Wenum Wiesel en buitengebied

5.3 Cultuurhistorie en archeologie

Het verloren gaan van de diverse cultuurhistorische en archeologische waarden in het plangebied dient zoveel mogelijk te worden voorkomen. Dergelijke waarden kunnen bijvoorbeeld verloren gaan, wanneer in een gebied met archeologische verwachtingswaarden graafwerkzaamheden plaatsvinden, of een boer zijn weiland diep ploegt. Overigens worden archeologie en cultuurhistorie niet alleen met behulp van het bestemmingsplan beschermd, maar ook via sectorale wet- en regelgeving.

Behoud van de cultuurhistorische en archeologische waarden via het bestemmingsplan dient te gebeuren door in de regels voor de bescherming van deze waarden te zorgen (voor zover dit geen deel uitmaakt van andere wettelijke regelingen).

Archeologie

Voor de hoge en middelhoge archeologische verwachtingswaarden in het gebied betekent dit dat deze door middel van een dubbelbestemming op de verbeelding en bijbehorende regels dienen te worden beschermd.

De grafheuvels in het plangebied zijn aangewezen als Archeologisch Monument en genieten de bescherming van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg. Dit maakt een beschermende regeling in het bestemmingsplan overbodig.

Gemeentelijk beschermd dorpsgezicht Wiesel

Het gemeentelijk beschermd dorpsgezicht Wiesel wordt in het bestemmingsplan planologisch beschermd. Hiertoe wordt een gebiedsaanduiding 'Beschermd dorpsgezicht' op de verbeelding opgenomen. In de regels zal de bescherming worden gewaarborgd, voor zover dit nog niet in de gemeentelijke monumentenverordening is geregeld.

Waardevolle cultuurhistorische objecten: monumenten en karakteristieke panden

Voor objecten die zijn aangewezen als Rijks- of gemeentelijk monument geldt dat deze op basis van bestaande wet- en regelgeving al een bescherming kennen. Daarom wordt geen regeling in het bestemmingsplan opgenomen. Wel is een aangepast bouwvlak getekend. In bijlage 1 is een lijst opgenomen met de Rijks- en gemeentelijke monumenten binnen het plangebied.

Door het Monumenten Advies Bureau is het rapport 'Cultuurhistorische waardering van de karakteristieke bebouwing in Wenum en Wiesel, Apeldoorn' opgesteld (april 2011). Het rapport is opgenomen in Bijlage 2 bij deze toelichting. Deze rapportage bevat de resultaten van een cultuurhistorische inventarisatie van niet beschermde bebouwing in het bestemmingsplangebied. De panden zijn getoetst aan de hand van vijf ruimtelijke en cultuurhistorische criteria. Panden die als totaalscore een hoge waardering hebben gekregen, zijn op de verbeelding aangeduid als 'karakteristiek'.

Overige cultuurhistorische elementen

De overige deelgebieden met hoge cultuurhistorische waarden krijgen een passende bescherming in het bestemmingsplan. Het gaat daarbij onder andere om:

• buitenplaats 'De Rotterdamsche Kopermolen';
• het gebied rond de watermolen, beek, windmolen en enk van Wenum;
• beken en sprengen.

In paragraaf 6.5 wordt de bestemmingsregeling voor cultuurhistorische waarden uitvoerig toegelicht.

Grindbermen

Bijzonder aandachtspunt voor de openbare ruimte vormt het behoud en terugbrengen van de historische grindbermen in het gebied. De grindbermen die vroeger langs veel wegen lagen, dragen bij aan het typische karakter van het gebied.

De bijzondere cultuurhistorische en landschappelijke waarde van grindbermen is beleidsmatig verankerd in de Visie Grindbermen (2008). Uitgangspunt van de visie is dat grindbermen in zowel stad als landelijke kernen behouden blijven en waar mogelijk weer worden hersteld en onderling verbonden. Hiermee wordt een voor Apeldoorn uniek cultuurhistorisch gegeven in het straatbeeld teruggebracht, wat een bijdrage levert aan het versterken van de lokale identiteit.

Voor het plangebied Wenum Wiesel gaat het daarbij concreet om behoud van de grindbermen in het zuidelijk deel van het gebied langs de Wieselseweg, Oude Zwolseweg, Papegaaiweg, Hoekweg, Houtentorenweg en de Fluitersweg. Daarnaast wordt gestreefd naar uitbreiding van het areaal grindbermen. Een vertaling naar regels en verbeelding zal echter niet plaatsvinden.