Bestemmingsplan Elden 2012

3.2 Ruimtelijk beleid

3.2.1 Rijks-, Provinciaal- en regionaal beleid

Hoofddoel van het nationaal ruimtelijk beleid is ruimte te scheppen voor de verschillende ruimtevragende functies op het beperkte oppervlak dat ons in Nederland ter beschikking staat.

De Nota Ruimte bevat de visie van het kabinet op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland en de belangrijkste bijbehorende doelstellingen. De nota bevat, in overeenstemming met het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet, de ruimtelijke bijdrage aan een sterke economie, een veilige en leefbare samenleving en een aantrekkelijk land. Het gaat om de inrichtingsvraagstukken die spelen tussen nu en 2020, met een doorkijk naar 2030.

Het ruimtelijk beleid van de provincie is verwoord in het Streekplan Gelderland 2005 “Kansen voor de regio”. Het Streekplan, dat wordt vastgesteld voor een periode van 10 jaar, is een schakel tussen rijks- en gemeentelijke plannen op het gebied van de ruimtelijke ordening.

Hoofddoel van het streekplanbeleid is het scheppen van ruimte voor de verschillende ruimtevragende functies op het beperkte oppervlak.

Het Regionaal Plan 2005-2020 van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen 'Werken aan een aantrekkelijke en concurrerende stadsregio in Noordwest Europa' is de opvolger van het Regionaal structuurplan 2015 uit 1998. Het regionaal plan vormt het richtinggevend kader voor beleid en uitvoering van het regionaal beleid van de stadsregio op gebied van ruimte, mobiliteit, economie en wonen.

3.2.2 Gemeentelijk beleid

Structuurplan Arnhem 2010
Het gebruik van de ruimte in een stad verandert voortdurend. Om plannen en initiatieven goed op elkaar af te stemmen, stelt de gemeente met enige regelmaat een structuurplan vast. Het Structuurplan Arnhem 2010 dat op 2 oktober 2000 door de raad is vastgesteld beschrijft het ruimtelijk beleid voornamelijk in hoofdlijnen. Het plan is flexibel, zodat het kan inspelen op veranderende omstandigheden en inzichten. Formeel is het nieuwe Structuurplan Arnhem 2010 tien jaar van kracht: van 2000 tot 2010. Maar de inrichting van de ruimte werpt haar schaduw veel verder vooruit. Waar dat mogelijk is, richt het Structuurplan zijn blik daarom op het jaar 2030.

Het Structuurplan geeft aan dat in Arnhem-Zuid nu weinig terug te vinden is van het oorspronkelijke landschap van de Betuwe. Wanneer “blauwe” en ”groene” lijnen (water en beplanting) van het omliggende landschap in het stadsdeel doordringen, kan men er weer iets van de Betuwe ervaren. Daarbij moet het groen in Zuid beter toegankelijk en zichtbaar worden, en moeten ontbrekende schakels in ecologische verbindingen en recreatieve routes naar het omliggende landschap aangebracht worden. Door meer in het groen te investeren, komt er een beter evenwicht tussen economische ontwikkeling en ecologische waarden. Daarbij behoort ook een passend waterbeheer: vergroting van bergingscapaciteit door uitbreiding van het wateroppervlak in het stedelijk gebied kan worden benut om de stad aantrekkelijker te maken. In de structuurplankaart is de mogelijkheid aangegeven de watergang aan de noordkant van Elden door te trekken.

Arnhem ontwikkelt zich het sterkst langs bepaalde assen; in Arnhem-zuid zijn dat de Nijmeegseweg en de Burgemeester Matsersingel. Het Geldredomegebied kan na 2010 verder verstedelijkt worden. Naast andere functies kan hier het stedelijk wonen voor veel mensen een aantrekkelijke mogelijkheid zijn. Ook voor mensen die de voorkeur geven aan een ruime, groene omgeving worden tot 2010 woningen gebouwd. De groene rand rond Elden moet in stand blijven als bufferzone.

Het is de bedoeling dat alle Arnhemse wijken een uitwerking krijgen vanuit het Structuurplan 2010; voor Elden is dat de Structuurvisie Elden 2000. Als belangrijkste ontwikkelingen tot 2010 noemt het Structuurplan voor Elden en omgeving:

• 1. Woningbouw (uitwerking hiervan vindt globaal plaats in de structuurvisie).
• 2. Kantoren op de Gelderse Poort (hierop wordt in de structuurvisie slechts summier ingegaan).
• 3. Watersysteem verbeteren.
• 4. De mogelijkheden die aanwezige oorspronkelijke cultuurhistorische waarden bieden moeten actief worden meegenomen worden bij de ruimtelijke ontwikkelingen in dit stadsdeel.

Bij de belangrijke reserveringen voor de periode 2010-2030 staat er vermeld:

• 1. De Batavierenweg wordt met meer groen en water een van de “groen-blauwe” lijnen waarmee het Betuwelandschap doordringt in Arnhem-zuid. Enkele bebouwing elementen toevoegen, gericht op het groen).
• 2. Reservering ten zuiden van de Drielsedijk op het terrein van de Intratuin voor landschappelijk wonen.

Tussenrapportage 2006
In juni 2006 is de tussenrapportage van het Structuurplan Arnhem 2010 vastgesteld. Deze rapportage vormt een actuele bijstelling van onderdelen van het structuurplan. Naast een herijking van bestaand beleid door veranderde opvattingen wordt in de rapportage een uitwerking van het hoogbouwbeleid gepresenteerd. Het hoogbouwregime bestaat uit verschillende categorieen: de voorkeurslocaties, mogelijke locaties en ongewenste locaties. De Gelderse Poort en het Ohracomplex zijn aangemerkt als centrumstedelijke verdichtingszone. Deze zone wordt gezien als een mogelijke lokatie voor hoogbouw waar op projectniveau moet worden afgewogen of voor een vedere verdichting van hte gebied hoogbouw een geschikte oplossing is. Ten aanzien van het plangebied worden in de tussenrapportage verder geen relevante bijstellingen genoemd.

Structuurvisie Arnhem 2020 - 2040

De opvolger van het Structuurplan Arnhem 2010 is de Structuurvisie Arnhem 2020/doorkijk 2040 en deze is inmiddels in procedure. De ontwerp Structuurvisie Arnhem 2020/doorkijk 2040 heeft in februari en maart 2012 ter inzage gelegen. In deze periode kon een ieder op de Structuurvisie reageren. Naar aanleiding van de reacties is een zienswijzennota opgesteld. De volgende stap is dat de gemeenteraad de Structuurvisie vast stelt. De verwachting is dat dit net voor of na de zomer van 2012 gebeurt.

Elke gemeente in Nederland moet de plannen die zij heeft op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling van de stad vastleggen in een document: een structuurvisie. Het is hét richtinggevende document voor overheden, maatschappelijke organisaties, private partijen en burgers. De ontwerp-structuurvisie 'Arnhem 2020/ doorkijk 2040' ligt vanaf half februari tot half maart 2012 ter inzage. Na verwerking van de reacties zal de structuurvisie in het voorjaar 2012 worden vastgesteld door de gemeenteraad.

In de Structuurvisie is de bestaande stad gekarakteriseerd volgens een 'typologie van ruimtelijke milieus'. Daarop is een aantal 'koersgebieden' gemarkeerd waar zich ontwikkelingen aftekenen voor de korte of lange termijn. Elden valt buiten deze koersgebieden.

Elden is in de Structuurvisie getypologeerd als 'dorp in de stad'. Dit is als volgt beschreven:

“Het meest traditionele dorpse karakter heeft Elden. Losgeweekt van de gemeente Elst werd Elden in 1966 toegevoegd aan de groeiende gemeente Arnhem. Rondom het dorp werden de nieuwe stadsuitbreidingen van Arnhem-Zuid aangelegd. Het Betuwse ommeland van Elden met weilanden, boerderijen en boomgaarden verdween steeds meer. Maar ingesloten tussen infrastructuur en uiteindelijk zelfs een stadion bleef de kern van het oude dorp bestaan: het dorp in de stad.”

Figuur 3.1. Typologie van ruimtelijke milieus en koersgebieden.

Bron: Structuurvisie Arnhem 2020-2040

Structuurvisie Elden 2000
In de Structuurvisie Elden (door de gemeenteraad vastgesteld op 1 juli 2002) wordt het ruimtelijke beleid voor Elden in hoofdlijnen weergegeven.

De aanleidingen voor het opstellen van de structuurvisie ziin:

• 1. Het VINEX-convenant bracht voor het knooppunt Arnhem-Nijmegen de verplichting met zich mee 7.500 woningen te bouwen tot 2005. Deze opgave was zodanig groot dat een stadsuitbreiding als Schuytgraaf daarvoor onvoldoende capaciteit kan bieden. Zo is er ook in Elden gezocht naar aanvullende woningbouwlocaties.
• 2. De tweede aanleiding was de actualisering van het Structuurplan Arnhem 2010. Daarin wordt de positie en betekenis van Elden binnen de gemeente aangegeven, net als die van alle overige Arnhemse woonwijken. Het uitgangspunt om Elden een te onderscheiden gebied binnen het stadsdeel Arnhem-zuid te laten blijven is hierbij onderschreven en gehandhaafd. De realiteit is echter dat Elden inmiddels omringd is door stedelijke functies als Gelredome, Kronenburg en Kroonpark, Gelderse Poort, Ohra, meubelboulevard en de wijken De Laar en Elderveld. Van de oorspronkelijke, weidse agrarische open ruimte rond Elden is weinig meer over. Gezien deze ontwikkelingen bestond de behoefte om de cultuurhistorische waarden van Elden, die steeds meer onder druk zijn komen te staan, duidelijk in kaart te brengen en te waarderen.

De structuurvisie had als doel ten aanzien van de positie van Elden binnen Arnhem-Zuid een duidelijke keuze te maken en daarmee een ruimtelijk beleidskader te bieden. In Hoofdstuk 6 wordt ingegaan op de vertaling van het structuurplan in dit bestemmingsplan.

Figuur 3.2. Kaart Structuurvisie Elden