuit aanleg fietspad.

Dit komt uit op een totaal van 155.700 m2 (15,6 ha.) aan compensatieverplichting ingericht als bos en natuur. De gemeente Barneveld heeft bijna 18 ha. aan beschikbare gronden in het plangebied, hiervan wordt netto 17,4 ha. ingezet voor natuur.

In figuur 3 is globaal weergegeven hoe de inrichting van het gebied voor wat betreft de invulling met natuur en bos er uit komt te zien. Bij de inrichting is ook de waterbergingsopgave betrokken. Verder is gebruik gemaakt van de aanwezige hoogteverschillen in het verleden aanwezige landschapselementen. (Voor een verdere onderbouwing wordt verwezen naar het in de bijlage opgenomen Natuurcompensatieplan.)

fig. 3: natuurcompensatie (deelgebied).

Waterberging

Vanuit het bedrijventerrein Harselaar ligt een waterbergingsopgave van ruim 30.000 m3. In het plangebied Esvelderbeekzone wordt verdeeld over twee locaties een opvangcapaciteit van 16.000 m3 gerealiseerd. Voor de locatie 'Transferium' geldt een opgave van 8.900 m3 en de locatie 'Midden' ongeveer 7.200 m3. Voor de resterende 14.500 m3 wordt ruimte gezocht in het ten westen gelegen gebied tussen Harselaar en Barneveld Noord. Bij het ontwerp van de waterberging is rekening gehouden met de wisselende hoeveelheden te bergen water en de verschillende omstandigheden die hierbij ontstaan.

fig. 4: zoekgebied waterberging.

Het waterbergend vermogen binnen het plangebied wordt verder verhoogd door het opnieuw laten meanderen van de Esvelderbeek. De twee wateropvanggebieden worden zo ingericht dat deze als opvangbekkens kunnen functioneren bij hevige regenval afkomstig van het bedrijventerrein Harselaar. In onderstaande figuur is aangeven waar deze opvanggebieden komen te liggen. Het gaat om een permanente waterberging ten zuiden van de spoorlijn (op figuur 5 linksboven omcirkelt). De oostelijk gelegen waterberging staat niet permanent onder water. Bij extreme watertoevoer vanaf het bedrijventerrein staan de wateropvangbekkens in verbinding met de Esvelderbeek zodat het water via de beek kan worden afgevoerd.

Ten behoeve van de ecologische situatie wordt een deel van de waterberging permanent watervoerend, zodat de verschillen in dynamiek van grote droogte versus compleet ondergelopen terreinen worden verminderd. Ook zijn er verschillende overgangen, die noodzakelijk zijn voor een gevarieerd beeld en een gevarieerde flora en fauna, aanwezig. Er ontstaat een waterberging met overgangen van nat via vochtige begroeide randen naar een drogere vegetatie. De waterberging wordt natuurlijk ingericht, er is geen sprake van de aanleg van betonnen "bakken".

fig. 5: waterberging, Esvelderbeek en opvangplekken aangegeven binnen de ovalen.

Landgoed 'De Wolfskamer'

De familie Bloemendal is eigenaar van Boerderij 'De Oude Vaarst' en omliggende gronden. De familie wil de gronden en de boerderij behouden en ontwikkelen. Het instrument 'Nieuw landgoed' biedt de mogelijkheid om de gronden met hun landschappelijke waarden te behouden, 'De Oude Vaarst' te restaureren (is inmiddels gerealiseerd) en bovendien de natuurlijke en landschappelijke waarden te herstellen en waar mogelijk uit te breiden. Een nieuw landgoed, met een totale oppervlakte van ongeveer 25 ha., zorgt voor een duurzame kwaliteitsverbetering van het landelijk gebied met zijn natuurlijke en ecologische waarden. Hierbij draagt deze ontwikkeling bij aan het behalen van de Gebiedsvisie Overgangszone Esvelderbeek.

Bij de inrichting van het landgoed is gebruik gemaakt van de volgende indeling:

• Agrarisch cultuurlandschap: In dit deel met de oorspronkelijke boerderij. De schuren zullen worden gesloopt op één schuur na. Deze schuur zal dienst doen als onderhoudsgebouw, stal en ontvangstruimte voor informatie over het landgoed;
• Natuurlandschap: In het middenstuk van het landgoed ligt de nadruk meer op natuurontwikkeling. binnen dit deel krijgt de Esvelderbeek weer meer ruimte zodat deze via de oude bedding door het landschap gaat meanderen. Verder komen er natte en droge half/natuurlijke graslanden en worden er bosjes en moerasbosjes aangeplant. In het noordelijk deel komt een locatie voor waterberging wat aansluit bij de doelstelling voor waterberging die door de gemeente Barneveld moet worden ingericht;
• Parklandschap: In het zuid oostelijke deel van het plan komen in een parkachtige omgeving vier landhuizen met een gemiddelde inhoud van 1500 m3. Er is voor gekozen om een groter hoofdhuis en vier kleinere landhuizen op individuele kavels te bouwen. De woningen worden ontsloten via een lange oprijlaan op de Esweg. De hoofdfunctie van de landhuizen is wonen. Voor de instandhouding en onderhoud van het landgoed veilig te stellen moet de mogelijkheid bestaan, overeenkomstig het geldende planologische regiem in de gemeente Barneveld, om ondergeschikte functies in het hoofdhuis toe te staan zoals verhuur als vergaderruimte, luxe bed & breakfast of een zorgconcept.

fig. 6: inrichtingsplan Landgoed 'De Wolfskamer'.

Kinderhospice

Het huidige kinderhospice is gevestigd in De Glind. Het gebouw dat nu in gebruik is voldoet niet meer aan de wensen van de gebruikers. Er is meer ruimte nodig om meer kinderen onderdak te kunnen bieden en om familieleden te kunnen laten logeren. De locatie in De Glind biedt hiervoor te weinig mogelijkheden. Daarom wordt al een geruime tijd naar een passender locatie omgezien.

In overleg met de gemeente Barneveld is een locatie gevonden in het plangebied voor de ontwikkeling rond de Esvelderbeek. Op het perceel Binnenveld 11 was een agrarisch bedrijf gevestigd. Het perceel met bijbehorende gronden was door de gemeente Barneveld aangekocht om de gronden in te zetten voor de ontwikkeling van de nieuwe natuur. Op het agrarisch bouwblok wordt na sloop van de agrarische bebouwing, na bestemmingswijziging, nieuwbouw voor het kinderhospice gerealiseerd. De nieuwe locatie biedt meer mogelijkheden en is vanwege de nabijheid van de A1 en station Barneveld Noord beter bereikbaar. De nieuwbouw wordt groter maar moet het huiselijke karakter van de huidige locatie behouden. De nieuwbouw moet de capaciteit vergroten en meer mogelijkheden bieden voor de toekomst wanneer ook nog een logeerhuis voor onder andere familieleden gebouwd gaat worden. De locatie aan het Binnenveld 11 voldoet wat betreft de uitbreidingsmogelijkheden en de bereikbaarheid aan de wensen.

fig. 7: kinderhospice, Stedenbouwkundig ontwerp (l) en ontwerp voorgevel (r).

Woningbouw

Met het aanleggen van nieuwe natuur ter versterking van de Ecologische verbindingszone met als doel een bijdrage te leveren aan de ruimtelijke kwaliteit zijn aanzienlijke investeringen gemoeid. In het plangebied zijn bestemmingen komen te vervallen die niet passen bij de beoogde ontwikkeling. De kosten worden voor een deel gedekt door bijdragen van derden en reserveringen voor de aanleg van de waterberging. De kosten voor het wegbestemmen van een bedrijfslocatie en het verleggen van wegen ten behoeve van de natuurontwikkeling moet bij voorkeur financieel gedekt worden binnen het plangebied. Het wegbestemmen van bedrijfsbestemmingen brengt kosten met zich mee waarvoor geen bijdragen van provincie of Rijk beschikbaar (meer) zijn. De noodzaak van het realiseren van de woningen binnen het plangebied ligt dan ook in het gegeven dat op dit moment nog niet duidelijk is wanneer de planvorming voor woningbouw in de aangrenzende zoekzone Barneveld Noord gestart zal worden.

Vanwege de investeringen in versterking van de ruimtelijke kwaliteit van het plangebied, zoals natuurontwikkeling, aanleg waterberging, inrichting Esvelderbeek tot ecologische verbindingszone en de exploitatie van het plangebied zijn daarom extra woningen nodig die niet in de zoekzone voor wonen kunnen worden gebouwd, maar in het plangebied zelf. Op dit moment is namelijk niet duidelijk of en wanneer de planvorming voor woningbouw in de aangrenzende zoekzone Barneveld Noord zal worden gestart. Zoals het zich nu laat aanzien, zal dit pas na 2020 worden gestart.

In het plangebied wordt ruimte gereserveerd voor maximaal negen woningen verdeeld over twee clusters. De woningen worden landschappelijk ingepast waarbij rekening wordt gehouden met het landschap en de waar historisch gezien vroeger woningbouwlocaties werden gezocht. Het zoekgebied voor deze woningen is aan de oostzijde van het plangebied ten zuiden van de Esvelderbeek. Op de verbeelding wordt de locatie voor woningbouw als nader uit te werken gebied opgenomen. Het voorliggende bestemmingsplan voorziet nu niet in de bouwmogelijkheid van de woningen maar geeft de stedenbouwkundige voorwaarden aan waaraan een uit te werken (bestemmings)plan moet voldoen.

Inrichting

De woningen worden gesitueerd op de randen van de van oudsher aanwezige zandruggen op de grens met de Ecologische verbindingszone en het agrarisch gebied. Van oudsher was het gebruikelijk, ter voorkoming van wateroverlast, om op de zandruggen een nederzetting te bouwen. Door de woningbouw op de randen van de zandrug te situeren wordt het hoogteverschil geaccentueerd. Het beekdal en de lager gelegen delen worden zo benut voor de waterberging en natuurontwikkeling en de hoger gelegen zandrug voor extensief agrarisch gebruik en woningbouw.

De bebouwingscluster aan de westzijde van de zandrug wordt zo georiënteerd dat wordt uitgezien over de lagere delen zoals de poel en het beekdal. Het oostelijke bebouwingscluster wordt zo georiënteerd dat wordt uitgezien over de extensieve akkers en landbouwgronden buiten het plangebied. De bebouwingsclusters worden zo ingericht dat ze de identiteit krijgen van een "boeren erf". Per cluster wordt dit vertaald in een erf ensemble met hoofd en bijgebouwen.

fig. 8: Stedenbouwkundig vlekkenplan voor twee woningbouwclusters.