Bestemmingsplan Buitengebied

10.2 Archeologie en cultuurhistorie

Archeologie

ARCHEOLOGISCHE VERWACHTINGS- EN BELEIDSKAART

De gemeente Staphorst beschikt over een archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart. Op de verwachtingskaart staan naast de reeds bekende archeologische waarden ook de te verwachte archeologische waarden in de vorm van zones met een bepaalde trefkans. Hierdoor is een beeld gekregen waar archeologische sporen en vondsten in de bodem aanwezig kunnen zijn. Het archeologische beleid is - onder verwijzing naar hoofdstuk 3 - op de volgende wijze naar de regels vertaald.

Op de gemeentelijke archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart staan de terreinen waar archeologische waarden bekend zijn en waar archeologische waarden verwacht worden. Voor de AMK terreinen en de archeologische verwachtingsgebieden zijn beleidsadviezen opgesteld. De beleidsadviezen zijn middels de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie' (1 t/m 6) op de verbeelding en in de regels doorvertaald in het bestemmingsplan.

Wat betreft Waarde - Archeologie 1 (AMK-terreinen) wordt gestreefd naar behoud 'in situ'. Indien dit niet mogelijk is, dan dient archeologisch onderzoek plaats te vinden. Ingrepen met een oppervlakte kleiner dan 50 m² of ondieper dan 40cm onder het maaiveld zijn vrijgesteld van onderzoek.

Binnen de dubbelbestemming Waarde - Archeologie 2 geldt dat bij ingrepen dieper dan 40 m² en met een oppervlakte van minimaal 50 m² een archeologisch onderzoek noodzakelijk is.

Binnen de dubbelbestemming Waarde - Archeologie 3 geldt dat bij ingrepen dieper dan 50 cm en met een oppervlakte van minimaal 100 m² een archeologisch onderzoek noodzakelijk is.

Binnen de dubbelbestemming Waarde - Archeologie 4 geldt dat bij ingrepen dieper dan 40 cm en met een oppervlakte van minimaal 2.500 m² een archeologisch onderzoek noodzakelijk is.

Binnen de dubbelbestemming Waarde - Archeologie 5 geldt dat bij ingrepen dieper dan 40 cm en met een oppervlakte van minimaal 3.500 m² een archeologisch onderzoek noodzakelijk is.

Binnen de dubbelbestemming Waarde - Archeologie 6 geldt dat bij ingrepen dieper dan 40 cm en met een oppervlakte van minimaal 15.000 m² een archeologisch onderzoek noodzakelijk is. Hoewel dergelijke grootschalige ontwikkelingen niet vaak voorkomen, kan dit wel het geval zijn bij bijvoorbeeld aanlegvergunningplichtige activiteiten, zoals de realisatie van waterbergingsgebieden.

ARCHEOLOGISCHE RIJKSMONUMENTEN

Binnen de gemeente zijn vier terreinen met de status van beschermd archeologisch rijksmonument aanwezig. Het betreft in alle gevallen terreinen van zeer hoge archeologische waarde.

AMK-nr. Toponiem Type vindplaats

1365 Olde Kerkhof Kerk late middeleeuwen

1366 Rienksweg Kerkenland Kerk late middeleeuwen

1367 Scholenland Kerk late middeleeuwen

1568 Zwarte Watersklooster Klooster (complex) late middeleeuwen

Afbeelding:archeologie rijksmonumenten in het plangebied

Hierbij dient te worden opgemerkt dat het terrein van het Zwarte Watersklooster (AMK-nr. 1568) grotendeels buiten de gemeente valt.

Het uitgangspunt voor de archeologische rijksmonumenten is behoud van archeologische waarden in originele context (behoud 'in situ'). De archeologische rijksmonumenten worden beschermd via de Monumentenwet 1988. Bij ontwikkelingen op deze terreinen heeft inpassing van archeologische waarden te allen tijde de voorkeur. De beschermde status van archeologische rijksmonumenten betekent tevens dat geen enkele bodemverstorende activiteit of grootschalige dan wel langdurige grondwaterpeilverlaging is toegestaan, tenzij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) daarvoor een vergunning heeft afgegeven. Iedere bodemarchief bedreigende ontwikkeling op een archeologisch Rijksmonument dient voorafgegaan te worden door een vergunningaanvraag bij de RCE.

Rijksmonumenten worden beschermd via de Monumentenwet 1988. In het bestemmingsplan is voor de (archeologische) rijksmonumenten geen nadere regeling opgenomen, aangezien deze de beschermde status bezitten. De overige archeologische waarden hebben op de verbeelding de dubbelbestemming Waarde - Archeologie.

Cultuurhistorie

RIJKSMONUMENT

Aan de Gemeenteweg staat molen 'De Leyen'. In 1836 is de korenmolen gebouwd. De negentiende-eeuwse korenmolen is van belang wegens de architectuurhistorische en oudheidkundige waarde. In het plangebied liggen verder diverse gemeentelijke monumenten. Ook zijn er monumentale bomen aanwezig.

VERTALING NAAR HET BESTEMMINGSPLAN

De gemeentelijke gebouwde monumenten hebben op de verbeelding de aanduiding 'karakteristiek'. Bij monumentale/karakteristieke hoofdgebouwen (burgerwoningen) en agrarische bedrijfswoningen wordt bij afwijking een vergroting van de woning toegelaten, ook indien dit betekent dat de maximaal toegestane inhoudsmaat van 1.100 m³ voor de (bedrijfs)woning en (aangebouwde) bijgebouwen daarmee wordt overschreden, mits de monumentale waarden niet worden aangetast en één en ander in de bouwmassa van het oorspronkelijke hoofdgebouw plaatsvindt.

In hoofdstuk 3 is verder aangegeven hoe wordt omgegaan met landschapselementen die in het kader van cultuurhistorie van belang zijn. Daarnaast staan er in het plangebied monumentale bomen. Monumentale bomen zijn bestemd als Waarde – Boom. Het is niet wenselijk dat binnen de kruinprojectie van deze bomen bij recht bouwactiviteiten mogelijk zijn, omdat dit de gezondheid en ontwikkelingsmogelijkheden van de monumentale boom kan aantasten en daarnaast ook het zicht op de boom kan belemmeren. Om een goede belangenafweging te kunnen maken, wordt een nadere eisen regeling opgenomen, zodat bij bouwactiviteiten binnen een straal van 25 m van een monumentale boom nadere eisen kunnen worden gesteld aan de plek en hoogte van bebouwing.

Voor de molen is in het bestemmingsplan een nadere beschermende regeling opgenomen; een vrijwaringszone molenbiotoop. Dit ter behoud van de windvang en de landschappelijke/cultuurhistorische waarde van de molen.