Emmen, Centrum-Oost

4.2 Stedenbouwkundige hoofdstructuur

In het plangebied aan de oostkant van het spoor is voor een groot deel sprake van traditionele woningbouw met vrijstaande en dubbele woningen. Waarin het oorspronkelijke wegenpatroon is aangegeven en de woningen grotendeels één voor één zijn gebouwd. Naast deze woonfunctie heeft het onderwijs hier een prominente plek met de Stenden Hogeschool en twee grote scholengemeenschappen, het Esdal en Hondsrugcollege.
Op het meest zuid/oostelijk gelegen deel van het plan, grenzend aan de woonwijk Angelslo is het "Scheperziekenhuis"gevestigd. Ten zuiden van dit ziekenhuis is een terrein dat is ingericht met sportvoorzieningen zoals een tennisbaan, sportvelden en een zwembad. In het masterplan Emmen centrum 2020 "ruimte voor verandering" is dit gebied aangewezen als concentratiegebied voor zorg en onderwijs. (Bron: Bijlage 5 Ruimtelijke structuren Emmen, Centrum oost)

Met name aan de westkant van de spoorlijn is er sprake van een menging van functies. Aan de noordkant van het plan tussen Weerdingerstraat en spoor wisselen maatschappelijke doeleinden, woningbouw en bedrijfsdoeleinden elkaar af. Meer naar het zuiden van dit deel van het plan is er incidenteel nog sprake van bedrijvigheid en ontstaat een menging van gemengde doeleinden, centrumbebouwing en wonen. In het hart van het plan ligt het "dierenpark Emmen". Op dit moment zijn de voorbereidingen in volle gang om met het park te verhuizen. Wanneer deze verhuizing heeft plaats gevonden zal het groene hart van het centrum ingericht worden als park voor de mensen. Aan de zuidkant van het park is de bestemming voornamelijk wonen met hier en daar kantoren, maatschappelijke voorzieningen en centrumbebouwing, figuur 4.2 geeft van het plangebied de typering van de verschillende delen weer.

In het plangebied liggen drie begraafplaatsen waarvan de oudste aan de noordkant van de Kerkhoflaan niet meer als zodanig gebruikt wordt en recentelijk is ingericht als park.

4.2.1 Woonmilieus

Door de hoofdzakelijk organisch groei en het uitblijven van grootschalige, projectmatige bouwontwikkelingen kent het gebied een zeer divers karakter. Dit kan getypeerd worden als een lapendeken van verschillende bebouwingsclusters. Binnen de diverse clusters zijn vaak ook nog eens veel verschillende bouwvormen aanwezig zijn. Dit levert een zeer gevarieerd beeld op. Anderzijds staat hierdoor ook de visuele samenhang van dit gebied op veel plekken onder druk. Over het algemeen kan gesteld worden dat er 3 typen bebouwingsclusters te onderscheiden zijn.
Ten eerste de clusters die bestaan uit individuele panden, zoals de historische bebouwing langs de Hoofdstraat of de woonbebouwing langs de Prinsenlaan.
Ten tweede de kleinschalige samenhangende projectbouw, zoals aan de Allee en Het Meerveld.
En ten derde de clusters die ontstaan zijn op basis van grootschalige voorzieningen, zoals het ziekenhuis, het dierenpark en de scholenzone aan de Van Schaikweg. In de meeste gevallen vormen wegen de scheiding tussen de verschillende clusters. De woongebieden in het plangebied kennen ieder voor zich een eigen karakter te weten Oud Allee, Beatrixpark, Meerveld, Boskamp, Meijerswegje.
Het gebied "Oud Allee" wordt door de eigen bewoners als zelfstandige buurt hoog gewaardeerd. Het is er de bewoners alles aan gelegen om de karakteristieke bebouwing van de buurt zo veel mogelijk te conserveren.
De woningen en appartementen aan de Beatrixstraat zijn als één geheel in de jaren 80 gebouwd. Het complex bestaat uit drie rijen grondgebonden woningen van ieder negen huizen met aan de zuidkant twee appartement gebouwen met ieder 23 appartementen.
Het Meerveld is een van de oudste woonbuurten van Emmen. In 1948 werden deze (huur)woningen gebouwd met als beoogd bewoners de werknemers van het zuidelijk gelegen industrieterrein. De huur van de woningen bedroeg in die tijd vier gulden en vijftig cent. In de jaren zeventig zijn deze woningen gerenoveerd en is er van twee woningen één gemaakt. Recentelijk heeft de wooncorporatie Lefier als eigenaar van de woningen voorgesteld om de woningen te slopen en op dezelfde plek nieuw te bouwen. Door aanhoudend protest van de bewoners is dit plan niet door gegaan.
De Boskamp is een op zichzelf staand straatje met een sterk eigen karakter. Door de wit gepleisterde gevels, lage gootlijn en rietenkap doen de woningen Engels aan. De woningen zijn in 1946 gebouwd en hoewel ze in originele staat aan de kleine kant zijn liggen ze nog altijd goed in de markt. De meanderende voorgevel rooilijn en de royale voor tuinen zorgen in het midden van de Boskamp voor een fraaie open ruimte.
De woningen aan en in de omgeving van het Meijerswegje zijn in de jaren vijftig in opdracht van de gemeente Emmen gebouwd voor directie en hoger personeel van de AKU. De woningen zijn door hun omvang en kapvorm opvallende verschijningen in dit plangebied.
Het centrumgebied van Emmen is in relatief korte tijd (1950 tot nu) uitgegroeid van een esdorp naar een stadscentrum met veel voorzieningen en allure. De grote stappen die in die periode gezet zijn, zijn op hoofdlijnen nog herkenbaar. Aan de noordzijde vande Markt treffen we nog delen van het oude dorp met haar typerende brink- en wegenstructuur aan. Aan de zuidzijde ligt het voorzieningencomplex van de Weiert met de grotere winkelformules en stedelijke voorzieningen. Langs de Wilhelminastraat heeft veel nieuwbouw gezorgd voor een schaalsprong van uitvalsweg naar stadsstraat. De Hondsrugweg op zijn beurt heeft het centrumgebied verkeersluw gemaakt en er voor gezorgd dat nieuwe gebieden worden ontsloten en van functie veranderen. De verhuizing van het Noorderdierenpark naar de Es is daarvan een mooi voorbeeld. Centrale plek in het centrum is de Markt met fraaie bomen, een busstation en kerkgebouw. De Markt lag vroeger buiten het centrum, maar is nu de verbindende eenheid tussen de centrumdelen. Aan de oostzijde van de spoorlijn is het centrumgebied minder dynamisch van aard en heeft in de afgelopen jaren vooral onderdak geboden aan tal van onderwijsvoorzieningen.

Figuur 4.2: wijktyperingen