Dalerend 2009

2.3 Ruimtelijke structuur plangebied

2.3.1 Onstaansgeschiedenis en bebouwing

Het buurtschap Dalerend is te karakteriseren als een wegdorp, enerzijds aan de Brugstraat (tussen Nieuwlande en de Overijsselse grens), anderzijds haaks op de Brugstraat aan de de Steigerwijk, langs het kanaal de Steigerswijk, oostwaarts tot het dorp Dalerpeel.

Dalerend is eigenlijk een onderdeel van een doorlopend bebouwingslint van circa vijf kilometer langs de Brugstraat, maar omdat het op een kruispunt ligt van verbindingswegen naar andere dorpen, vormt het toch een eigen ruimtelijke en sociale eenheid.

Op een aantal plaatsen in het ontginningslandschap hebben zich, vooral in de noord-zuid richting bebouwingslinten ontwikkeld. Het gaat hierbij om linten die de hoofdlijnen van de ontginning aangeven. Vanuit deze linten is het gebied grotendeels ontgonnen.

Alle linten hebben ongeveer hetzelfde profiel: een weg met aan weerszijden een zware boombeplanting, met op enige afstand in een variërende rooilijn, aan weerszijden bebouwing die de nokrichting overwegend haaks op de weg heeft.

De bebouwing in de linten bestond oorspronkelijk uit enkele grote boerderijen, woningen voor de arbeiders, een kerk en een school. Deze oorspronkelijke bebouwingsstructuur is in de loop van de tijd aangevuld met nieuwbouw, met behoud van een aantal herkenbare openingen waarbij de doorzichten naar het open landschap zijn blijven bestaan.

De bebouwing van Dalerend bevindt zich vrijwel volledig ten westen van de Brugstraat, de verbindingsweg van Nieuwlande naar De Krim. Het vormt dan ook een langgerekt lint, waarbij deze structuur zeer uitgesproken en karakteristiek is voor het buurtschap. Tot de karakteristiek behoort ook dat de nokrichting van de gebouwen loodrecht op de weg staat in een variërende rooilijn en met een variërende afstand tussen de bebouwing, waarbij zich aan de oostzijde van de weg het kanaal of de 'wijk' bevindt.

De bebouwing aan de oostzijde van de Brugstraat ten noorden van de Steigerwijk past in het bovenvermelde beeld. Deze accentueert binnen de kilometerslange lintbebouwing de bijzondere ligging van Dalerend aan een kruispunt van wegen.

2.3.2 Groen en water

Aan beide zijden van de wegen liggen groene bermen met greppels en met boomstructuren. Het kruispunt van de wegen wordt gevormd door een rotonde, met daarin een groenvoorziening.

In verband met een verbetering van de waterhuishouding in het gebied rondom Nieuwlande, is ten oosten van Dalerend en ten noorden van de Steigerwijk een gebied ter grootte van circa 30 hectare ingericht als retentiegebied. In een retentiegebied wordt het wateroverschot van een stroomgebied, dat bijvoorbeeld ontstaat na een hevige regenval, tijdelijk vastgehouden. Het tijdelijk vasthouden van water is bedoeld om te voorkomen dat gebieden benedenstrooms wateroverlast krijgen. Bij veel neerslag zal water uit het gebied tussen Elim - De Krim via de Calkoenswijk naar het retentiegebied van Dalerend worden geleid en wordt dan geleidelijk afgevoerd naar de Steigerswijk. Hierdoor wordt voorkomen dat de waterstand in het stroomgebied te hoog oploopt. Rondom het retentiegebied ligt een kade met een hoogte van 0,5 tot 1,5 meter boven maaiveld. De kade heeft een flauw talud en is op deze manier zo goed mogelijk in het natuurlijke landschap ingepast. In het retentiegebied is een systeem van ondiepe geulen aangelegd, passend bij de huidige watergangen en laagtes.

2.3.3 Wegen

Dalerend ligt op het kruispunt van twee wegen:

Ongeveer halverwege een noord-zuid verbinding vanaf Rijksweg A37 via Nieuwlande naar De Krim en halverwege een oost-west verbinding vanaf Dalerpeel via Elim naar de provinciale weg N852 van Hoogeveen naar Slagharen. De ontsluitingswegen zijn zeer eenvoudig gehouden met een breedte van maximaal 5,50 meter. Omdat het parkeren van de auto's voornamelijk op eigen terrein plaatsvindt, zijn er verder geen parkeerstroken aanwezig, behoudens verspreid in het gehele gebied enkele halfverharde bermen, waarop eventueel geparkeerd kan worden.

Afbeelding 3 Hoofdwegenstructuur, openbaar vervoer en langzaam verkeer