Kanaalzone - Stadion

2.4 Archeologie en Monumenten

Archeologie

In 1992 ondertekenden twintig Europese staten, waaronder Nederland, het Verdrag van Malta of - zoals het officieel heet - het "Europees Verdrag inzake de bescherming van het het archeologisch erfgoed." Het verdrag werd in 1998 door een goedkeuringswet bekrachtigd maar is pas recentelijk vertaald in nieuwe wetgeving (Wet op de Archeologische Monumentenzorg). Het verdrag kent de volgende uitgangspunten:

• Archeologische waarden zoveel mogelijk in de bodem bewaren;
• Vroeg in de ruimtelijke ordening al rekening houden met archeologie;
• Bodemverstoorders betalen archeologisch vooronderzoek en mogelijke opgravingen.

De nieuwe archeologische wetgeving, zoals vastgelegd in de Wet op de Archeologische Monumentenzorg, legt de zorgplicht voor het archeologisch erfgoed bij de gemeenten en bepaalt dat archeologie voortaan binnen het instrumentarium van de ruimtelijke ordening dient te worden meegewogen. De kern van de nieuwe wetgeving is als volgt:

• Het Rijk blijft verantwoordelijk voor de afgifte van monumentenvergunningen en voor de aanwijzing van archeologische rijksmonumenten;
• De provincie kan archeologische attentiegebieden aanwijzen die moeten worden opgenomen in een bestemmingsplan van een gemeente en kan verplichtingen opleggen bij ontgrondingen;
• De gemeente kan archeologische verplichtingen verbinden aan bouw-, sloop- en aanlegvergunningen;
• De nieuwe regels gelden alleen bij nieuwe bestemmingsplannen alsmede bij wijzigingen en ontheffingen van bestaande bestemmingsplannen.

De gemeente heeft ten aanzien van het omgaan met archeologie een substantiële inhoudelijke beleidsruimte toegewezen gekregen om belangenafwegingen te maken. De nieuwe wet impliceert voor gemeenten het volgende:

• Voor alle bodemverstoringen binnen de archeologische contouren op de bestemmingsplankaarten geldt een vergunningstelsel;
• De vergunningaanvrager is financieel en operationeel verantwoordelijk;
• De gemeente stelt de eisen en handhaaft ze.

Archeologiebeleid gemeente Enschede

Op 28 januari 2008 is door de gemeenteraad van Enschede het gemeentelijk archeologiebeleid vastgesteld. Hierin is opgenomen hoe Enschede invulling geeft aan het "rekening houden met archeologie". Op basis van het beleid dient archeologie op een dusdanig vroegtijdig stadium te worden betrokken bij planontwikkelingen en/of aanvragen van bouw-, sloop- of aanlegvergunningen dat de risico's voorafgaand aan de werkzaamheden in kaart kunnen worden gebracht. Hierbij is het van belang dat inzicht bestaat in de archeologische verwachtingswaarde en de trefkans dat waardevolle archeologische waarden in de bodem aanwezig zijn. Daarbij geldt dat de geologie, de geolmorfologie en de aard van de bodem zeer bepalend zijn voor de archeologische verwachtingswaarde. Gesteld kan worden dat tot de middeleeuwen nederzettingen meestal gelegen waren op de hooggelegen gronden (stroomruggen en oeverwallen). In de middeleeuwen en daarna heeft zich op een deel van deze gronden een esdek gevormd. Op deze hoger gelegen gebieden zijn resten van nederzettingen uit diverse periodes te verwachten. Op basis van kennis over hier hiervoor genoemde kan een indicatie worden gegeven over hoe groot de kans is dat ergens waardevolle zaken in de bodem aanwezig zijn. Deze indicaties staan op de Algemene Archeologische Verwachtingskaart van de gemeente Enschede aangegeven. De Algemene Archeologische Verwachtingskaart van Enschede is opgebouwd uit aparte verwachtingskaarten voor de periode waarin de mensen als jagers en verzamelaars leefden en de periode waarin mensen sedentair gingen leven als landbouwers. Daarnaast zijn ontgrondingsgegevens en historische elementen, zoals molens, hoeven en landweren, toegevoegd.

afbeelding: fragment Archeologische Verwachtingskaart locatie Stadion

afbeelding: fragment Archeologische Verwachtingskaart locatie Parkeren fietsbrug

Archeologie en het plangebied van het bestemmingsplan "Kanaalzone - Stadion"

Uit de Archeologische Verwachtingskaart van de gemeente Enschede blijkt dat het plangebied van het bestemmingsplan "Kanaalzone - Stadion" is gelegen in een gebied met deels middelhoge en deels lage verwachtingswaarde. In en rond het plangebied zijn geen archeologische vindplaatsen of archeologische monumenten aanwezig die middels het bestemmingsplan dienen te worden beschermd. Voor gronden met een middelhoge verwachtingswaarde geldt een archeologische onderzoeksplicht. In het kader van het bestemmingsplan "Kanaalzone - Stadion" is door ingenieurs- en adviesbureau Oranjewoud BV voor de uitbreidingslocatie van het stadion een inventariserend archeologisch veldonderzoek uitgevoerd. Uit het onderzoeksrapport (projectnr. 200214, d.d. 28 mei 2009) blijkt dat de bodem in het plangebied tot op grote diepte verstoord is en er geen archeologische waarde-indicatoren zijn aangetroffen. Dit betekent dat door de voorgenomen ontwikkeling van het plangebied waarschijnlijk geen archeologische resten worden bedreigd en een archeologisch vervolgonderzoek derhalve niet noodzakelijk is. Voor het te realiseren nieuwe parkeerterrein bij de fietsbrug Twekkelo is van het uitvoeren van inventariserend archeologisch onderzoek afgezien. Ten behoeve van de realisatie van het parkeerterrein vinden namelijk geen graafwerkzaamheden dieper dan 50 cm plaats. Mochten tijdens de bouw- en aanlegwerkzaamheden ter plaatse toch archeologische resten worden aangetroffen, dan geldt op grond van de Monumentenwet de meldingsplicht bij de gemeente. Het archeologisch onderzoeksproces zal dan alsnog in werking treden. Op basis van het onderzoeksrapport van Oranjewoud heeft het bevoegd gezag bij selectiebesluit van 3 juni 2009 de grond vrijgegeven voor wat betreft archeologie.

conclusie

Vanuit het oogpunt van archeologie zijn er geen belemmeringen voor de uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan.

Monumenten

Binnen het plangebied van het bestemmingsplan "Kanaalzone - Stadion" zijn geen rijksmonumenten of gemeentelijke monumenten aanwezig.