De Parken, Indische Buurt en Beekpark

4.3 Gebiedsvisie

Hoewel divers, kan in algemene zin gezegd worden dat het plangebied van belang is voor Apeldoorn. Met name in de Parken en ook in de Indische Buurt en in Loolaan Noord is het verleden tot op de dag van vandaag nog goed zichtbaar. Van belang is dat deze kwaliteiten ook voor de toekomst gehandhaafd blijven. Het bestemmingsplan en het beeldkwaliteitplan spelen hierbij een belangrijke rol.

Het Beekpark is in deze een wat vreemde eend in de bijt. Met de aanwezigheid van bijvoorbeeld het Caterplein en vele centrumvoorzieningen is het huidige bestemmingsplan flexibeler van opzet en ligt het accent in mindere mate op bescherming. De centrale doelstelling voor het bestemmingsplan is dan ook tweeledig:

• 1. het behoud en waar mogelijk de versterking van de voor het plangebied waardevolle ruimtelijke structuur, de cultuurhistorisch waardevolle elementen en het historische bebouwingsbeeld en de samenhang ertussen;
• 2. het bieden van een actuele, flexibele regeling om gewenste ontwikkelingen te faciliteren.

Omdat het hier gaat om het actualiseren van geldende bestemmingsplannen zijn de rechten zoals vertaald in de geldende bestemmingsplannen vertrekpunt.

4.3.1 De Parken

4.3.1.1 Visie

Rijksbeschermd stadsgezicht De Parken is herkenbaar als een uitgestrekte villawijk met een groot aantal architectonisch waardevolle objecten, in fasen gerealiseerd, in een gebied behorende tot twee voormalige landgoederen. De stedenbouwkundige opzet van het gehele gebied vertoont een grote samenhang, vooral dankzij de lanenstelsels en het vele groen zowel in de openbare ruimte als in de tuinen. De kwaliteit van de ontwerpen voor de verschillende deelgebieden, waarin meerdere relicten van de voormalige landgoederen zijn geïntegreerd, is hoog. Behoud en bescherming van de samenhangende elementen en structuren van bebouwing, wegen en groen staan voorop in het bestemmingsplan.

Op gebiedsniveau zijn de volgende elementen van belang en verdienen bescherming:

• een groot aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden;
• het bebouwingsbeeld: meest vrijstaande panden, enkele dubbele woningen en drieslagen, voornamelijk panden van twee bouwlagen met kap gelegen op ruime kavels in het groen met aan de zijgevel vaak een serre;
• de verkaveling van de bouwblokken;
• de situering van bijgebouwen, vrijstaand achter de hoofdgebouwen;
• lage erfafscheidingen met veelal smeed- en gietijzeren hekwerken;
• het groene karakter van voor- en achtertuinen en het zicht door de (voor)tuinen op de bebouwing en rooilijn;
• de aanwezigheid van ondersteunend groen op patriculiere kavels;
• de openbare ruimte, veelal met een groen karakter, waaronder de in Engelse landschapsstijl ingerichte parken;

• het stratenpatroon met zowel nieuw ontworpen structuren als de gehandhaafde oudere structuren dienen intact te blijven;
• het verloop, het profiel en de beplanting van de lanen;
• de zichtassen naar en vanuit Marialust: de Haersma de Withlaan, de Canadalaan / Wilhelminapark en de Anna Paulownalaan; van en naar de HBS: het Prins Hendrikplein en van en naar het Gymnasium: de Kastanjelaan;
• de archeologische waarden in de bodem.

4.3.1.2 Vertaling in bestemmingsplan

Behoud van het karakter van de Parken als groene villawijk staat voorop. Eventuele nieuwe ontwikkelingen dienen te passen binnen de beschreven karakteristieken en de samenhang daartussen en de afleesbaarheid van de historie daarin. Concreet voor het bestemmingsplan betekent dit dat:

• een dubbelbestemming is opgenomen om de bescherming en onderlinge samenhang te waarborgen waarin behoud en versterking van het gebied als geheel is vastgelegd. Vergunningen worden verleend wanneer blijkt dat deze niet leiden tot aantasting van het totale karakter van de wijk;
• door toepassing van maatwerk qua situering en hoogten het bebouwingsbeeld wordt gehandhaafd;
• het groen karakter van (voor)tuinen beschermd wordt;
• aanwezige en cultuurhistorisch waardevolle bebouwing vastgelegd is;
• beeldbepalende groenstructuren, ook op particuliere kavels, beschermd worden;
• het openbare groen in de Parken een op maat gesneden bestemming heeft gekregen;
• cultuurhistorisch waardevolle waterpartijen zijn vastgelegd;
• het stratenpatroon en de individuele straten nauwkeurig in het bestemmingsplan zijn vastgelegd. In tegenstelling tot het geldende bestemmingsplan zijn de bestaande profielen niet in voorliggende bestemmingsplan vastgelegd. Hiervoor zijn handreikingen opgenomen in het beeldkwaliteitplan;
• een beschermende regeling voor de aanwezige grindbermen is opgenomen;
• archeologische waarden worden beschermd.

In de volgende paragrafen wordt hier meer gedetailleerd op ingegaan.

4.3.2 Loolaan Noord

4.3.2.1 Visie

Loolaan Noord ligt tussen de de twee beschermde stadsgezichten De Parken en de Indische Buurt. De wijk wordt ervaren als een ongedwonge en formele wijk met een karaktersitieke dorpse sfeer. De dorpse sfeer wordt gevormd door de eenvoudige, overwegend vrijstaande huizen. Er is sprake van typische lintbebouwing op smalle diepe kavels met een aantal karakteristiek panden.

Van oudsher bevinden zich in het gebied diverse bedrijven die bijdragen aan het karakter van het gebied.

Op gebiedsniveau zijn de volgende elementen van belang en verdienen bescherming:

• de karaktersitieke dorpse sfeer met zijn typische bebouwing: eenvoudige, overwegend vrijstaande huizen;
• de aanwezige karakteristieke panden;
• de bestaande bedrijvigheid;
• het groene gebied tussen de bebouwing aan de Langeweg en Hogeweg;
• de archeologische waarden in de bodem.

4.3.2.2 Vertaling in het bestemmingsplan

Behoud van de dorpsstructuur in Loolaan Noord staat voorop. Eventuele nieuwe ontwikkelingen dienen te passen binnen de beschreven uitgangspunten. Concreet voor het bestemmingsplan betekent dit dat:

• door toepassing van maatwerk qua situering en hoogten het bebouwingsbeeld wordt gehandhaafd;
• een passende regeling is opgenomen voor de bestaande bedrijven;
• karakteristieke panden worden beschermd;
• een passende bestemming is opgenomen voor het groengebied tussen de Langeweg en Hogeweg;
• archeologische waarden worden beschermd.

In de volgende paragrafen wordt hier meer gedetailleerd op ingegaan.

4.3.3 Indische Buurt

4.3.3.1 Visie

Gemeentelijk beschermd gezicht de Indische Buurt is een eind 19e eeuw / begin 20e eeuwse wijk die, ingeklemd tussen twee lanen van een 18e eeuws assenstelsel vanuit Het Loo, als geheel nog in relatief gave staat verkeert. Behoud en bescherming van de samenhangende elementen en structuren van bebouwing, wegen en groen staan voorop in het bestemmingsplan.

Een belangrijk onderdeel van de waarde van de Indische Buurt wordt gevormd door de in het plangebied aanwezige bebouwing. In de Indische Buurt is sprake van een in vrij gave staat verkerende, zeer karakteristieke historische bebouwing, die geheel aansluit bij de 19de-eeuwse en vroeg 20ste-eeuwse historische stedebouwkundige structuur.

Op gebiedsniveau zijn de volgende elementen van belang en verdienen bescherming:

• een gaaf bestand aan middenstandswoningen, kleine en grote villa's in een grote verscheidenheid aan typen en bouwstijlen, die kenmerkend zijn voor de genoemde periode;
• monumentale villa's, een voormalig sanatorium, enkele oude horecagelegenheden en twee zeer waardevolle historische kerkgebouwen (Grote Kerk en de voormalige Gereformeerde kerk aan de Piet Joubertstraat) aan de Loolaan;
• het prominent aanwezige schouwburgcomplex Orpheus met de grote pleinvormige ruimte;
• de situering, het verloop en het profiel van de Loolaan en de Koning Lodewijklaan als onderdelen van het monumentale 18de-eeuwse assenstelsel vanuit Het Loo;
• de situering, het verloop en het profiel van de oude uitvalswegen Soerenseweg en Badhuisweg, die de hoofdwegen vormen binnen de stedenbouwkundige structuur van de Indische Buurt;
• de overige in het plangebied aanwezige grindbermen;
• de in het plangebied aanwezige laanbeplanting, solitaire bomen en aanwezige grotere groenelementen op particuliere kavels;
• het Spainkbos als groot groenelement in het plangebied;
• de archeologische waarden in de bodem.

De Loolaan

4.3.3.2 Vertaling in bestemmingsplan

Behoud van het karakter van de Indische Buurt als eind 19e / begin 20e eeuwse wijk staat voorop. Eventuele nieuwe ontwikkelingen dienen te passen binnen de beschreven karakteristieken en de samenhang daartussen en de afleesbaarheid van de historie daarin. Concreet voor het bestemmingsplan betekent dit dat:

• een dubbelbestemming is opgenomen om de samenhang te waarborgen waarin behoud en versterking van het gebied als geheel wordt vastgelegd. Vergunningen worden verleend wanneer blijkt dat deze niet leiden tot aantasting van het totale karakter van de wijk;
• door toepassing van maatwerk qua situering en hoogten het bebouwingsbeeld wordt gehandhaafd;
• de karaktersitieke nokrichting van een aantal panden is vastgelegd;
• beeldbepalende groenstructuren, ook op particuliere kavels, zijn vastgelegd en beschermd; het openbare groen in de Indische Buurt een op maat gesneden bestemming heeft gekregen;
• de wegprofielen van de Loolaan en de Koning Lodewijklaan in het bestemmingsplan zijn beschermd,
• het stratenpatroon en de individuele straten nauwkeurig in het bestemmingsplan zijn vastgelegd. Voor de profielen zijn handreikingen opgenomen in het beeldkwaliteitplan;
• een beschermende regeling voor de aanwezige grindbermen is opgenomen;
• archeologische waarden worden beschermd.

In de volgende paragrafen wordt hier meer gedetailleerd op ingegaan.

Straten en panden waarvan de huidige nokrichting is vastgelegd

4.3.4 Beekpark

4.3.4.1 Visie

Het Beekpark vormt een ruimtelijke eenheid met het centrum van Apeldoorn. Hoewel het fysiek grenst aan de Indische Buurt is de ruimtelijke samenhang ermee beperkt. De visie voor het Beekpark heeft dan ook meer een ontwikkelingsgericht karakter in tegenstelling tot De Parken, Loolaan Noord en Indische Buurt die beiden een meer op beheer gericht karakter hebben.

Het Beekpark is een gebied waar veel verschillende functies naast en door elkaar voorkomen. Het Beekpark maakt onderdeel uit van de Binnenstad en meer specifiek van deelgebied Binnenstad Noord. Het noordoostelijke deel van het Beekpark grenzend aan het Caterplein is aangewezen als het uitgaans- en cultuurkwartier van Apeldoorn. De openbare ruimte speelt hierbij een belangrijke rol. Behoud en verdere versterking van dit deel van het Beekpark als uitgaans- en cultuurkwartier staat voorop in het bestemmingsplan. Flexibiliteit is hierbij van belang om in te kunnen springen op toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen. Direct daaromheen zijn een aantal belangrijke (boven)lokale voorzieningen aanwezig in de vorm van het CODA en de bioscoop. Ook deze verdienen een adequate regeling in het bestemmingsplan.

Het zuidelijke deel van het Beekpark, grofweg tussen de Vosselmanstraat en de Asselsestraat, is een overwegend woongebied afgewisseld met kantoormogelijkheden in de plint. Ditzelfde geldt voor de clustering van gestapelde woningbouw in het noordwestelijke deel van het Beekpark. De Asselsestraat verdient een adequate regeling met betrekking tot het overwegende (specialistische) detailhandelskarakter ter plaatse. Het karakter wordt mede bepaald door de solitaire karaktersiteiek panden die apart beschermd zijn.

4.3.4.2 Vertaling in het bestemmingsplan

Behoud van het karakter van het Beekpark als centrumgebied staat voorop. Eventuele nieuwe ontwikkelingen dienen te passen binnen de beschreven uitgangspunten. Concreet voor het bestemmingsplan betekent dit dat:

• bestaande functies, in overeenstemming met het geldende bestemmingsplan, voorzien zijn van een adequate en flexibele regeling;
• de regeling voor de openbare ruimte rondom het Caterplein flexibel van opzet is zodat ingrepen in de openbare ruimte, die bijdragen aan de versterking van de centrumfunctie, planologisch gefaciliteerd kunnen worden;
• waardevolle groenstructuren vastgelegd en beschermd zijn;
• karakteristieke panden worden beschermd.

In de volgende paragraven wordt hier meer gedetailleerd op ingegaan.