IJsselmuiden West

4.1 Cultuurhistorie en archeologie

Cultuurhistorie - Monumenten

In het plangebied zijn de volgende rijksmonumenten aanwezig:

Rijksmonument		Adres	registratienummer
Ned. Herv. Kerk		Dorpsweg 53	39906
Kerktoren Ned. Herv. Kerk.		Dorpsweg bij 53	39907
Tuinhuis		Burg. v. engelenweg 92 a	509332
Kapel		Plasweg bij 4-6	509334

Daarnaast liggen de volgende gemeentelijke monumenten binnen het plangebied.

Straat	Nummers
Baan	1, 3-5 en 7-9
Blekerijweg	8
Burgemeester van Engelenweg	4, 5, 43, 49, 51, 53, 64, 66, 74, 77, 79, 81, 117, 137(kerk inv. kerkhof, beplantingen en hekwerk en pastorie), 139, 141, 143 en 175-177
Dorpsweg	6 en 91
Trekvaart	1- 9

Zowel gemeentelijke- als rijksmonumenten hebben een officiële status. De gemeentelijke via de gemeentelijke monumentenverordening en de rijksmonumenten via de monumentenwet. De aanwijzing als monument heeft tot doel de betreffende objecten in stand te houden en de daaraan verbonden vergunningprocedures dwingen een zorgvuldige afweging van belangen af bij plannen voor verbouw of afbraak.

Zowel de rijksmonumenten als de gemeentelijke monumenten hebben daarom in het plan "als signaalfunctie" de aanduiding “karakteristiek” gekregen.

Een aanduiding "karakteristiek" is tevens opgenomen voor bebouwing met een dusdanige naar de openbare ruimte gekeerd cultuurhistorisch waardevol gevelbeeld. Het gaat om de bescherming van het bestaande gevel- en straatbeeld. Er vindt geen bescherming plaats van de gevels die niet naar de openbare ruimte gericht zijn, vaak achterkantsituaties. In deze gevallen kan uitgebreid worden door dakkapellen en dergelijke. De panden met een karakteristieke aanduiding zijn grotendeels overgenomen uit de geldende bestemmingsplannen (onder meer 'Boerderijwoningen').

Broekema - woningen

Voor Woningstichting Beter Wonen te IJsselmuiden realiseerde architect Broekema aan de Plasweg/ Burgemeester Meijerweg in 1921 twaalf eenvoudige "volkswoningen", verdeeld over twee rijen: het enige voorbeeld van vroeg 20ste eeuwse volkswoningbouw in IJsselmuiden. De woningen hebben door hun lage goothoogte, de wolfseinden en dakkapellen in het dakvlak aan de voorzijde een eigen identiteit, hoewel verwantschap met de woningbouw aan het Begijneplein te Kampen duidelijk is, onder meer door de gevelindeling en raampartij. In 1976 kon dreigende afbraak worden afgewend en anno 2011 wordt dit complex nog steeds bewoond.

Om bovengenoemde cultuurhistorische waarde te behouden hebben ook deze woningen een aanduiding 'karakteristiek' gekregen.

Archeologie

Als gevolg van de gewijzigde Monumentenwet is het noodzakelijk om te bezien of in het plangebied sprake is van te verwachten oudheidkundige waarden. Van gemeenten wordt verlangd dat zij de bescherming van archeologische waarden vroegtijdig en op een passende wijze bij de voorbereiding van hun ruimtelijk beleid zullen betrekken.

Uitsnede archeologische waardenkaart gemeente Kampen

Ten behoeve van de archeologische monumentenzorg bij ruimtelijke planvorming is door de gemeente Kampen een archeologische waardenkaart opgesteld, om zodoende de archeologische waarden te beschermen. Deze kaart moet geraadpleegd worden, alvorens bodemingrepen plaatsvinden. De verwachtingswaarde bepaalt of er een nader bodemonderzoek uitgevoerd moet worden alvorens een ruimtelijke ingreep plaatsvindt.

Voor het plangebied geldt zowel een hoge, een middelmatige als een lage verwachtingswaarde.

Hoge verwachting, waarschijnlijk goede conservering (rood)

Hier kunnen archeologische resten liggen die afgedekt zijn door een minimaal 35 centimeter dikke conserverende laag (veendek, kleidek, stuifzand, afvallaag, plaggendek, etc.) en zijn daardoor waarschijnlijk goed geconserveerd.

Middelmatige verwachting (geel)

Hier kunnen archeologische resten liggen die afgedekt zijn door een minimaal 35 centimeter dikke conserverende laag (veendek, kleidek, stuifzand, afvallaag, plaggendek, etc.) en zijn daardoor waarschijnlijk goed geconserveerd.

Lage verwachting (lichtgroen)

Hier kunnen archeologische resten liggen die afgedekt zijn door een minimaal 35 centimeter dikke conserverende laag (veendek, kleidek, stuifzand, afvallaag, plaggendek, etc.) en zijn daardoor waarschijnlijk goed geconserveerd. Voor de Ijsseldelta geldt daarnaast een verhoogde kans op het aantreffen van goed geconserveerde afgedekte scheepswrakken uit de 11e tot en met de 18e eeuw

Pleistocene/vroegholecene geul (donkergoen)

In het Holoceen bestonden de Overijsselse Vecht en de Oer-IJssel uit enkele flinke geulen die door het centrale deel van het IJsselmeergebied westwaarts stroomden om vervolgens ter hoogte van Bergen de huidige kustlijn te passeren. Restanten hiervan zijn nog in de bodem aanwezig.

Bebouwde oppervlakken

Binnen de bebouwde kom, met name de bebouwde kommen buiten de historische stadskern, is de bodem over een groot oppervlak waarschijnlijk ondiep verstoord (<30 centimeter onder maaiveld). Dit geldt met name voor die locaties waar huizen of andere gebouwen met een diepe fundering of onderkeldering staan of hebben gestaan. Er dient hierbij opgemerkt te worden dat pas vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw woningbouw plaatsvindt die sterk verstorend is. Woningbouw van vóór deze periode was in veel mindere mate schadelijk voor het bodemarchief. Ook kunnen er ter hoogte van de bestaande bebouwingen funderingen van voorgangers aangetroffen worden die van archeologische waarde zijn.

Onbebouwde oppervlakken

Er zijn binnen de bebouwde kom zones aan te wijzen waar de bodemverstoring tot op heden gering is geweest en waar de aanwezigheid van gave bodemprofielen met daarin archeologische waarden niet mag worden onderschat. Te denken valt aan groenzones, sportterreinen, oppervlakkige bestratingen en overige terreinen waar een diepe bodemverstoring niet op voorhand vaststaat. Alleen door meer gedetailleerd bureauonderzoek en/of aanvullend veldonderzoek is de mate van verstoring tot op perceelsniveau te specificeren.

Algemeen geldt dat bij ruimtelijke planvorming met een planoppervlak groter dan 10.000 m2 een archeologische toets, en eventueel onderzoek, verplicht is. Gebieden met een hoge en middelmatige verwachtingswaarde hebben een beschermde bestemmingsregeling gekregen. Het plangebied bevat geen bekende archeologische monumenten. Aangezien er binnen dit plan geen nieuwe ontwikkelingen binnen dit bestemmingsplan worden mogelijk gemaakt is een nader archeologisch onderzoek niet noodzakelijk.