Aldeboarn

4.3 Archeologie

Op 1 september 2007 is de Wet op de archeologische monumentenzorg in werking getreden. De nieuwe wet bestaat uit een herziening en aanvulling van de genoemde Monumentenwet 1988. De essentie van de Wet op de archeologische monumentenzorg is dat waardevolle archeologische resten in de bodem behouden blijven. Voor werkzaamheden die gepaard gaan met verstoring van de bodem is een archeologisch vooronderzoek verplicht. Dat moet uitwijzen of er mogelijk behoudenswaardige archeologische sporen in het geding zijn. Van gemeenten wordt verlangd dat zij de bescherming van archeologische waarden vroegtijdig en op een passende wijze bij de voorbereiding van hun ruimtelijk beleid zullen betrekken.

Bij de toetsing hanteert de provincie de (digitale) Friese Archeologische Monumentenkaart Extra (FAMKE, 2002). De FAMKE bevat de bestaande archeologische monumenten, de (nog) niet beschermde archeologische terreinen alsmede archeologische verwachtingszones. Ook geeft de provincie een advies hoe hiermee dient te worden omgegaan in ruimtelijke plannen. De provincie is op dit moment de begrenzing van de archeologisch waardevolle gebieden aan het verbeteren. Deze begrenzing is gecombineerd met de FAMKE kaarten en deze gebieden hebben een dubbelbestemming Archeologisch waardevol gebied gekregen.

Hierna wordt op basis van de bekende gegevens ingegaan op de aanwezige waarden en verwachtingswaarden per kern

Uit de FAMKE Advieskaart steentijd-bronstijd blijkt dat voor een deel van het plangebied Karterend onderzoek 3 (geel) wordt geadviseerd. In deze gebieden kunnen zich op enige diepte archeologische lagen bevinden uit de steentijd, die zijn afgedekt door een veen- of kleidek. Mochten zich hier archeologisch resten bevinden, dan zijn deze waarschijnlijk goed van kwaliteit. De provincie beveelt daarom aan om bij ingrepen van meer dan 5.000 m² een karterend (boor)onderzoek uit te laten voeren, waarbij minimaal drie boringen per hectare worden gezet, met een minimum van drie boringen voor gebieden kleiner dan een hectare. De resultaten van een dergelijk karterend booronderzoek kunnen inzicht geven over de aanwezigheid en diepte van een eventueel aanwezige podzolbodem, waarin zich archeologisch resten kunnen bevinden.

Uit de advieskaart Ijzertijd-Middeleeuwen van de FAMKE blijkt dat het plangebied grotendeels in een gebied ligt waar Karterend onderzoek 1 wordt geadviseerd (oranje). In deze gebieden kunnen zich archeologische resten bevinden uit de periode midden-bronstijd – vroege Middeleeuwen. De provincie beveelt aan om bij ingrepen van meer dan 500 m² een karterend archeologisch onderzoek uit te laten voeren. Dit archeologisch onderzoek moet bestaan uit minimaal zes boringen per hectare, met een minimum van zes boringen per plan, waarbij duidelijk wordt of er vindplaatsen in het plangebied aanwezig zijn.

De dorpskern van Aldeboarn is aangegeven als gebied waar het advies gericht is op 'Streven naar behoud' (rood). Verder geeft de FAMKE twee terreinen aan die ook op de Archeologische Monumentenkaart (AMK) zijn aangegeven. Van deze terreinen is bekend dat zij waardevolle archeologische resten uit de periode bronstijd en later bevatten. In dit bestemmingsplan hebben deze gebieden een dubbelbestemming 'Waarde Archeologie', gekregen met daaraan gekoppeld een omgevingsvergunningstelsel.

De AMK biedt inzicht in de bekende en gewaardeerde vindplaatsen. Ook is er een zogenaamde Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW), op basis waarvan inzicht kan worden verkregen in de mate waarin archeologische resten in een gebied kunnen worden aangetroffen.

Een groot deel van de kern Aldeboarn betreft een archeologisch monument. Het is een terrein van hoge archeologische waarde. Het betreft de gave, bebouwde dorpsterp van Aldeboarn. Op basis van de langgerekte vorm lijkt dit een middeleeuwse handelsterp. Het gebied dat grenst aan het archeologisch monument heeft een middelhoge verwachtingswaarde. Aanvullend archeologisch onderzoek, is gelet op het consoliderende karakter van dit bestemmingsplan niet noodzakelijk. Aan het gebied is een dubbelbestemming Waarde Archeologie toegekend.