Bestemmingsplan Beijum

2.5 Openbare ruimte

2.5.1 Groenstructuur

Beijum is een typische jaren '70 en '80 wijk, opgebouwd vanuit de tuinstadgedachte. Woningen gecentreerd om woonerven gelegen in het groen moesten de bewoners een dorpse wijze van wonen bieden, waardoor sociale betrokkenheid van bewoners gestimuleerd moest worden. Al is de maatschappij tegenwoordig wat individualistischer dan destijds gedacht werd, het vele groen in Beijum wordt gewaardeerd en is een grote kracht van de wijk.

In grote lijnen zijn de volgende groenstructuren te onderscheiden:

De Groene Long en de Beijumer Zuidwending

Deze groenstructuren vormen twee spillen in Beijum. De Groene Long is een grote, centraal gelegen groene ruimte uitgestrekt in oost-west richting, die fungeert als wijkpark. Aan de randen liggen diverse maatschappelijke voorzieningen. De Beijumer Zuidwending is een water dat de oude grens markeert tussen de oude gemeente Groningen en de voormalige gemeente Noorddijk. Aan deze structuur die de wijk doorkruist in oost-west richting liggen de twee winkelcentra die de wijk rijk is. Een vrij sterke boomstructuur begeleidt de Beijumer Zuidwending.

De Groene omranding van de wijk

Aan de noord-, oost- en zuidzijde is Beijum omsloten door grote groengebieden. Te weten het agrarische buitengebied van de gemeente Bedum ten noorden, het recreatiepark Noorddijk ten oosten en het sportpark Kardinge ten zuiden. Aan de westzijde is de wijk omsloten door een brede groenzone langs de Oostelijke Ringweg. Vanuit deze randen lopen vele groene "inprikkers" de wijk in. Aan de west-, noord- en oostzijde is door de rand een recreatief pad aangelegd, namelijk het Spakenpad en het Zadelpad.

De Beijumerweg en Koerspad

Deze groenstructuur is de van oudsher aanwezige hooggelegen route door het voormalige veenlandschap. Aan de route heeft de oorspronkelijke bebouwing gelegen, welke nog gedeeltelijk bestaat. Oude verkavelingen aan deze route zijn in takt gehouden. De sloten en het groen ademen de agrarische sfeer van weleer uit. De Beijumerweg is verlengd met een fietsroute richting Kardinge, het Koerspad. Deze routes doorkruisen de wijk, begeleid door groen, nu zowel in noord-zuid als in oost-west richting.

De wijkontsluitingsweg

De wijkontsluitingsweg vormt een lus door de wijk heen en sluit op twee punten aan op de Oostelijke Ringweg. Deze weg wordt overal begeleid door groen en boomstructuren. Woningen liggen met de achterzijde naar de wijkontsluitingsweg en op de meeste plaatsen ligt er een buffer van groen tussen de woningen en de weg.

Groene 'aftakkingen'

Vanuit de grote groenstructuren lopen aftakkingen de buurten in. Deze fungeren als het ware als een stedenbouwkundige contramal. Ze liggen als groene buffers tussen de heerden in, waardoor de heerden opzichzelfstaande eenheden worden, gelegen in het groen. Al is dit groen vaak van een lagere orde en in het groenstructuurplan "Groene Pepers" vaak bestemd als nevengroenstructuur, stedenbouwkundig is het van grote betekenis.

Groene hofjes

Binnen de heerden zijn vele kleinere, losgelegen groengebiedjes ingesloten door bebouwing. Ze liggen zowel aan de voorzijde als achterzijde van woningen. Deze hofjes zijn met name aangelegd met de tuinwijk gedachte; het groen moest direct omwonenden betrekken en zo sociale cohesie veroorzaken. Al is deze gedachte wellicht wat verouderd, de groene hofjes voorzien wel degelijk in een behoefte van direct omwonenden. Door de relatieve beslotenheid en kleinschaligheid zijn het ideale speelplekken voor met name jonge kinderen. Door de hoge parkeerdruk in de wijk staan dit soort plekken onder druk.

Groenstructuur

2.5.2 Waterstructuur

De stedenbouwkundige structuur van Beijum is opgehangen aan oude landschappelijke structuren. Een belangrijke, ruimtelijke drager van de wijk zijn de oude waterlopen. Soms springen deze erg in het oog, zoals het Boterdiep, dat de wijk aan de noordwestkant begrenst. Of de Beijumer Zuidwending, die vanaf het winkelcentrum Beijum West in oostelijke richting de wijk in een lange rechte lijn doorsnijdt. Soms zijn ze op het eerste gezicht minder opvallend maar daardoor niet minder belangrijk, zoals de sloot langs het Spakenpad langs de noord- en oostrand van de wijk en de kavelsloten langs de zuidrand van de wijk, die een duidelijke grens vormen tussen de wijk en het open, landelijke gebied daarbuiten. Ook heel essentieel voor de beleving van de wijk zijn de sloten langs de Beijumerweg, die samen met de weg zelf en zijn groene bermen een belangrijke, ruimtelijke structuur vormen. Dat geldt ook voor de vele oude sloten, die zijn opgenomen in de groene buffers tussen de heerden. Tenslotte liggen in de parkachtig vormgegeven Groene Long en zones tussen Beijum en het Boterdiep diverse, bij de realisatie van de wijk toegevoegde waterpartijen.

Waterstructuur

In Beijum zijn twee peilgebieden aanwezig. Een hoogwatercircuit in het midden van de wijk en watergangen met een lager niveau aan de buitenzijde van de wijk. Het hogere deel stroomt af naar watergangen met het lagere peil. In onderstaande figuur is de waterstructuur weergegeven.

Waterstructuur Beijum

Waterfunctie

Groningen is een waterrijke stad en het water in de stad is zeer divers. Aan elk water in de stad is een functie toegekend. Voor elke functie is een streefbeeld opgesteld. Dit streefbeeld bepaalt het onderhoud en beheer. Functiegericht beheer en onderhoud sluit aan bij de centrale ambitie op watergebied: het streven naar duurzaam stedelijk waterbeheer. In onderstaande figuren is de huidige situatie en de ambitie voor water weergegeven.

Huidige waterfunctie

Ambitie waterfunctie

In het plangebied van het bestemmingsplan Beijum komen de volgende functies voor:

• Stedelijk water: ligt in de regel in het stedelijk gebied en nabij woonwijken. Het water dient voor berging van water en deels voor de aan- en afvoer van water.
• Duurzaam stedelijk water: treffen we veelal aan in of nabij nieuwe woonwijken en in kleinere stadsparken. Dit water heeft een goede waterkwaliteit.
• Esthetisch stedelijk water: dit is een aanvullende functie op de hoofdfuncties. Het gaat om water waarbij de vorm duidelijk moet worden ervaren in relatie tot (stedelijke) omgeving. Esthetisch stedelijk water treffen we aan in kunstig aangelegde stadsparken (stedelijk water).
• Boezemwater

Waterberging

In het gebied is voldoende waterberging aanwezig om het neerslagoverschot dat tijdens het klimaatscenario optreedt te bergen. De maximale waterstandstijging bedraagt maximaal 75 centimeter. Er is in het gebied geen kans op wateroverlast (bron: Stedelijke Wateropgave).

Ontwikkelingen ten aanzien van water

Binnen Beijum spelen op dit moment twee ontwikkelingen ten aanzien van water. Ten eerste werkt het waterschap samen met de gemeente Groningen en de Vereniging Natuurmonumenten aan het waterstructuurplan Noorddijk. Het watersysteem van Beijum ligt in dit plangebied. Er zijn maatregelen in voorbereiding om met name de doorspoeling van het oppervlaktewater en daarmee de waterkwaliteit te verbeteren. Naar verwachting is de planfase in 2013 afgerond. Daarna wordt tot uitvoering van maatregelen overgegaan. Naar verwachting hebben de maatregelen met name betrekking op kunstwerken zoals waterinlaatvoorzieningen of stuwen die de doorvoer van water verbeteren alsook onderhoud aan watergangen en onderhoud aan aangrenzende (overhangende) begroeiing. Dit plan heeft geen consequenties voor het bestemmingsplan Beijum.

Ten tweede zijn er herinrichtingsplannen voor de Groene Long in Beijum. Onderdeel van deze herinrichting is het verruimen van diverse waterstructuren. Hiermee is in dit bestemmingsplan rekening gehouden.