Brouwersmolen

3.1 Historie

Brouwersmolen heeft een rijke historie als optelsom van landschappelijke en stedelijke gebruiksfuncties met een bijzondere (verblijfs)kwaliteit. Zo vormde het beken- en sprengenlandschap op de stuwwalrand van oudsher een belangrijke vestigingsplaats voor diverse papierfabrieken en wasserijen uit de regio.

Het gebied Brouwersmolen werd in het verleden gekenmerkt door de Eendrachtspreng en de Beek in het Orderveen met daaraan gelegen molens. De papierfabriek Van Gelder heeft lange tijd het gezicht van het gebied bepaald. De papierfabriek was de opvolger van papiermolen De Eendracht waarvan de oudste vermeldingen teruggaan tot de vroege 18de eeuw. Vanaf de vestiging in deze plaats in 1869 tot aan het faillissement in de vroege jaren '80 was Van Gelder één van de belangrijkste werkgevers in Apeldoorn en omgeving en was ze een exponent van de voor deze regio zo karakteristieke historische papierindustrie. In de loop van haar bestaan ontwikkelde deze fabriek zich bovendien tot één van de belangrijkste papiergiganten in de Nederlandse bedrijfsgeschiedenis.

Door de verregaande sloop van de historische bedrijfsbebouwing en moderne herinvulling van de terreinen is de historische afleesbaarheid ter plaatse zeer beperkt geworden. De voormalige fabrikantenvilla aan de Eendrachtstraat 104 herinnert nog aan de historische context van de locatie. Het complex Loparex vormt slechts de laatste fase in de ontwikkelingsgeschiedenis van het bedrijf. De cultuurhistorische waarde is daardoor vrij beperkt.