Fluitenberg, deelplan uitbreiding woningbouw 2011

2.3 Ruimtelijke structuur plangebied

2.3.1 Ontstaangeschiedenis en bebouwing

Het dorp Fluitenberg is te karakteriseren als een zanddorp, waarbij de doorgaande Fluitenbergseweg, met aan beide zijden enige achterliggende bebouwing, een belangrijk gegeven is. De Fluitenbarg is een hoogte in het lage land bij Het Oude Diep. Een andere naam is Vleutenberg, afkomstig van De Vleute (vliet of stroom), de naam van een deel van de beek die na de stichting van Hoogeveen Het Oude Diep is gaan heten. Op de Vleutenberg stond tot 1675 een bo of hut voor de koeienherder. Rond dat jaar wordt deze uitgebouwd tot een boerderij. Fluitenberg is dus ontstaan als een kleine concentratie van agrarische bebouwing aan de rand van het stroomdal van het Oude Diep. Het is geen esdorp, een oud bouwlandcomplex (es) is niet aanwezig.

Rond 1800 tellen Fluitenberg en Kalenberg samen negen woningen. Tot 1872 heeft men het in Fluitenberg zonder school moeten doen. De kinderen gingen naar school in Hoogeveen langs een voetpad door de Iemenbossen, waar de imkers 's zomers hun bijenkorven hadden staan. Het voetpad komt uit op het verlengde van de latere Blankenslaan. Dit pad wordt in 1870 afgesneden als de spoorlijn Zwolle - Groningen wordt aangelegd. In 1872 krijgt Fluitenberg een nieuwe school, die tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw heeft bestaan. Vlakbij Fluitenberg liggen de 'zeven heuvels'. Het getal zeven is symbolisch. Het is een prehistorische begraafplaats, waar gestorvenen in grafheuvels werden bijgezet. De grafheuvels die beschermd monument zijn, wijzen op een zeer oude bewoning van deze streek.

In de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw werden de (half)vrijstaande nieuwbouwwoningen langs de Fluitenbergseweg en de Vijfhoek gebouwd tussen de reeds bestaande bebouwing. Rond 1975 begon Fluitenberg aan wat grootschaliger nieuwbouw, waarbij begonnen werd in de hoek van de Vijfhoek en de Fluitenbergseweg, die tegelijkertijd de rand van het dorp zou worden. Vervolgens werd begonnen in het gebied achter de Driehoekskamp en het buurthuis, dat tevens ook vergroot wordt en in zijn huidige vorm is gebouwd. Na het sluiten van de lagere school in 1985, die gelegen was ten noorden van de Fluitenbergseweg, werd eerst het gebied rondom de Schoolstraat met vrijstaande woningen bebouwd. Vanaf 1992 werd het gebied rondom De Tippe en De Veldkamp bebouwd, waarmee het dorp zijn huidige omvang had bereikt. De locatie van deze nieuwbouw is in cultuurhistorisch opzicht voor de hand liggend, omdat een invulling plaatsvindt tussen twee bestaande wegen, namelijk de Fluitenbergseweg en de Schuinedijk en derhalve geen ingrijpende wijziging in de historische structuur plaatsvindt.

De woningen langs de Tippe en de Veldkamp zijn gegroepeerd rond een drietal open groene ruimten, die tevens het open karakter van de buurt bepalen. Door het verschil in vorm is per plek een eigen identiteit ontstaan, zonder dat de eenheid binnen het gebied verloren is gegaan. Ook de detaillering en de uitvoering van het groen en de bestrating draagt hiertoe bij. De percelen zijn met de achterzijde naar de Schuinedijk gekeerd en worden afgeschermd van de Schuinedijk door een brede groenstrook. Vanaf de Schuinedijk is nabij de entree een ruime groene inkijk in het woningbouwplan aanwezig.

De laatste inbreiding van Fluitenberg heeft plaatsgevonden tussen de Vijfhoek en de Driehoekskamp met de vervangende bouw van 9 levensloopbestendige woningen door woonstichting Actium.

In Fluitenberg zijn, naast het dorpshuis, geen voorzieningen aanwezig. De inwoners zijn hiervoor aangewezen op het centrum van Hoogeveen of het winkelcentrum in de wijk 'De Weide'. Het basisonderwijs wordt door een deel van de kinderen op de openbare school in Stuifzand gevolgd en door een deel op de christelijke school in Pesse.

Afbeelding 3: Uitsnede kaart omgeving Fluitenberg uit 1902.

2.3.2 Ontsluitingsstructuur

De Fluitenbergseweg is de belangrijkste straat en is tevens de verbindingsweg met de A28 en Hoogeveen enerzijds en Echten en Ruinen anderzijds. De Vijfhoek vormt een directe verbinding door het beekdal naar de wijk De Weide van Hoogeveen. De Schuinedijk is van oudsher een verbindingsweg tussen de Vijfhoek en het oostelijk deel van de Fluitenbergseweg.

Fluitenberg is voor het grootste deel gelegen binnen de driehoek van de Fluitenbergseweg, de Vijfhoek en de Schuinedijk. De woningen zijn ofwel rechtsstreeks vanaf deze wegen ontsloten ofwel de woonbuurtjes wegen uit op deze straten. In de noordoostzijde is het woonbuurtje rond de Veldkamp door middel van een voet-/ fietspad aangesloten op de Fluitenbergseweg. De breedte van de wegen zijn zo gering mogelijk gehouden, maximaal vijf meter, waarbij verspreid in het gebied in een aantal parkeerplaatsen is voorzien en incidenteel parkeren op de rijweg geen problemen hoeft te geven. Er wordt echter vanuit gegaan dat in het algemeen geparkeerd wordt op eigen terrein.

2.3.3 Landschap

Fluitenberg ligt op de overgang van het esdorpenlandschap en het veenontginningslandschap van Hoogeveen en dus op de grens van (middel)hoge zandgronden en venige beekdalgronden. Het is dan ook één van de drie zanddorpen van Hoogeveen. Deze dorpen onderscheiden zich van de andere dorpen door de meer verspreid liggende bebouwing. Nabij de plangebieden zijn in Fluitenberg de boomstructuren langs de Fluitenbergseweg, de Vijfhoek en de Schuinedijk belangrijke elementen. Ook is (locatie ten noorden van de Fluitenbergseweg) sprake van een waardevolle bomenrij en een aansluitend stuk bos. Het gebied in de omgeving van het bos heeft een vrij open karakter. Het gebied ten zuiden van de Fluitenbergseweg is een ouder cultuurlandschap (beekdallandschap van het Oude diep), met een vrij onregelmatig kavelpatroon.

De in het gebied aanwezige en gehandhaafde zware en waardevolle houtopstanden zijn van belang voor het markeren van de woninggroepen. Door aanvullende beplanting langs de watergang en langs de Schuinedijk is deze inpassing nog versterkt, waardoor er slechts in geringe mate sprake is van invloed op de omgeving, zodat ook in landschappelijk opzicht kan worden gesproken van een goede inpassing. Het landschap is hierdoor visueel vrij besloten.