Bestemmingsplan Ravenweg Zuid

3.1 Historie

Het grondgebied van Apeldoorn Zuid ligt geomorfologisch op de helling van de stuwwal. Op de overgang van droge naar natte gronden ontstonden in de middeleeuwen agrarische nederzettingen nabij beken en aangelegde sprengen.

In de negentiende eeuw werden de enken voor woningbouw benut. Kleine beleggers met eigen geld bouwden vrijstaande huizen aan bestaande landwegen. In de omgeving van de 1een 2e Wormenseweg en de verlengde Kayersbeek ontstond de buurtschap Wormen.

De verstedelijking van Apeldoorn Zuid kwam in de tweede helft van de negentiende eeuw voorzichtig op gang. Door de ingebruikname van het zuidelijke kanaaltracé Apeldoorn - Dieren (1869) en de opening van de spoorlijnen (1876) nam de industriële bedrijvigheid toe. Om logistieke redenen vestigden fabrikanten hun bedrijven aan de spoorlijnen en het kanaal. Door de lage grondprijzen werden de buurtschap Wormen en de Wormensche Enk in lage dichtheden bebouwd met overwegend vrijstaande woningen op ruime kavels aan de oude landwegen.

Aan het einde van de negentiende eeuw was aan de 1e en 2e Wormenseweg, Oude Beekbergerweg, Arnhemseweg en Reigersweg een lintvormig bebouwingspatroon ontstaan. Dit patroon van oude landwegen is in de huidige structuur nog duidelijk herkenbaar.

Door de groei van bevolking en werkgelegenheid ontstond er omstreeks 1900 steeds meer vraag naar (arbeiders)woningen. Bovendien verkeerden de bestaande woningen vaak in een slechte staat. Met het inwerkingtreden van de Woningwet 1901 werden in het begin van de 20e eeuw nieuwe eisen gesteld aan de leefomstandigheden van de laagste inkomensgroepen. Bovendien stelde de Woningwet het ontwerpen van uitbreidingsplannen verplicht voor gemeenten met meer dan tienduizend inwoners. Tot die tijd werd in Apeldoorn gebouwd zonder stedenbouwkundig plan vooraf, in de vorm van sterk verspreide lintbebouwing en stratenplannen. De Woningwet maakte ook het oprichten van woningbouwverenigingen mogelijk.

Het eerste Apeldoornse uitbreidingsplan werd in 1916 vastgesteld. Op basis van dit plan heeft de complexmatige bebouwing van Brummelhof en een deel van de Metaalbuurt plaatsgevonden. In 1938 stelde de gemeente opnieuw een uitbreidingsplan vast. Omdat de buurt Brummelhof gedurende het interbellum grotendeels was volgebouwd, werd het voor woningbouw bestemde grondgebied in zuidelijke richting fors uitgebreid. In het plan waren de open terreinen tussen de vooroorlogse bebouwing in de buurten Brummelhof, Vogelkwartier en Componistenkwartier ingevuld met woningbouw. De Tweede Wereldoorlog en de in juni 1942 afgekondigde bouwstop hielden de uitvoering van dit plan jarenlang op.

Na de Tweede Wereldoorlog werd eerst het Vogelkwartier gebouwd en enige jaren later het Componistenkwartier. Naast de traditionele laagbouw werd hier relatief veel etagebouw toegepast om tegemoet te komen aan de grote woningbehoefte. Vanwege de nabijheid van de industrie werd Wormen primair een arbeiderswijk.

afbeelding 6 luchtfoto plangebied