Bestemmingsplan Steendam

4.7 Archeologie en cultuurhistorie

4.7.1 Archeologisch onderzoek

Nederlandse gemeenten zijn vanwege wetgeving op het gebied van archeologische monumentenzorg (Wet op de archeologische monumentenzorg) verplicht om archeologische waarden in de ruimtelijke planprocedures te betrekken en waardevolle resten te beschermen. Om deze wettelijke taak goed te kunnen uitvoeren en direct mee te kunnen nemen in de actualisering van bestemmingsplannen is gemeentelijk archeologiebeleid, bestaande uit een beleidsnota en beleidskaart, opgesteld. Op de archeologische beleidskaart is aangegeven welk archeologisch beleid van toepassing is in het bestemmingsplan.

Door het archeologisch onderzoek dat ten grondslag ligt aan dit beleid is duidelijk geworden waar (hoge) archeologische verwachtingswaarden zijn en waar deze laag zijn. Door deze kaart is nu vooraf duidelijk voor bouw- en graafwerkzaamheden wel en voor welke geen inventariserend archeologisch onderzoek vooraf meer benodigd is om uit te sluiten dat archeologische waarden worden aangetast. Wanneer de beleidskaart aangeeft dat de verwachtingswaarden hoog zijn moet de aanvrager middels een onderzoek aantonen of er ter plaatse waarden aanwezig zijn. De kaart is gebruikt als input voor het bestemmingsplan.

4.7.2 Lage verwachtingswaarde

Aan het grootste deel van het plangebied is een lage archeologische verwachtingswaarde toegekend. Dit heeft te maken met de bodemverstorende activiteiten in het verleden (aanwezige woonbebouwing en aanleggen recreatieterreinen). Dit betekent dat bij het aanvragen van een omgevingsvergunning geen archeologisch onderzoek is vereist. In deze gebieden zijn is ook geen omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken en/of werkzaamheden nodig op grond van archeologie.

4.7.3 Archeologische gebieden

Er zijn binnen het plangebied een aantal terreinen waar vanwege de (hoge) archeologische (verwachtings)waarden specifieke regels gelden ten aanzien van bouwen en gebruik, in aanvulling op de basisbestemming. In het plangebied gaat het om historische boerderijplaatsen en gronden met een hoge verwachtingswaarde.

Boerderijplaatsen

Historische boerderijplaatsen maken ook onderdeel uit van het archeologiebeleid. Dit zijn locaties waar in het verleden agrarische bouwstedes zijn geweest. Sommige boerderijplaatsen gaan terug tot de late middeleeuwen, daarnaast is een groot aantal terreinen die op de kadastrale minuten uit 1830 zijn weergegeven. Bij ingrepen in de bodem groter dan 100m2 (buiten het bebouwde vlak) geldt hierbij een onderzoeksplicht. In het plangebied zijn 2 boerderijplaatsen aanwezig, waarbij op het perceel Damsterweg 83 nog een (karakteristieke) boerderij aanwezig is.

Archeologische verwachtingswaarden

Aan een deel van de cultuurgronden binnen het plangebied is een hoge archeologische verwachtingswaarde toegekend. Hier zijn archeologische vondsten niet uit te sluiten. Ingrepen in de bodem zijn hier onderzoeksplichtig vanaf 200 m².

4.7.4 Cultuurhistorie

4.7.4.1 Karakteristieke agrarische bebouwing

Gemeentebreed is er een inventarisatie uitgevoerd naar karakteristieke (voormalige) agrarische bebouwing. Dit heeft geleidt tot de 'Lijst karakteristieke agrarische bebouwing' met daarop bijna 200 boerderijpanden die bijdragen aan de ruimtelijke identiteit van Slochteren en behoudenswaardig zijn. Deze bebouwing is in het bestemmingsplan als 'karakteristiek' aangeduid. Ter plaatse van deze aanduiding is behoud van de hoofdvorm van de agrarische bebouwing het uitgangspunt. Dit betekent dat de uitwendige hoofdvorm, bestaande uit oppervlakte, goot- en bouwhoogte, nokrichting en dakhelling van de zodanig aangeduide (delen van) gebouwen mogen niet meer dan 10% afwijken van de bestaande maatvoering. In aangewezen gevallen, als bijvoorbeeld sprake is van een slechte bouwkundige staat waarbij instandhouding niet reëel is en/of er geen karakteristieke kenmerken aanwezig zijn en/of met de aanpassing de karakteristieke waarden niet worden aangetast kan een omgevingsvergunning worden verleend.

In het plangebied is slechts 1 karakteristiek object aanwezig, namelijk de boerderij op Damsterweg 83. De voormalige boerderij heeft nu een woonfunctie. Aan het voor- en zijerf is een aanduiding toegevoegd (sba-1) om bouwwerken uit te sluiten en het zicht op de karakteristieke bebouwing te behouden.