Tussen Grachten en Vaarten

2.10 Cultuurhistorie/archeologie

Aspecten van de cultuurhistorie zijn archeologie, historische geografie en historische bouwkunde. Samengenomen leveren ze een meerwaarde op. Vooral bij ontwikkelingen dient te worden bezien in hoeverre aanwezige cultuurhistorische waarden kwetsbaar zijn voor geplande bodemingrepen. Niet ongebruikelijk is dat dan aangegeven wordt op welke manier de cultuurhistorische waarden behouden, hersteld of verder ontwikkeld kunnen worden.

Plangebied

Onderstaand worden enige in het plangebied voorkomende buurten 'historisch' beschreven (bron: emmeloord.info). Onderstaand worden enige in het plangebied voorkomende buurten 'historisch' beschreven (bron o.a. emmeloord.info).

Vogelwijk

De Vogelwijk is genoemd naar vogels die in de vroegste fase van de polder hier rondvlogen. Dus de echte pioniers. Meeuwenkant, Plevierenstraat en Baardmezenstraat vormde de belangrijkste schil. Daarbinnen vond men de Rietzangerstraat, Roerdomplaan en Karekietstraat. (nu Karekiethof).

Nieuw bijgekomen is de Kievitstraat. Het nieuwe hoge complex tussen de Roerdomplaan en de Cornelisz Dirkszstraat krijgt de naam Reigerstraat, omdat ook deze vogel boven zijn omgeving uitstijgt.

Begin jaren vijftig zijn er twee kleine groepen montagewoningen gebouwd in Emmeloord, ontworpen door Systeemwoning Mernavo Amsterdam.

In de Vogelbuurt zijn 26 van deze 'Airy'-montagebouwwoningen gebouwd. Betonnen gevelelementen, stalen ramen en flauw hellende daken met mastiekbedekking zijn de kenmerkende elementen van deze woningen. De woningen zijn inmiddels afgebroken.

Scheepsbuurt

In deze wijk zijn de staten vernoemd naar scheepstypen: Barkstraat, Schouwstraat, en Schoenerstraat. De wijk wordt begrensd door de Zuiderkade en de Bossulaan.

Nijverheidsbuurt

De straatnamen laten zich verklaren door de bouwnijverheid: Staalstraat, Steenstraat , Houtstraat en Raamstraat. Dwars daarop de Nijverheidsstraat, Bouwerskamp, Houttuinen en de Smeden.

Begin jaren vijftig zijn er twee kleine groepen montagewoningen gebouwd in Emmeloord, ontworpen door Systeemwoning Mernavo Amsterdam.

In de Nijverheidsbuurt zijn 48 van deze 'Airy' montagebouwwoningen gebouwd. De woningen zijn inmiddels afgebroken.

Kampwal

De Kampwal en het Veerplein liggen in dezelfde wijk, maar hun namen komen uit een andere hoek.

Deze twee straten houden de herinnering warm aan het kamp en het veer dat ooit hier te vinden was.

Monument

Het plangebied kent één monument (Smeden 2a/2b). Monumenten genieten bescherming op basis van een gemeentelijke verordening dan wel de Monumentenwet. Om die reden worden in dit bestemmingsplan voor monumenten geen extra regelingen opgenomen.

In het advies tot plaatsing op de monumentenlijst is het volgende verwoord:

Het kerkelijke complex 'De Hoeksteen' genaamd, is omstreeks 1950 gebouwd naar ontwerp van architect S. van Ravesteyn en omvat onder andere een kerk, een pastorie, een verenigingslokaal annex catechisatielokaal, een klokkentoren en een kosterswoning. De Raad meent dat dit interessante en waardevolle complex met voorrang behandeld mag worden omdat vanwege het afnemende kerkbezoek een landelijke trend waarneembaar is waarbij kerken verkocht, gewijzigd of zelfs gesloopt worden. Om de kans dat ook dit ensemble zonder toezicht (ingrijpend) gewijzigd wordt te minimaliseren, is het raadzaam de complexdelen die reeds minimaal 50 jaar oud zijn van rijkswege te beschermen.

Archeologie

Archeologische waarden worden in toenemende mate in de planvorming betrokken. Een instrument hiervoor is de Archeologische monumentenkaart (AMK), hierop zijn de bekende en gewaardeerde vindplaatsen aangegeven. Er zijn in het plangebied geen archeologische monumenten bekend.

Complementair aan deze kaart zijn de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW) en de Archeologische Basis- en Beleidsadvieskaart (ABB) voor het grondgebied van Noordoostpolder. Op de speciaal voor de gemeente Noordoostpolder in 2007 ontwikkelde beleidskaart is aangegeven welke gebieden een hoge, een gematigde, dan wel een lage verwachtingskans op archeologische vondsten hebben. Verder is op de kaart aangegeven waar zich scheepswrakken bevinden en welke gebieden een archeologisch monument betreffen.

De door de gemeenteraad vastgestelde ABB geeft aan in welke gebieden er onderzoek gedaan moet worden en in welke gebieden onderzoek achterwege kan blijven. Uit de kaart blijkt dat in het oosten van het (bestemmings)plangebied een strook grond gelegen is met een hoge archeologische verwachtingswaarde. In deze gebieden geldt op basis van geologische en bodemkundige opbouw en aangetroffen archeologische vondsten en relicten een hoge archeologische verwachting. Dat wil zeggen dat in deze gebieden sprake is van een hoge concentratie archeologische vindplaatsen met goede conserveringsomstandigheden. De kans op het aantreffen van archeologische vondsten bij bodemingrepen is dus zeer groot. Dit gebied zal worden beschermd door een aanlegvergunningstelsel. Een aanlegvergunning kan enkel worden verleend als uit een nader onderzoek blijkt dat geen sprake is van archeologische waarden of dat geen archeologische waarden worden aangetast.

Voor het zuidoostelijk deel van het plangebied (Schepenbuurt) geldt op basis van geologische en bodemkundige opbouw, en aangetroffen archeologische vondsten en relicten, een hoge en middelhoge archeologische verwachting. De zones en gebieden met een middelhoge verwachting waren net als de gebieden met een hoge verwachting in principe geschikt voor bewoning, echter de conserveringsomstandigheden zijn hier minder gunstig. In deze gebieden is de dichtheid aan vindplaatsen beduidend lager dan in de gebieden met een hoge verwachting.

De gebieden worden beschermd met een aanlegvergunningstelsel.

Voor het overgrote deel van het plangebied geldt een lage verwachtingswaarde. Voor dit gebied geldt geen aanlegvergunningstelsel en zijn geen voorwaarden opgenomen voor bouwvergunningverlening.

Zie Bijlage 4 Archeologie.

Voorliggend bestemmingsplan betreft in hoofdzaak een consoliderend plan en in beginsel gericht op het regelen van de bestaande functies in het plangebied.