Rutten

3.2 Gebiedsbeschrijving

Rutten ligt aan de N712 (Wrakkenweg) tussen Creil en Lemmer (Friesland). De naam Rutten is afgeleid van het in de veertiende eeuw verdronken dorp Ruthne, dat destijds ten noorden van Urk lag. Ruthne is weer afgeleid van het Germaanse woord ‘ruhitha’. Dit betekent ruigte, struikgewas.

Ontwerp

Rutten is in 1949 ontworpen door prof. Ir. W. de Bruin (afbeelding 3.1), die ook al woningen in Slootdorp en Kreileroord (Wieringermeer) ontwierp. Rutten werd een kruiswegdorp met een woon- en verzorgingsfunctie. De bouw startte in 1952.

De Bruin, ooit begonnen als kunstenaar, ontwikkelde zich vervolgens van architect tot stedenbouwkundige. Zijn visie op de beleving en inrichting van dorpen en steden kwam overeen met die van Granpré Molière. Ook hij vond dat autoverkeer door een dorp hoorde te rijden. Dit verklaart waarom Rutten rond een kruispunt van wegen ligt. De vierkante dorpsbrink ligt rond dit kruispunt. Aan één zijde loopt de brink door in een oost-west gerichte groene dreef. Rond het plein en de dreef liggen kerken en winkels. Direct aan het plein werd een café met busstation gebouwd. Langs de hoofdstraten werden winkels en ambachtsbedrijven gepland. Andere publieke voorzieningen, zoals scholen werden gepland op de hoekpunten van de woonkwadranten. De Bruin liet bewust een kwadrant van het dorp open, gericht op de polder en het water.

Afbeelding 3.1 Rutten, door W. de Bruin 1950 (bron: www.polderdorpen.nl)

Structuur

Het dorp Rutten is in grote lijnen conform het laatste plan verlopen en kent een eenvoudige en heldere opbouw. Rutten bestaat uit vier kwadranten rondom een kruispunt. Het kruispunt vormt het middelpunt van het dorp. Hier is een plein gecreëerd, waaraan de winkels en enkele openbare gebouwen lagen.

Rutten is het enige dorp dat strikt genomen niet direct aan de dorpenring ligt. Het dorp ligt als het ware aan een noordelijke lus van de ring.

Door de gelijkmatige groei van de twee noordelijke kwadranten, is de structuur van Rutten in stand gebleven en zelfs versterkt. Het oorspronkelijke groene kwadrant (zuidoost) is door uitbreidingen in recreatieve sfeer verdicht.

Afbeelding 3.2 De ontwikkeling van Rutten (1953, 1974, 1995 en 2006)

Bebouwing

Het beeld van Rutten wordt bepaald door het centraal in het dorp gelegen plein. Hieraan staat ook de blikvanger van het dorp, de Nederlands-hervormde kerk. Deze is 'eigentijds' uitgevoerd in traditionele materialen. Het plein wordt gekenmerkt door de kruising die door het dorp lopende dorpenring en een meer secundaire polderweg. Het plein heeft aan drie zijden een bebouwde wand. De bebouwing volgt de openbare ruimte, de straathoeken zijn verbijzonderd. Langs de plantsoenweg, met op het uiteinde de zeer traditionele Rooms-katholieke kerk, staan aan één zijde woningen met een oud-Hollands karakter.

Afbeelding 3.3 Impressie van de bebouwing in Rutten

Functie

Binnen het plangebied heeft het overgrote deel van de gebouwen de functie wonen. Daarnaast is er een klein centrumgebied met een tweetal winkels en aan de west- en noordzijde zijn twee kleine bedrijventerreinen gesitueerd. Buiten de bedrijventerreinen is één mechanisatiebedrijf gevestigd (Meerweg 2a). De milieucategorie volgens Staat van Bedrijfsactiviteiten (bedrijven en milieuzonering, VNG) is 2.

Afbeelding 3.4 mechanisatiebedrijf, kapper, chaletpark Het Groene Kwadrant en bedrijventerrein

Ook de sportvelden, de ijsbaan en het dorpsbos vallen binnen de grenzen van het plangebebied. Binnen het dorpsbos is een recreatiepark.

Het recreatiepark is in 1997 gebouwd op het terrein van een voormalige gemeentelijke camping. Het park is op enkele kavels na geheel ontwikkeld.

Daarnaast is er binnen het plangebied één horecavestiging gesitueerd. Het gaat hierbij om 'De Stiepe Cultureelcentrum'.