Plan: | Spoolde Zuid |
---|---|
Status: | vastgesteld |
Plantype: | bestemmingsplan |
IMRO-idn: | NL.IMRO.0193.BP09014-0004 |
In 2000 heeft het college van burgemeester en wethouders opdracht gegeven om een archeologische waarderingskaart te maken van het gemeentelijk grondgebied. Met behulp van deze beleidsadvieskaart, die in september 2003 in gebruik is genomen, kunnen tijdig maatregelen genomen worden bij planologische procedures. Het is een onontbeerlijk instrument om actief beleid op te baseren, waardevolle gebieden aan te wijzen en bouwplannen in een vroeg stadium te toetsen.
De door de gemeente zelf opgestelde Archeologische Waarderingskaart Zwolle (AWZ) is fijnmazig van karakter. De binnenstad is vrij gedifferentieerd gewaardeerd terwijl het buitengebied qua potentieel vrij nauwkeurig in kaart is gebracht.
Het archeologisch potentieel van de verschillende gebieden is in de volgende percentages uitgedrukt.
0% archeologisch leeg, geheel verstoord of reeds opgegraven.
10% archeologische waarde onbekend; proefonderzoek wordt aanbevolen.
50% archeologisch waardevol; een opgraving is noodzakelijk en de vondstkans is 1:2. Voor de binnenstad betekent een 50% locatie meestal dat de eerste meter bodemarchief verdwenen is, maar dat de onderste lagen nog bewaard zijn gebleven.
90% archeologisch zeer waardevol; een opgraving is noodzakelijk en de vondstkans is nagenoeg 100%.
100% archeologische toplocatie; indien bescherming niet kan is een opgraving altijd noodzakelijk, de vondstkans is uiteraard 100%.
Voor de gebieden met een waardering van 50% of hoger is hierna een beschrijving opgenomen.
In het plangebied liggen een aantal gebieden met een archeologische waardering van 50 %. In deze gebieden dient bij een bodemingreep van meer dan 100 vierkante meter en 0.5 meter diep een Inventariserend Veldonderzoek plaats te vinden.
81
Het Engelse Werk
Wijk: Spoolde
Waardering: 50 %
Dit gebied wordt gekenmerkt door rivierduinen. Het bekendste rivierduin is de Spoolderberg. Dit duin was in het verleden het hoogste rivierduin langs de IJssel. In de middeleeuwen werd het al gebruikt als vergaderplaats van de bisschop van Utrecht en werd er zelfs recht gesproken. Aan het eind van de 16deeeuw is de Spoolderberg omgedoopt tot schans. Deze schans, bekend als de Berghschans, maakte onderdeel uit van een linie die liep van het bastion aan de Eekwal tot aan de Katherschans of het tegenwoordige Katerveersluizencomplex. De Spoolderberg is in latere periode sterk afgegraven. Het rivierduin is hierdoor sterk verkleind en lager komen te liggen.
In de late 17de of 18de eeuw is de linie uitgebreid met schans Het Nieuwe Werk. Deze laatste schans was middel een aparte linie, de communicatie, verbonden met de Spoolderbergschans. Het Nieuwe Werk is in de 19de eeuw ingericht als Engels parklandschap en tegenwoordig bekend als het Engelse Werk. In het gebied zijn naast de sporen van het vestingbouwkundig verleden van de stad ook bewoningsporen uit de prehistorie en/of middeleeuwen te vinden. De hoger gelegen rivierduinen waren immers zeer gunstige lokaties om zich te vestigen.
82
Spoolderberg
Wijk: Spoolde
Waardering: 50 %
Dit gebied beslaat mogelijk een deel van het rivierduincomplex waarop de Spoolderberg gelegen is en het aangrenzende deel dat tegenwoordig als bos (Spoolderbos) ingericht is en aansluit op het Engelse Werk. Onder dit gebied zijn naast rivierduinen ook nog sporen van een natuurlijke dekzandrug te verwachten. Beide landschappelijke elementen waren in de prehistorie en/of vroege middeleeuwen geschikte plekken voor bewoning.
Het gebied ten zuidwesten van de Spoolderbergweg en de Willemsvaart staat op de Archeologische Waarderingskaart aangegeven als 50%-gebied, de rest van het plangebied is op 10% gewaardeerd. Aan de zuidwestzijde van de Oude Veerweg bevindt zich een gebiedje zonder archeologische waardering; hier moet de kans op bodemschatten nog onderzocht worden, maar vooreerst kan van de 10%-score worden uitgegaan.
Voor Spoolde Zuid is in augustus 2011een cultuurhistorische analyse opgesteld. De analyse is met de bijbehorende waardenkaarte aan de toelichting toegevoegd als:
Bijlage 2 Cultuurhistorische analyse Spoolde Zuid;
Bijlage 3 Waardenkaart objecten, complexen en structuren
De volgende onderdelen komen in de analyse aan de orde:
Aanbevelingen:
In het onderzoek worden aanbevelingen gedaan ter behoud en versterking van de cultuurhistorische kwaliteit in het gebied. Hierbij komen zowel ruimtelijke aspecten aan de orde als objectgerichte.
Karakteristiek van het gebied
Hoofdstructuren
Bebouwing/objecten
Rooilijnen, erfscheidingen, groen
Waardering:
Het rapport sluit af met een lijst van alle bebouwing in Spoolde Zuid, waarbij een waardering van deze bebouwing is opgenomen. De waardering is onderverdeeld in de waarden:
Deze waardering is in het rapport verder omschreven in paragraaf 4.3 Historische bouwkunde.
De waardering wordt ook weergegeven op de bijbehorende waardenkaart.
In het plangebied komt een zestal gemeentelijke monumenten voor:
Het plangebied ligt ingesloten binnen de hoofdinfrastructuur en daardoor heeft het een beperkt aantal verbindingen naar de overige stedelijke infrastructuur. De A28 aan de noordwestzijde, de IJsselallee aan de noordoostzijde, de IJssel aan de zuidwestzijde en Het Engelse Werk / het Spoolderbos aan de noordoostzijde begrenzen het plangebied.
Voor het autoverkeer vormt de Spoolderbergweg de belangrijkste ontsluiting van het gebied. Deze weg zorgt voor de verbinding naar de IJsselallee en de overige Zwolse stedelijke infrastructuur aan de ene zijde en naar Hattem en Wezep aan de andere zijde. Aan de westzijde liggen twee secundaire ontsluitingen; via de Nilantsweg naar het buurtschap Spoolde en via de Beukenallee naar de Turnhoutsweg. Op deze laatste verbinding zijn maatregelen aangebracht om de hoeveelheid verkeer zoveel mogelijk te beperken.
De Spoolderbergweg en de Willemsvaart doorsnijden het plangebied en daardoor bestaat het gebied uit vier losse delen met weinig onderlinge verbindingen.
Parallel aan de zuidzijde van Spoolderbergweg loopt een hoofdfietsroute door het gebied, vanaf de oude ijsselbrug naar de fietstunnel onder de IJsselallee richting de Nieuwe Veerallee. Deze route is deels ingericht als een fietsstraat en vormt een belangrijke invalsroute voor fietsers vanaf de Veluwe richting ( het centrum van ) Zwolle.
Aan de noordzijde van de Spoolderbergweg verbindt een tweede fietstunnel de Beukenallee met de woonwijk de Veerallee.
De fietsverbindingen langs Het Engelse Werk richting de Schellerdijk en richting de Katerveerdijk hebben een belangrijke recreatieve functie en vormen onderdeel van het Rondje Zwolle.
Via de Spoolderbergweg verbinden enkele streekbuslijnen Zwolle met de Veluwe. Deze buslijnen hebben in beide richtingen een halte ter hoogte van de IJsseldijk.
Het plangebied is gelegen in de buitenste rand van de stad, op de overgang met het buitengebied tussen Zwolle en de IJssel. Het plangebied wordt doorsneden door diverse infrastructuur die vanouds en nu nog steeds de verbinding vormt tussen Zwolle en de IJssel en met het westen van het land. Deze infrastructuur, van noord naar zuid de A28 (buiten het plangebied) de Oude Veerweg, de Willemsvaart, de Spoolderbergweg en de Ruiterlaan worden door belangrijke boombeplanting en/of door groene bermen begeleid. Deze verbindingen, en dit geldt ook voor de IJsseldijk, hebben hierdoor een belangrijke landschappelijke, recreatieve en ecologische betekenis.
De hiertussen aanwezige bebouwing bestaat hoofdzakelijk uit woningen op grote kavels, waardoor ook de woongebieden erg groen van karakter zijn. In het noordelijke deel van de Ruiterlaan kan zelfs dankzij het vele groen worden gesproken van een landgoedachtig woonmilieu. Tenslotte ligt in het plangebied de Spoolderberg. Deze historisch belangrijke plek bestaat nu uit een park met een oud bomenbestand op een prominente plek aan één van de toegangen van de stad. Daarmee is het gehele plangebied erg groen en vormt het onderdeel van een belangrijke groene vinger de stad in.
De IJsseldijk is botanisch van belang als groeiplaats van stroomdalplanten (Kruisdistel, Kattendoorn, Geel walstro, Weidegeelster). De oudere bermen in het gebied herbergen Gewone vogelmelk. De combinatie van het water van de Willemsvaart met de oude laanbeplanting van de Oude Veerweg is van grote betekenis voor de nachtelijke voedseltrek van vleermuizen (waaronder Dwergvleermuis, Watervleermuis) tussen stad en buitengebied. Ook het gedeelte van het plangebied langs de Beukenlaan, de Oude Veerweg en de Ruiterlaan wordt gekenmerkt door grote vrijstaande huizen met grote tuinen met oude bomen, die een belangrijke ondersteunende functie hebben voor ecologische routes vanuit het buitengebied te stad in. In deze tuinen heeft zich plaatselijk een stinsmilieu gevormd met de bijbehorende bijzondere flora (bol- en knolgewassen) en fauna (vleermuizen, broedvogels, eekhoorn, steenmarter).
Waterstructuur
Het plangebied wordt in tweeën gedeeld door de Willemsvaart. Ten noorden van de Willemsvaart ligt het gebied Katerveerpark/Oude veerweg. De bergingswateren in het gebied zijn kortgesloten met behulp van duikers en lozen met een duiker Æ 800 mm op de Willemsvaart.
De Willemsvaart binnen het plangebied is qua oppervlak afgestemd op het bergen van respectievelijk overstortwater uit het gemengde rioolstelsel van de Veerallee en de Ruiterlaan en een deel van het hemelwater afkomstig van de IJsselallee.
Ter hoogte van Ruiterlaan 1-1 is een watergang aanwezig
Het plangebied ligt in het grondwaterbeschermingsgebied Engelse werk tegen het wingebied aan.
Peilbeheer
Het waterschap streeft door bemaling een vast peil in het stedelijke gebied na. Het peil is afgestemd op een goede drooglegging. Sinds de opheffing, in 2005 van het gemaal aan de Oude Veerweg wordt het gehele plangebied bemalen door het gemaal Katerveer en wordt een stedelijk waterpeil van -0,20m NAP nagestreefd.
Het gemiddelde waterpeil in de IJssel bedraagt 1.45 m NAP. In het stormseizoen kunnen de waterstanden in de IJssel behoorlijk fluctueren.
Drooglegging
In plangebied wordt een drooglegging van minimaal 0,70 m gehanteerd.
Riolering
In het plangebied Spoolderbergweg zijn een drietal rioleringssystemen aanwezig, te weten: Het bemalingsgebied Katerveerpark/Oude Veerweg is voorzien van een gemengd en verbeterd gescheiden rioleringssysteem. Het vuilwaterriool van Katerveerpark is kortgesloten met het gemengde rioleringsysteem van de Oude Veerweg. Het gescheiden riool is met behulp van een debietbegrenzer aangesloten op het vuilwaterriool. De overstorten van het verbeterd gescheiden rioleringssysteem lozen op de interne bergingsvijvers.
Aan de noordzijde van de Spoolderbergweg zijn de woningen met behulp van drukriolering aangesloten op het gemengde rioleringssysteem van de Ruiterlaan. De woonboten in de Willemsvaart lozen met behulp van drukriolering op de Oude Veerweg.
Het afvalwater van de Ruiterlaan wordt met behulp van een pompput en persleiding afgevoerd naar de Veerallee. (bemalingsgebied Gasthuislanden). Het afvalwater van de Oude Veerweg wordt afgevoerd met behulp van een pompput en een persleiding naar de Beukenallee (bemalingsgebied Gasthuislanden).
Het plangebied beslaat het woonpark Katerveer en de bebouwing langs de Ruiterlaan / Oude Veerweg en omgeving. Het plangebied wordt doorsneden door de Spoolderbergweg en de Willemsvaart.
Oude Veerweg/ Beukenallee
De bebouwing langs de Oude Veerweg en de Beukenallee dateert uit verschillende tijdsperioden.
In 1819 werd de Willemsvaart gegraven, een directe vaarwegverbinding tussen de stad en de IJssel. Hiernaast werd een allee aangelegd, de Veerallee. Deze naam refereert aan de verbinding tussen stad en het Katerveer, waar een overzet per veer was over de IJssel. In 1930 kwam de brug over de IJssel pas tot stand en op 4 december 1964 werd het Zwolle-IJsselkanaal geopend. Tot die tijd heeft de Willemsvaart als vaarweg dienst gedaan. In 1977 is de Veerallee verlegd en is de vaart op punten versmald.
De Willemsvaart wordt begeleid met zware bomenrijen, waarbij richting de Katerveersluizen de groenbermen steeds breder worden in verband met de aanleg van schepen. Het groene profiel van de Oude Veerweg, tezamen met de vaart vormt een belangrijke ruimtelijke structuurdrager. Met de aanleg van de vaart in de 18e eeuw zijn langs de allee ook enkele villa's gebouwd. De ruimtes tussen deze villa's zijn in de jaren 20 en 70 volgebouwd met vrijstaande woningen en enkele geschakelde twee-onder-één-kap woningen. Opvallend zijn de grote groene voortuinen, waaruit duidelijk is dat de bomen bij de aanleg van de huizen al enige maat hebben gehad.
Groene begeleiding van de Willemsvaart
De bebouwing aan de Beukenallee dateert vermoedelijk uit de 18e eeuw, begin 19e eeuw. Deze bebouwing heeft een duidelijke relatie met de monumentale villabebouwing langs de huidige Veeralee. Op historische kaarten is duidelijk te zien dat de Veerallee zich splitste ter hoogte van de Spoolderberg en daar een route richting het noordwesten, het huidige Spoolde liep (nu de Beukenallee). De aanleg van de Rijksweg, met bijbehorende geluidswerende voorzieningen van latere datum, heeft de woningen totaal geïsoleerd, waardoor de relatie met de Veerallee is zoekgeraakt.
Ruiterlaan en omgeving
De Ruiterlaan is een woonstraat die de Willemsvaart verbindt met het park Engelse Werk. Het ligt enigszins geïsoleerd aan de westrand van de stad. De Ruiterlaan wordt hoofdzakelijk gekenmerkt door woningbouw, maar er zijn tevens een aantal kleinschalige kantoren en een bedrijf aanwezig. Ten zuidwesten van de buurt staat het verzorgingtehuis De Venus. De locatie is grotendeels omgegeven door waterrijke groengebieden, zoals het monumentale Park Engelse Werk en het recenter aangelegde Spoolderbos. In groengebieden ten oosten van de Ruiterlaan is het waterbedrijf Vitens gesitueerd. Het kantoorgebouw van Vitens is gevestigd op de Spoolderberg, aan de Willemsvaart.
Verzorgingstehuis De Venus met uitzicht op de IJsseluiterwaarden
De bebouwing aan de Ruiterlaan is lange tijd beperkt gebleven. De gebouwen bevonden zich met name aan de oostzijde van de laan. In de eerste helft van de vorige eeuw ontstond een verdichting aan de Ruiterlaan nabij het Engelse Werk. Een luchtfoto uit 1944 laat een rij woningen zien aan de oostzijde van de laan. Deze rij is dan de enige herkenbare structuur in het gebied. In de loop der jaren zijn grotere en kleinere bouwmassa's aan het gebied toegevoegd. Deze lijken echter vrij willekeurig in de ruimte te zijn ingepast. De woningrij tegen het Engelse Werk blijft steeds herkenbaar aanwezig. Het grootste deel van de bebouwing aan de Ruiterlaan is vrijstaand, een aantal zijn twee-onder-een-kap woningen. Ook zijn enkele korte rijtjes herkenbaar.
De meeste woningen zijn gedekt met rode pannen. De dakvorm is veelal een mansardekap. Ook zadeldaken en tentdaken komen voor. Alle woningen kenmerken zich door een behoorlijke mate van detaillering, zoals dat in die tijd gebruikelijk was.
Ruiterlaan met kenmerkende dwarskappen en mansardekappen
Kantoorgebouw Vitens en ligplaatsen langs Willemsvaart
Katerveer
In 2002 is een bestemmingsplan van kracht geworden dat voorzag in de ontwikkeling van het woonpark Katerveer. De naam is afkomstig van het gehucht Kate en het veer over de IJssel. De locatie, die eerst gebruikt werd als sportterrein / agrarisch gebied, werd ontwikkeld met villabebouwing. Gelet op de buitenstedelijke ligging en de karakteristieke omgeving is gekozen voor ruime kavels, grote groene ruimten en een villapark uitstraling.
In het stedenbouwkundig plan voor de wijk zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:
Het totaalbeeld wordt gevormd door open, groene entrees, een park in het midden en lanen die het plan het karakter geven van een woonpark en uitsluitend vrijstaande woningen. De Oude Veerweg, de Beukenallee en de zone met bomenrijen langs het talud van de rijksweg verbinden het woonpark met de omgeving. Langs het park en bij de entree's wordt een grotere bouwmassa nagestreefd om de grotere ruimte beter “vast te houden”. De woonlaantjes en de korte rechte laan wordt met woningen begeleid die lager zijn, maar een grotere plattegrond hebben.
Accent bij de entree van woonpark door groter bouwvolume
Centrale ontmoetingsplek in woonpark
Getracht is om samenhang in de architectuur van zowel de openbare ruimte als de woningen te verkrijgen. De ruimte tot aan de gevels en de voortuinen worden hiertoe samenhangend ingericht. Stedenbouwkundig wordt een samenhangend beeld nagestreefd met betrekking tot bouwmassa en kleur. De architectuur bouwt voort op de karakteristieke architectuur van de dertiger jaren. Hierbij zijn zelfs de entrees van de kavels, begeleid door een muurtje met lichtelement en huisnummer, mee ontworpen in de architectuur van de woningen. Het plan regelt de verschillende dakhellingen van de woningen dan ook nauwkeurig.
Jaren dertig architectuur met royale dakoverstekken
Voor de architectonische uitwerking van plannen zijn de volgende richtlijnen van belang:
De kleur van de oprit moet aansluiten bij de architectuur of de wegverharding
De openbare ruimte is landschappelijk ingericht. Er wordt een groen, open beeld verkregen door van gevel tot gevel gras te zaaien. Voor en zijtuinen spelen een belangrijke rol bij de sfeer van het woonpark. Het plan regelt dan ook een onbebouwde strook langs de zijdelingse perceelsgrenzen. Langs de wegen zijn brede grasbermen met voetpaden ontworpen. De kavelgrens tussen voor- en zijtuinen en de grasbermen worden gevormd door een greppel of beukenhaag.
Laan met grasbermen en wandelpad
Het bestemmingsplangebied maakt deel uit van de CBS-buurt 508 “Katerveer-Engelse Werk”.
Het merendeel van de woonfunctie in deze buurt bevindt zich binnen de bestemmingsplangrenzen. De belangrijkste uitzondering wordt gevormd door een 20- á 30-tal woningen nabij de oude Katerveersluizen. Verder zijn er nog enkele woningen gelegen aan de IJsseldijk ter hoogte van het EngelseWerk. Er kan van worden uitgegaan dat de statistische informatie over de CBS-buurt representatief is voor het bestemmingsplangebied Spoolderbergweg.
Karakteristiek
In het plangebied overheerst een rustig woonmilieu met een landelijke uitstraling. Er staan in hoofdzaak vrijstaande en in iets mindere mate geschakelde grondgebonden woningen. Nabij de IJsselbrug staat het verzorgingshuis De Venus.
Aan de noordwestzijde is vanaf 2004 het Woonpark Katerveer in aanbouw. Vrijwel alle 50 woningen zijn inmiddels gerealiseerd. Deze woningen hebben gezorgd voor een behoorlijke stijging van het aantal inwoners in het plangebied, alsmede een daling van de gemiddelde leeftijd.
De stijging van het aantal inwoners, van ca 400 personen in 2001 tot ca 550 personen begin 2010, is vooral veroorzaakt door een vestigingsoverschot. Het geboorteoverschot is de afgelopen tien jaar voortdurend negatief (ca -20 personen per jaar) , d.w.z. dat er meer mensen overlijden dan dat er geboren worden. De aanwezigheid van De Venus verklaart dit fenomeen.
In het plangebied zijn per 1-1-2010 ca 150 woningen en 5 woonschepen. Wooneenheden en woonwagens komen niet voor.
Bijna 90% van de woningvoorraad is een koopwoning. Vrijwel alle woningen zijn eengezinswoningen, alleen in De Venus komen appartementen voor. Van alle woningen heeft 85% een WOZ waarde van meer dan € 3 ton. Lagere WOZ waarden dan € 150.000 komen niet voor.
Bijna de helft van de woningvoorraad stond er al vóór de oorlog; 30% is van na de eeuwwisseling.
Onderwijsvoorzieningen.
In het plangebied bevindt zich aan de Ruiterlaan 14 een school voor basisonderwijs De Brug. De Brug is een school voor speciaal onderwijs voor moeilijk lerende kinderen en kinderen met leer- en opvoedingsproblemen.
Overige maatschappelijke voorzieningen
Aan de Ruiterlaan 12 bevindt zich naast de basisschool de Brug, buitenschoolse opvang Plons.
Aan de Spoolderbergweg 19 bevindt zich Woonzorgcentrum De Venus. De Venus maakt deel uit van Driezorg. Het complex omvat een woonzorgcentrum en zorg/seniorenwoningen. In deze woningen kan zowel zelfstandig als met zorg worden gewoond.
In het plangebied bevinden zich een aantal kantoorgebouwen.