Sprenkelaar en Anklaar

2.21 I-cultuur

De nota I-cultuur is door de gemeenteraad vastgesteld op 16 februari 2006. Kern van de nota is dat cultuurhistorie van essentieel belang is voor de identiteit van Apeldoorn. De kwaliteiten van de woonwijken, de binnenstad, de dorpen en het afwisselende buitengebied gelden als leidraad voor nieuwe ontwikkelingen. Cultuurhistorie levert bouwstenen aan om ruimtelijke projecten mogelijk te maken met behoud van identiteit. Hiervoor wordt een cultuurhistorische analyse van een gebied gemaakt. Daarmee ontstaat inzicht in de aanwezige (boven- en ondergrondse) cultuurhistorische waarden. Naast het vastleggen van kennis over landschap, geomorfologie, stedenbouw, archeologie en architectuur geeft de analyse aanbevelingen over de inzet van deze waarden in nieuwe ontwikkelingen. Bij de nota horen een archeologische en een cultuurhistorische beleidskaart.

Archeologische beleidskaart
Op de archeologische beleidskaart staan bekende archeologische vindplaatsen en terreinen waarbij reeds is vastgesteld dat er archeologische waarden aanwezig zijn, daarnaast is het gehele grondgebied van de gemeente Apeldoorn verdeeld in zones met een hoge, middelhoge en een lage archeologische verwachtingswaarde. Deze verdeling is gebaseerd op onder andere bodemkundige, geo(morfo)logische, archeologische en historische kaarten en kennis.

De verwachtingswaarden geven geen feitelijke vindplaatsen weer, maar de kàns op het aantreffen van een archeologische vindplaats bij het uitvoeren van bodemingrepen. Concreet betekent dit dat de kans op het aantreffen van archeologische sporen en/of vondsten binnen een zone met een lage archeologische verwachtingswaarde wel aanwezig is, maar dat deze kans veel kleiner is dan binnen een zone met een middelhoge of hoge archeologische verwachtingswaarde.

Het verschil in de zogenaamde trefkans heeft ertoe geleid dat er verschillende grenzen van bodemingrepen zijn opgesteld waarbij het doen van archeologisch onderzoek nodig is. Deze grenswaarden zien er als volgt uit:

• Hoge archeologische verwachting, bebouwde kom: Bij bodemingrepen groter dan 50 m² en dieper dan 50 cm is een archeologisch onderzoek nodig.
• Hoge archeologische verwachting, buitengebied: Bij bodemingrepen groter dan 50 m² en dieper dan 35 cm is een archeologisch onderzoek nodig.
• Middelhoge archeologische verwachting, bebouwde kom: Bij bodemingrepen groter dan 100 m² en dieper dan 50 cm is een archeologisch onderzoek nodig.
• Middelhoge archeologische verwachting, buitengebied: Bij bodemingrepen groter dan 100 m² en dieper dan 35 cm is een archeologisch onderzoek nodig.
• Lage archeologische verwachting, bebouwde kom: Bij bodemingrepen groter dan 1000 m² en dieper dan 50 cm is een archeologisch onderzoek nodig.
• Lage archeologische verwachting, buitengebied: Bij bodemingrepen groter dan 1000 m² en dieper dan 35 cm is een archeologisch onderzoek nodig.
  

Een archeologisch onderzoek kent vele vormen. In veel gevallen kan volstaan worden met een archeologisch bureauonderzoek, eventueel aangevuld met een verkennend booronderzoek. Ook kan het zijn dat gedetailleerder booronderzoek, een zogenaamd karterend booronderzoek, nodig is, of dat zelfs proefsleuven moeten worden gegraven. Uiteindelijk kunnen deze vormen van onderzoek erin resulteren dat een behoudenswaardige archeologische vindplaats wordt aangetroffen. Afhankelijk van de ontwikkeling zal deze vindplaats vervolgens ex situ (door een opgraving) of in situ (door inpassing in het plan) behouden moeten worden.

De bescherming van archeologische waarden wordt in het bestemmingsplan vastgelegd door middel van een dubbelbestemming 'Waarden, Archeologie Hoog' en 'Waarden, Archeologie Middelhoog'. Het mogelijk maken van archeologisch onderzoek binnen zones met een lage archeologische verwachtingswaarde is bepaald via een algemene gebruiksregel.

Afbeelding - Archeologische beleidskaart, Apeldoorn (locatie plangebied in cirkel)

Cultuurhistorische beleidskaart
Op de cultuurhistorische beleidskaart staat de mate waarin de cultuurhistorische waarden een rol zullen spelen bij ruimtelijke plannen. De attentiewaarde kent drie gradaties:

• Bij een hoge attentiewaarde geldt het streven naar behoud, herstel en versterking van de cultuurhistorische waarden. Bij ruimtelijke ontwikkelingen is cultuurhistorisch onderzoek verplicht.
• Bij een gemiddelde attentiewaarde geldt het streven naar behoud, herstel en versterking van de cultuurhistorische waarden. Bij ruimtelijke ontwikkelingen is cultuurhistorisch bureauonderzoek verplicht.
• Bij een lage attentiewaarde wordt aanbevolen om cultuurhistorische waarden te behouden, herstellen en/ of versterken. Bij ruimtelijke ontwikkelingen is een cultuurhistorische quick-scan naar objecten verplicht.
  

Overeenkomstig de nota I-cultuur krijgen gebieden met een hoge attentiewaarde in het bestemmingsplan een beschermende regeling, waarmee de karakteristiek gewaarborgd is, zeker in combinatie met het welstandsbeleid. Ontwikkelingen blijven mogelijk mits deze voldoen aan een hoge ruimtelijke kwaliteit die passend is. De Cultuurhistorische Analyse Zevenhuizen geeft een analyse van welke elementen cultuurhistorisch waardevol zijn. Alleen die elementen die hoog gewaardeerd zijn in de analyse worden via het bestemmingsplan beschermd.

Afbeelding - Cultuurhistorische beleidskaart, Apeldoorn (locatie plangebied in cirkel)