direct naar inhoud van 2.2 Historische ontwikkeling
Plan: Bestemmingsplan Spijkerbroek
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0202.743-0301

2.2 Historische ontwikkeling

Het Spijkerkwartier en het Boulevardkwartier werden aangelegd op de overgang van de hogere zandgronden en het rivierdal. Het Spijkerkwartier is genoemd naar de twee “spijkers” (voorraadschuren) die in het gebied lagen. Een van de spijkers - spijker Den Hertog- stond ongeveer op de hoek van de Karel van Gelderstraat en de Dullerststraat. De Hertoglaan fungeerde als oprijlaan. Het had het uiterlijk van een versterkt huis door de aanwezigheid van een gracht; het werd vóór 1878 afgebroken.

Het Spijkerkwartier-Boulevardkwartier is een goed voorbeeld van stadsuitbreiding met een planmatig karakter bedoeld voor de gegoede stand. Het Spijkerkwartier werd vanaf het midden van de 19e eeuw als eerste ontwikkeld. Aan rechte, relatief smalle straten staan aan elkaar gebouwde herenhuizen. Bij de uitvoering werd veel aan het particulier initiatief overgelaten. De huizen werden vaak direct aan de straat gebouwd, waardoor de wijk minder ruim is opgezet dan oorspronkelijk de bedoeling was. De Spijkerstraat en het gebied tussen de Hertogstraat en Emmastraat werden op deze wijze aangelegd.

In 1877 werd het Boulevardplan van H.J. Heuvelink gepresenteerd. De Spijkerstraat werd in oostelijke richting doorgetrokken en de Hertogstraat werd met de Emmastraat verlengd. Ook werd in 1880 de Karel van Gelderstraat in zuidelijke richting doorgetrokken. Alhoewel het oostelijk deel van het beschermds stadsgezicht (langs de Spoordijk) niet tot het oorspronkelijk plangebied hoorde, is het wel grotendeels bebouwd overeenkomstig de uitgangspunten die in de rest van het Spijkerkwartier werden gehanteerd. De bouwblokken zijn vrijwel geheel gesloten met op de kruisingen afgeschuinde hoeken.

Het Spijkerkwartier en het Boulevardkwartier zijn een eeuw na aanleg nog altijd aantrekkelijke, sterk samenhangende delen van de stad. Dit komt door hun heldere opzet, de goede onderlinge afstemming van architectuur en stedenbouw én het grote aantal gebouwen met een bijzondere architectuur.

Rond 1925 heeft de ijsclub Thialf bezit genomen van de natte polder. Het terrein van de ijsclub lag tussen de spoordijk en de Thorbeckestraat, veel lager dan de aangrenzende straten. In de jaren '30 werd het terrein van de ijsclub verkleind voor de bouw van de woningen aan de C.A.Thiemestraat. In 1932 werd op het terrein van de ijsclub het zwembad Thialf aangelegd met gescheiden bassins voor dames en heren. De oostzijde van de C.A.Thiemestraat en de monumentale bebouwing aan de Dullertstraat werden in de oorlog verwoest.

In de jaren '50 en '60 zijn de Karel van Gelderschool en de woningen aan de Thorbeckestraat gebouwd. Aan de Dullertstraat verrees de Dullertflat. In de jaren '80 werd de C.A.Thiemestraat weer afgerond met een aantal rijenwoningen.

Het zwembad Thialf werd in 1988 gesloten en vervangen door de bouwspeelplaats met dezelfde naam. Sinds begin jaren '80 was de Karel van Gelderstraat en omgeving het concentratiegebied voor prostitutie. Aan deze situatie is op 4 januari 2006 door een gerechtelijke uitspraak definitief een einde gekomen. De prostitutieperiode heeft een grote negatieve impact gehad op de kwaliteit van het gebied.