Bestemmingsplan Dedemsvaart Centrum, Markt Noordzijde

2.2 Gemeentelijk beleid

In deze paragraaf wordt in chronologische volgorde op de inhoud van de belangrijkste beleidsnota's en -visies voor het centrum van Dedemsvaart ingegaan. Vervolgens komen enkele sectorale beleidsnota's aan bod.

2.2.1 Beleid centrumgebied

Toekomstvisie

In de Toekomstvisie gemeente Hardenberg 2004-2019 (subtitel: 'Hardenberg stapt stevig op de toekomst af', vastgesteld 27 mei 2004) en de uitwerking daarvan in het Meerjarenprogramma (10 november 2005) wordt ingezet op versterking van vier gemeentelijke kwaliteiten: "de onderlinge betrokkenheid, de prettige woonomgeving, de ondernemerszin en de groene ruimte". Wat betreft voorzieningen is aangegeven dat centrale voorzieningen met een regionale uitstraling in de kern Hardenberg worden geconcentreerd, waarbij Dedemsvaart een aanvullende functie heeft. Ten aanzien van woningbouw is aangegeven dat dit bij voorkeur door inbreiding binnen de kleine en grote kernen moet plaatsvinden. Hardenberg en Dedemsvaart hebben de grootste taakstelling. De behoefte van de eigen bevolking, met speciale aandacht voor jongeren en ouderen, staat voorop.

Strategische Visie Masterplan Dedemsvaart

In januari 2009 is de Strategische Visie Masterplan Dedemsvaart verschenen. Deze visie beoogt vanuit de invalshoeken stedenbouw, verkeer en detailhandel, de kwaliteit van het centrum op een hoger plan te brengen. Hierdoor zal de functie van Dedemsvaart als woon-, werk- en verzorgingskern aanzienlijk worden versterkt. Omdat de Strategische Visie is vertaald in de Structuurvisie Dedemsvaart Centrum (en vervolgens in het Masterplan Centrum Dedemsvaart), wordt niet nader op de inhoud van deze visie ingegaan.

BEELDREGIEPLAN

De gemeente heeft begin 2009 het Beeldregieplan centrum Dedemsvaart (Van den Oever Zaaijer & P. Architecten) laten opstellen. Dit plan bevat indicatieve richtlijnen op het gebied van welstand. Deze worden bij de planvorming voor de afzonderlijke deelgebieden uit het Masterplan uitgewerkt dan wel bijgesteld. Zie ook paragraaf 2.2.2 voor het welstandsbeleid.

detailhandel

Onderhavig bestemmingsplan heeft voornamelijk betrekking op de verplaatsing van bestaande detailhandel. Het grootste oppervlak is, zoals gezegd, bestemd voor de verplaatsing van een supermarkt die elders in het centrum uit zijn jasje is gegroeid. De overige vierkante meters zijn bedoeld voor nieuwvestiging van andere vormen van detailhandel of voor winkels die elders met ruimtetekort kampen, dan wel onvoldoende in staat zijn om op hun huidige locatie kwaliteit te genereren. Dit laatste is van groot belang voor Dedemsvaart. Doelstelling van onderhavig plan is ervoor te zorgen dat voor de inwoners van Dedemsvaart voldoende supermarkten en andere winkels (in de dagelijkse en niet-dagelijkse sector) behouden blijven op een aanvaardbare afstand van hun woonplaats. Dit bestemmingsplan draagt bij aan deze duurzame beschikbaarheid van een kwalitatief hoogwaardig winkelaanbod.

Structuurvisie Dedemsvaart Centrum

Op 16 februari 2010 is door de gemeenteraad de Structuurvisie Dedemsvaart Centrum vastgesteld. Hierin zijn onder meer de Detailhandelsstructuurvisie (21 december 2004), de Structuurvisie Dedemsvaart (25 april 2006) en de Strategische visie Masterplan Dedemsvaart (januari 2009) vertaald. Het geeft de ruimtelijke visie weer voor het centrum van Dedemsvaart tot 2020. De structuurvisie vormt daarmee het belangrijkste kader voor ruimtelijke ontwikkelingen binnen het centrum.

Uitgangspunt voor het centrumgebied is dat het gemengde karakter en de levendigheid behouden blijft. Naast de functie van koopcentrum voor de dagelijkse benodigdheden en doelgerichte aankopen dient het gebied ook aantrekkelijker te worden gemaakt voor recreatief winkelen, horeca en sociaal-culturele voorzieningen.

In de structuurvisie wordt onder meer stilgestaan bij de positionering van het winkelapparaat. Daaruit blijkt dat de supermarkten door verschillende trends uit hun jasje groeien. Er is behoefte aan de volgende invulling:

• meerdere supermarkten in verschillende segmenten plus versspecialisten, afgestemd op het bovenlokale draagvlak;
• een pakket niet-dagelijkse winkels in het kernwinkelgebied, voornamelijk voor doelgerichte aankopen, maar ook met een functie voor recreatief winkelen;
• vermaakfuncties zoals daghoreca, om een langer verblijf in het centrum te stimuleren;
• voldoende en goed bereikbare parkeerplaatsen;
• een inrichting van de openbare ruimte die aansluit bij de functie van koopcentrum.

Voor woningbouw in het centrumgebied gaat in de structuurvisie specifieke aandacht uit naar de doelgroepen jongeren/starters, senioren en alleenstaanden.

Op de structuurvisiekaart (zie navolgende uitsnede) is aangegeven welke ontwikkelingsrichting is bepaald voor het plangebied. Het plangebied betreft een nieuwbouwlocatie, geschikt voor meerlaagse bebouwing, waarin zich commerciële functies, horecafuncties en woonfuncties kunnen vestigen. Parkeren zal zoveel mogelijk op locatie moeten worden opgelost. Het gevelbeeld is individueel geparcelleerd. Dit laatste houdt in dat de gevels op een dusdanige manier worden vormgegeven, dat het lijkt alsof het gebouw bestaat uit meerdere volumes. Daarmee wordt een massief ogend gebouw voorkomen.

Uitsnede structuurvisiekaart

In de structuurvisie wordt expliciet op de bouw van de supermarkt binnen het plangebied ingegaan. Aangegeven is dat het beoogde bouwvolume zal bestaan uit een commerciële plint met daarboven woningen in twee of drie lagen. De commerciële plint kan ruimte bieden voor de supermarkten die op hun huidige locatie met uitbreidingsproblemen kampen en voor andere commerciële functies (waaronder horeca).

De toevoeging van woningen rond de Markt en op andere locaties in het centrumgebied betekent extra draagvlak voor de winkels in met name de dagelijkse sector. Daarnaast wordt de sociale veiligheid hiermee vergroot.

Parkeerbalans

Voor het gebied rondom de Markt is de Parkeerbalans Markt en omgeving opgesteld (Goudappel en Coffeng, 18 juni 2012). Hierin is aangegeven hoe de toekomstige inrichting van dit centrumgebied zich verhoudt tot het parkeeraanbod. In paragraaf 4.3 wordt nader ingegaan op de parkeerbalans.

collegeprogramma

In het Collegeprogramma 2010-2014 (subtitel: 'Meer met Minder', 9 april 2010) is aangegeven dat de gemeente start met de uitvoering van het 'centrumplan Dedemsvaart'. Het primaire doel is: verbetering tot toekomstgericht koopcentrum.

Masterplan Centrum Dedemsvaart

Op 5 juli 2011 is het Masterplan Centrum Dedemsvaart vastgesteld. In dit overkoepelende plan voor het centrum zijn de gewenste ontwikkelingen op het gebied van stedenbouw, het woon- en winkelprogramma, verkeer, parkeren en openbare ruimte bijeengebracht en uitwerkt. Het masterplan bevat 20 deelprojecten die elk op hun eigen wijze bijdragen aan een 'compleet, compact, comfortabel en duurzaam centrum' van Dedemsvaart. Een van die deelprojecten is 'Markt noordzijde'. Het masterplan gaat uit van wandvorming rond het marktplein door de toevoeging van nieuwe bebouwing aan de noord- en westkant. Aangegeven is dat deze bebouwing qua architectuur dient aan te sluiten op de omliggende bebouwing.

Het masterplan geeft verder aan dat het verkeer van en naar het centrum in de toekomst via de route Julianastraat - Prins Bernhardstraat - Wilhelminastraat - Markt - Wisseling - Julianastraat zal rijden. Via dit circuit zijn ook de belangrijkste parkeervoorzieningen bereikbaar. De Tuinstraat zal worden afgesloten voor doorgaand verkeer, terwijl de Wisseling weer geschikt is gemaakt voor tweerichtingsverkeer.

Met onder andere parkeerplaatsen in het gebied rond de Markt, parkeerplaatsen in het gebied Julianastraat Noord en een parkeerterrein aan de Langewijk is er volgens het masterplan, ook na het realiseren van de deelprojecten, voldoende parkeercapaciteit binnen centrumgebied beschikbaar.

Uitsnede Archeologische waarden- en verwachtingenkaart

2.2.2 Sectoraal beleid

Beleidsplan Archeologie

Het archeologiebeleid van de gemeente Hardenberg is verwoord in het Beleidsplan Archeologie (Past2Present, vastgesteld 30 juni 2009). Hierin is aangegeven hoe bij ruimtelijke ingrepen met het bodemarchief moet worden omgegaan. Belangrijk onderdeel van het beleidsplan is de Archeologische waarden- en verwachtingenkaart. Op basis van deze kaart kan bijvoorbeeld worden vastgesteld of er belangrijke waarden binnen een bepaald gebied aanwezig zijn en of er archeologisch onderzoek is gewenst. Ook geeft het beleidsplan enkele aanwijzingen voor de wijze waarop archeologie binnen bestemmingsplannen kan worden meegenomen.

Op de Archeologische waarden- en verwachtingenkaart (zie vorenstaande afbeelding) zijn geen waarden aan het plangebied toegekend. Er is advies gevraagd bij de provinciaal archeoloog. In hoofdstuk 5 wordt hierop ingegaan.

woningbouw-programma

De gemeente beschikt over een woningbouwprogramma voor alle kernen. Deze is gebaseerd op het Woonplan 2008-2012 en de prestatieafspraken met de provincie. In de conceptstructuurvisie en de nieuwe woonvisie (vanaf 2013) wordt dit programma definitief vastgesteld. De vraag naar woningbouw wordt bepaald door een prognose van de demografische ontwikkelingen en het aantal huishoudens. Deze prognosemodellen voor de bevolking worden opgesteld door de hogere overheden en zijn bepalend voor de toekomstige vraag naar huishoudens op middellange en lange termijn. Met de provincie zijn over het woningbouwprogramma prestatieafspraken gemaakt over de te gebruiken prognoses en het daaraan gerelateerde woningbouwprogramma. In de verdeling van het woningbouwprogramma over de kernen hanteert de gemeente het zogenaamde gelaagde model. Dit gelaagde model is ook vastgelegd in het huidige Woonplan.

Huidige situatie (capaciteit)

Uit het woningbouwprogramma blijkt dat er voor Dedemsvaart in de periode 2010-2030 circa 850 woningen staan geprogrammeerd. Het betreffen zowel gemeentelijke als particuliere plannen, variërend van harde tot zachte plancapaciteit (van rijp tot groen). Dedemsvaart kent een harde (bestemmings)plancapaciteit van circa 550 woningen, waarvan 54 woningen in de periode 2010/2011 zijn opgeleverd. De overige circa 300 woningen betreft zachte plancapaciteit en omvat het centrumplan Dedemsvaart met een capaciteit van circa 80 woningen en overige gebieden (waaronder deels uitleg) met een capaciteit van circa 220 woningen.

Toekomstige situatie

Om de vraag te kunnen beantwoorden of er in Dedemsvaart (kwantitatieve) behoefte is aan het aangeboden aantal woningen, is de toekomstige vraag in Hardenberg van belang. De toekomstige vraag wordt bepaald aan de hand van twee prognosemodellen, te weten Primos en CBS. Op basis van deze prognosemodellen zal het aantal huishoudens in de gemeente Hardenberg groeien. Primos 2011 gaat daarbij uit van een groei in de periode 2010-2030 met 2.692 huishoudens en volgens CBS 2011 zal het aantal huishoudens in deze periode met 3.100 huishoudens groeien. Op basis van het gemiddelde is het totale woningbouwprogramma afgezet tegen de vraag en hierop is het door de gemeente gehanteerde gelaagde model toegepast. Voor Dedemsvaart wordt een gelaagdheid van 25% gehanteerd. Om op basis van deze prognose de benodigde capaciteit te bepalen, is het verwachte aantal onttrekkingen en de zogenaamde 130%-regeling (bestemmingsplancapaciteit) hierin verrekend, hetgeen leidt tot een geprognosticeerde vraag naar woningen in Dedemsvaart van circa 1.068 woningen voor de periode tot 2030. Dit betekent dat ervoor Dedemsvaart in deze periode circa 1.068 woningen moeten worden toegevoegd om te kunnen voorzien in de voorspelde woningbehoefte. Het centrumplan is dan ook nodig om in deze behoefte te voorzien.

Bestemmingsplan

Dit bestemmingsplan, als deelproject van het totale centrumplan, gaat uit van de realisatie van 21 appartementen. Uit vorenstaande onderbouwing blijkt dat deze ontwikkeling nodig is om te voldoen aan de vraag.

welstandsnota

De gemeenteraad heeft op 29 november 2011 de Welstandsnota Hardenberg Visie op beeldkwaliteit vastgesteld. Deze nota zet in op "het leggen van verbindingen tussen bestaande gebiedskwaliteiten en nieuwe ontwikkelingen, tussen oud en nieuw, tussen snel en traag, tussen stad en land, tussen rood en groen, tussen opbrengsten en kosten." De ambitie is een kwaliteitsontwikkeling in gang te zetten waarbij elk project bijdraagt aan de versterking van de beeldkwaliteit van de leefomgeving. Daarmee zullen de verschillende kernen zich meer onderscheiden en krijgt elke kern zijn eigen kleur (terug).

De gemeente wil meer vrijheid voor burgers creëren. Dit wordt bereikt door kaders te stellen 'waar het er toe doet' en andere delen van de gemeente regelvrij te maken. Een en ander komt tot uiting in de toekenning van drie niveaus (zie hierna). Op de belangrijke plekken wordt door middel van welstand en bestemmingsplan gestuurd. De laag gewaardeerde plekken zijn welstandsvrij. Voor deze gebieden is het bestemmingsplan maatgevend.

Uitsnede kaart Welstandsnota

De welstandsnota maakt onderscheid naar de volgende niveaus:

• Niveau 0 (laag):

Geen eisen ten aanzien van welstand. Beeldkwaliteit wordt geregeld in het bestemmingsplan.

• Niveau 1 (midden):

Specifieke ambitie ten aanzien van beeldkwaliteit, gericht op behoud van belangrijkste gebiedskenmerken van architectonische of stedenbouwkundige aard. Inzet van een globale vorm van welstand met planbegeleiding naast het bestemmingsplan.

• Niveau 2 (hoog):

Hoge ambitie ten aanzien van beeldkwaliteit, bij gebieden en/of locaties met een hoge architectonische en stedenbouwkundige waarde. Inzet van welstand met een intensieve vorm van planbegeleiding naast het bestemmingsplan.

Aan het plangebied is beschermingsniveau 2 toegekend. Er is daarom sprake van een intensieve vorm van planbegeleiding door welstand. Tevens is met de ontwikkelaar afgesproken dat de plannen worden voorgelegd aan het kwaliteitsteam Dedemsvaart Centrum.