Nieuw-Amsterdam en Veenoord

3.1 Archeologie en monumenten

3.1.1 Archeologie

Per 1 september 2007 is de Monumentenwet 1988 gewijzigd ter uitvoering van het verdrag van Malta. Het verdrag vraagt om bescherming van het archeologisch bodemarchief tegen bodemverstoringen als gevolg van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. De Monumentenwet verplicht gemeenten om bij het opstellen van nieuwe planologische regelingen rekening te houden met de te verwachten en de aanwezige archeologische waarden. Behoud van die waarden is het uitgangspunt.

3.1.1.1 Archeologiebeleid

Inmiddels heeft de provincie Drenthe nieuw aanvullend archeologiebeleid opgesteld. Op grond van inhoudelijke overwegingen en expert judgement hanteert de provincie Drenthe een vrijstellingsmogelijkheid van 500 meter². Daarbij dienen de volgende uitgangspunten te worden gehanteerd:

• het gaat om het totaal aan te verstoren bodemoppervlak binnen een plangebied of bouwblok van een samenhangend project dat niet opgedeeld kan worden in deeluitwerkingen;
• de vrijstelling geldt voor gebieden met een lage (alleen beekdalen), middelhoge en hoge archeologische verwachtingswaarde, zoals aangegeven op de IKAW, tenzij binnen een afstand van 50 meter een AMK-terrein aanwezig is;
• de vrijstelling geldt niet voor bekende vindplaatsen die op de AMK van Drenthe staat aangegeven; uitzondering hierop zijn de historische kernen die op de AMK staan aangegeven als 'terrein van hoge archeologische waarde'. Voor deze terreinen is een vrijstelling van 70 meter² mogelijk.

Archeologisch onderzoek is niet vereist als het gaat om herbouw met dezelfde maatvoering als het oorspronkelijke bouwwerk, dat wil zeggen dat de funderingen dezelfde horizontale en verticale afmetingen hebben of wanneer werkzaamheden vergunningvrij kunnen worden uitgevoerd.

Indien de provinciale afwijkingsbevoegdheid niet van toepassing is op de voorgenomen bodemverstoring moet door de veroorzaker een inventariserend archeologisch veldonderzoek wordt uitgevoerd. Dit onderzoek kan aangeven of het gebied vrij van archeologie is of dat er waarden zijn waar rekening mee dient worden gehouden.

Totdat de Gemeente Emmen zelf onderbouwd archeologiebeleid heeft vastgesteld, is het provinciaal beleid van toepassing en verwoord in de regels.

3.1.1.2 Archeologische verwachtingswaarde

In het kader van het actualiseren van bestemmingsplannen heeft de gemeente Emmen het onderzoek- en adviesbureau "de Steekproef" gevraagd om een archeologisch bureauonderzoek uit te voeren. Naar aanleiding van dit onderzoek is op basis van het huidige en historische landgebruik en de bekende archeologische waarden een gespecificeerde IKAW voor het plangebied opgesteld. Op deze gespecificeerde IKAW is het plangebied aangewezen als een gebied met een trefkans.

Op de plankaart zijn deze gebieden bestemd met de dubbelbestemming Waarde - Archeologie Aandachtsgebied

3.1.1.3 Archeologische vondstmelding

Tussen Nieuw-Amsterdam en Zandpol ligt een hoge dekzandrug. Hoewel er uit het gebied relatief weinig vondsten bekend zijn, is de verwachting dat op en direct naast deze rug archeologische (bewonings)sporen uit de prehistorie te verwachten zijn. Het gebied heeft een hoge (hoogste deel van de rug) tot middelhoge (gebied direct om de zandrug heen) trefkans op archeologische waarden op de IKAW. Deze trefkans kan gehandhaafd blijven. Indien in dit gebied grondwerkzaamheden gepland worden, dient eerst een IVO uitgevoerd te worden.

3.1.2 Monumenten

Nummer	Monument	Adres	Huisnr.	Plaats	Omschrijving	Datering
EM0082	GM	Dommersweg	10	Nieuw-Amsterdam	woonhuis	1910
EM0084	GM	Dommersweg	15-16	Nieuw-Amsterdam	woonhuis	1910
510962	RM	Vaart NZ	139	Nieuw-Amsterdam	Kerk	1925
EM0045	GM	Vaart ZZ	2	Nieuw-Amsterdam	woonhuis	1882
510964	RM	Vaart ZZ	66	Nieuw-Amsterdam	Overheidsgebouw	1908
EM0046	GM	Vaart ZZ	72	Nieuw-Amsterdam	bedrijfswoning	1900
EM0047	GM	Vaart ZZ	74	Nieuw-Amsterdam	brugwachterswoning	1900
EM0048	GM	Vaart ZZ	74	Nieuw-Amsterdam	trambrug	1920
510963	RM	Vaart ZZ	86	Nieuw-Amsterdam	Kerk (orgel)	1873
EM0059	GM	Vaart ZZ	104a-105	Nieuw-Amsterdam	marechausseekazerne	1890
510965	RM	Zijtak WZ	142	Nieuw-Amsterdam	Woonhuis	1885/90
GM	Gemeentelijk monument
PM	Provinciaal monument
RM	Rijksmonument
PMV	Provinciaal monument in procedure, valt onder voorbescherming
AR	Archeologisch monument

Figuur: Monumenten

Rijksmonumenten

Op grond van de Monumentenwet 1988 kan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) objecten aanwijzen als beschermd rijksmonument. In het plangebied zijn de volgende objecten aangewezen als beschermd rijksmonument.

Vaart NZ 139, Nieuw-Amsterdam (kerk) Vaart ZZ 66, Nieuw-Amsterdam (overheidsgebouw)

Vaart ZZ 86 (orgel), Nieuw-Amsterdam (overheidsgebouw) Zijtak WZ 142. Niew-Amsterdam (woonhuis)

Provinciale monumenten

In maart 2009 is de provinciale monumentenlijst Drenthe gepubliceerd. Op deze provinciale monumentenlijst staan geen objecten die in het plangebied liggen.

Gemeentelijk monumenten

Op 14 oktober 2008 is de gemeentelijke monumentenlijst in werking getreden. Hiermee zijn de op de lijst voorkomende objecten aangewezen als gemeentelijk monument. Op deze monumentenlijst staan objecten die in het plangebied liggen.

Dommersweg 10, Nieuw-Amsterdam (woonhuis)

Dommersweg 15-16, Nieuw-Amsterdam (woonhuis) Vaart ZZ 2, Nieuw-Amsterdam (woonhuis)

Vaart ZZ 72, Nieuw-Amsterdam (bedrijfswoning) Vaart ZZ 74, Nieuw-Amsterdam (brugwachterswoning)

Vaart ZZ 74, Nieuw-Amsterdam (trambrug) Vaart ZZ 104a-105, Nieuw-Amsterdam (marechausseekazerne)