| Plan: | Bestemmingsplan Slochteren-Schildwolde |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0040.bp00018-61oh |
Nederlandse gemeenten zijn vanwege wetgeving op het gebied van archeologische monumentenzorg (Wet op de archeologische monumentenzorg) verplicht om archeologische waarden in de ruimtelijke planprocedures te betrekken en waardevolle resten te beschermen. Om deze wettelijke taak goed te kunnen uitvoeren en direct mee te kunnen nemen in de actualisering van bestemmingsplannen is gemeentelijk archeologiebeleid, bestaande uit een beleidsnota en beleidskaart, opgesteld. Op de archeologische beleidskaart is aangegeven welk archeologisch beleid van toepassing is in het bestemmingsplan.
Door het archeologisch onderzoek dat ten grondslag ligt aan dit beleid is duidelijk geworden waar (hoge) archeologische verwachtingswaarden zijn en waar deze laag zijn. Door deze kaart is nu vooraf duidelijk voor bouw- en graafwerkzaamheden wel en voor welke geen inventariserend archeologisch onderzoek vooraf meer benodigd is om uit te sluiten dat archeologische waarden worden aangetast. Wanneer de beleidskaart aangeeft dat de verwachtingswaarden hoog zijn moet de aanvrager middels een onderzoek aantonen of er ter plaatse waarden aanwezig zijn. De kaart is gebruikt als input voor het bestemmingsplan.
Aan een deel van het plangebied is een lage archeologische verwachtingswaarde toegekend. Dit heeft te maken met de bodemverstorende activiteiten in het verleden (aanwezige woonbebouwing, aanleggen woonwijken en sportterreinen). Dit betekent dat bij het aanvragen van een omgevingsvergunning geen archeologisch onderzoek is vereist. In deze gebieden zijn is ook geen omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken en/of werkzaamheden nodig op grond van archeologie.
Er zijn binnen het plangebied verschillende terreinen waar vanwege de (hoge) archeologische (verwachtings)waarden specifieke regels gelden ten aanzien van bouwen en gebruik, in aanvulling op de basisbestemming. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen: AMK terreinen, borgterreinen, historische bebouwing en boerderijplaatsen. In de eerste twee gebieden zijn de ingrepen die onderzoeksplichtig zijn het kleinst (vanaf 50 m²). Bij historische kernen en bebouwing en boerderijplaatsen ligt de grens op 100 m².
Hieronder worden de belangrijkste archeologische gebieden binnen het plangebied benoemd:
AMK-terreinen
Daarnaast zijn de volgende archeologische terreinen van belang:
Historische kernen en bebouwing
Boerderijplaatsen
Er liggen een aantal historische boerderijplaatsen verspreid door het plangebied. Er zijn twee clusters aanwezig: de boerderijen aan het Padje in Slochteren en de boerderijengroep in het oostelijk deel van Schildwolde richting Hellum.
Archeologische verwachtingswaarden
Aan een groot deel van de cultuurgronden grenzend aan het plangebied is een hoge archeologische verwachtingswaarde toegekend. Hier zijn archeologische vondsten niet uit te sluiten. Ingrepen in de bodem zijn hier onderzoeksplichtig vanaf 200 m².
De cultuurhistorische waarden binnen het plangebied worden bepaald door de aanwezige rijksmonumenten (panden binnen het beschermd dorpsgebied, kerken en boerderijen) en andere karakteristieke bebouwing langs de Hoofdweg.Ook het Overbos is als cultuurlandschappelijk waardevol gebied aangeduid. In paragraaf 2.5 wordt ingegaan op de cultuurhistorische waarden van het beschermd dorpsgezicht. De cultuurhistorische waarden in het aangrenzende (buiten)gebied worden met name bepaald door elementen en structuren in het omliggende buitengebied, waaronder verkavelingen, oude dijken, waterlopen en bepaald reliëf, waaronder de pingoruïne nabij de Noordbroeksterweg.
Naast de regels voor het beschermd dorpsgezicht zijn de cultuurhistorische waarden in het bestemmingsplan verankerd door regels voor bescherming van karakteristieke agrarische bebouwing, waardevolle erven en laanbeplanting.
Gemeentebreed is er een inventarisatie uitgevoerd naar karakteristieke (voormalige) agrarische bebouwing. Dit heeft geleidt tot de 'Lijst karakteristieke agrarische bebouwing' met daarop bijna 200 boerderijpanden die bijdragen aan de ruimtelijke identiteit van Slochteren en behoudenswaardig zijn. Deze bebouwing is in het bestemmingsplan als 'karakteristiek' aanegedaan. Ter plaatse van deze aanduiding is behoud van de hoofdvorm van de agrarische bebouwing het uitgangspunt. Dit betekent dat de uitwendige hoofdvorm, bestaande uit oppervlakte, goot- en bouwhoogte, nokrichting en dakhelling van de zodanig aangeduide (delen van) gebouwen mogen niet meer dan 10% afwijken van de bestaande maatvoering. In aangewezen gevallen, als bijvoorbeeld sprake is van een slechte bouwkundige staat waarbij instandhouding niet reëel is en/of er geen karakteristieke kenemerken aanwezig zijn en/of met de aanpassing de karakteristieke waarden niet worden aangetast kan een omgevingsvergunning worden verleend.
In samenhang met de omgevingsvergunning voor het geheel of gedeeltelijk slopen van de bebouwing kan ook een omgevingsvergunning worden verleend voor het afwijken van de bestaande maatvoering. Mits voldaan wordt aan de overige bestemmingsregels die van toepassing zijn, kan hierdoor medewerking worden verleend aan vervangende nieuwbouw met een afwijkende maatvoering.
Een deel van de karakteristieke en/of monumentale agarische bebouwing in de gemeente Slochteren bezit een waardevolle erf, bijvoorbeeld een slingertuin of een erf met monumentale bomen. Een aantal van deze erven is de afgelopen jaren, dankzij een stimuleringsregeling, in oude luister hersteld. Met name in het lint van Schildwolde en Hellum bevinden zich veel boerderijen met fraaie erven. Om deze erven zoveel mogelijk te vrijwaren van bebouwing zijn bij karakteristieke en/of monumentale boerderijen de voorerven en delen van de zijerven voorzien van een aanduiding die bouwwerken uitsluit. Deze aanduiding heeft geen gevolgen voor het gebruik en beplanting op de erven.
De Hoofdweg door het dorpenlint van Harkstede tot Siddeburen vormt met het aanliggende groen, de laanbomen en plaatselijk monumentale bomen in tuinen een zeer kenmerkende structuur. De bomen langs de weg vormen samen met aangrenzende houtsingels en bosjes achter bebouwing een besloten, langgerekt 'tunnelbos'. De laanbomen zorgen voor continuiteit en structuur, ondanks dat ze op sommige stukken ontbreken en uit verschillende soorten bestaan. In Slochteren maakt de laanstructuur onderdeel uit van het beschermd dorpsgezicht. Waardevolle erven binnen dit gebied worden specifiek beschermd (zie 4.7.3.2). Waardevolle houtopstanden in het tunnelbos (op zowel particuliere als openbare gronden) zijn op een bomenlijst geplaatst. Het kappen van deze bomen is verbonden aan een omgevingsvergunning. Daarnaast is er nog een dubbelbestemming 'Waarde - Landschap - Groen lint' opgenomen die alle samenvalt met het gehele wegprofiel van de Hoofdweg en kap van bomen in dit profiel ook verbindt aan een omgevingsvergunning. Hierbij is aangesloten bij de grenzen van de openbare ruimte, private gronden vallen hier dus buiten.
Naast het genoemde tunnelbos maken ook de doorzichten richting het buitengebied onderdeel uit van de cultuurhistorische waarden van het dorpenlint. Ter plaatse van deze zichtlijnen kan vooral het contrast tussen de openheid van het buitengebied en de beslotenheid van het lint goed worden ervaren. De te behouden waardevolle doorzichten zijn bestemd als Agrarisch met waarden - landschap, waardoor het plaatsen van bebouwing en het aanbrengen van hoogopgaande beplanting op basis van het bestemmingsplan kan worden uitgesloten. Normaal agrarisch gebruik van de gronden ten behoeve van akkerbouw of gebruik als grasland is toegestaan.