Bant

3.2 Gebiedsbeschrijving

De naam van het dorp is afgeleid van de landerijen van Bant of Bantega, die ooit gelegen waren in de huidige gemeente Lemsterland en die zich uitstrekten tot in het gebied wat nu de Noordoostpolder is.

Bant ontstond op het moment dat de Directie van de Wieringermeer overstapte van een zeven-dorpen-plan naar een tien-dorpen-plan voor de Noordoostpolder. Luttelgeest werd opgesplitst in twee dorpen. Het ene deel schoof naar het Noorden en werd Bant. Het tweede deel hield de naam Luttelgeest en schoof zuidwaarts. Hierdoor bevonden de nieuwe en oude dorpen zich niet te dicht in elkaars nabijheid. Kuinre kon haar verzorgingsfunctie behouden.

Ontwerp

In 1950 werd het ontwerp van Bant door de Directie van de Wieringermeer goedgekeurd. Een jaar later werd reeds met de bouw begonnen. Bant werd gebouwd vanaf 1951. Architect Th. G. Verlaan van de bouwkundige afdeling van de Directie ontwierp de dorpsplattegrond voor maximaal 1.000 inwoners.

Verlaan ontwierp Bant op de scheiding van twee verkavelingsblokken in de polder. De richtingen van de verkaveling zijn terug te herkennen in de dorpsplattegrond en bepalen de richting van de infrastructuur. Hij legde het dorp ten noordoosten van het kruispunt van dorpenring en route naar Emmeloord. De dorpenring liep door een groen dorpsveld. Door Verlaan voorgesteld als ‘bloemrijk’ dorpsveld. Verlaan zag dit veld als een grote groene zijbrink van de dorpsbrink, het centrale plein. Met de groene mantel aan de westzijde van het dorpsveld en de dorpenring en het dorp met dorpsbrink aan de oostzijde werden veld en weg naar zijn idee onderdeel van het dorp.

Afbeelding 3.1 Ontwerp door architect Th. G. Verlaan, 1949

Structuur

In de afgelopen dertig jaar is Bant in omvang gegroeid. Het inwoneraantal is echter nagenoeg gelijk gebleven. Wellicht door de ligging aan de snelweg komt Bant meer in trek als woon-werk locatie. Bant groeit momenteel in oostelijke richting, naar de snelweg en het water toe. Aan deze zijde van de kern is de groene mantel van oudsher het minst stevig. Het aangezicht van het dorp aan de westkant is nog vrijwel intact. Ook het bedrijventerrein, dat losgekoppeld is van de kern, neemt in omvang toe.

Bant herken je aan haar lange dorpswand aan het groene dorpsveld. De Bantsiliek vormt de afronding aan de zuidzijde, de voormalige protestantse kerk beëindigt de dorpswand aan de noordflank. De dorpsbrink is bescheiden en relatief omsloten. De dorpsmantel van Bant ligt grotendeels los van het dorp, door de infrastructuur van het dorp gescheiden.

Afbeelding 3.2 De ontwikkeling van Bant (1953, 1974, 1995 en 2006)

Bebouwing

De bebouwing vormt de stedenbouwkundige ruimte en is hieraan sterk ondergeschikt. Bijzondere gebouwen (bijvoorbeeld de kerken) hebben een bijzondere plaats in het dorp. De entree naar de brink is zeer formeel en bijna symmetrisch. De bebouwing is terughoudend en traditioneel; de woningen zijn uitgevoerd in donkerrode baksteen en voorzien van oranjerode pannen. De kerken zijn traditioneel, maar rijker in materiaal en detail. Bant kent geen modernistische invloeden en is daarom een diep rood dorp conform de Delftse school.

De oorspronkelijke bebouwing bestaat veelal uit aaneengesloten woningen. Bij de verschillende uitbreidingen zijn zowel aaneengesloten, twee onder één kap en vrijstaande woningen gerealiseerd.

Afbeelding 3.3. Impressie van de bebouwing in Bant

Functies

Binnen het plangebied heeft het overgrote deel van de gebouwen de functie wonen. Daarnaast is er een klein centrumgebied met een aantal winkels en aan de zuidoostzijde is een klein bedrijventerrein gesitueerd. Aan de randen van het dorp zijn de kerken, basisscholen, één horeca vestiging ('t Polderhuis') en sportvoorzieningen gesitueerd. Ook het dorpsbos valt binnen de grenzen van het plangebied.

Buiten het bedrijventerrein is één solitair bedrijf gevestigd achter 'Het Midden 14'.

Verder is in het centrum van het dorp onder meer een supermarkt, pedicure / schoonheidssalon en een kapper gevestigd.

Afbeelding 3.4 Centrum, bedrijventerrein, supermarkt en Bantsiliek.