Bestemmingsplan Oosterparkwijk

3.6 Openbare ruimte

3.6.1 Groenstructuur

Zeer kenmerkend voor de Oosterparkwijk is de relatief ruime hoeveelheid groen. In de Oosterparkwijk ondersteunt de groenstructuur de stedenbouwkundige structuur overal. Dit groen wordt in hoofdzaak gevormd door het Oosterpark, het Pioenpark en de Gorechtvijvers. Daarnaast zijn er verschillende niveaus groen te onderscheiden; randen van de wijk, verbindingen begeleidend groen, buurtgroen en binnenterreinen. De groenstructuur van de Oosterparkwijk is een belangrijke identiteitsdrager voor de wijk binnen de stad, die de herkenbaarheid van het ruimtelijk stadsbeeld vergroot. De kwaliteit van deze structuur is zodanig dat deze niet ingrijpend gewijzigd hoeft te worden.

Ruimtelijke groenstructuur

Het Oosterpark

Aan het Oosterpark ontleent de wijk zijn naam. Het is voor de wijk het belangrijkste groenelement en in stedenbouwkundige zin van betekenis op een hoog schaalniveau. Tegenover de continuïteit van de bebouwing en de veelal versteende openbare ruimte staat de, ook cultuurhistorisch waardevolle, contrastrijke uitzondering van het Oosterpark, het groene hart van de wijk en met zijn royale afmetingen een oase van rust. Het park is door zijn relatieve grootte ecologisch van belang. Voorts is het van betekenis voor de woonkwaliteit van de omringende woonbebouwing.

Het park wordt gekenmerkt door een symmetrische opbouw. Een symmetrieas loopt vanaf het Mezenplein over de centrale vijver door tot de Zaagmuldersweg. De locatie ter plaatse van het voormalige voetbalstadion ten zuidwesten van het park wordt gevuld met nieuwbouw. Opzet is om deze nieuwbouw te verweven met het park. Langs de randen van het plan en ook via een groen-blauwe scheg over de symmetrieas wordt het park doorgezet, waardoor de bebouwing als het ware in de groene ruimte van het park komt te liggen.

Aan de zuidkant van het park (de voormalige parkeerplaats van het stadion) is een enigszins besloten jongerenontmoetingsplaats met bijhorende voorzieningen gerealiseerd. De omgeving van deze ontmoetingsplaats wordt op korte termijn groen heringericht. Ook de stedelijke symmetrieas via de Goudenregenstraat verbindt de wijk met het park.

Het Pioenpark

Het Pioenpark, gelegen langs de Oliemuldersweg, is het andere grote aaneengesloten groengebied binnen de wijk en eveneens in stedenbouwkundige zin van betekenis op het hoogste schaalniveau. Het park vindt een vervolg in het Molukkenplantsoen in de Korrewegwijk, waardoor het een bovenwijks karakter draagt. Het park is gerealiseerd op het geplande, nooit gerealiseerde, cunet (dat wil zeggen: de ondergrond voor een weg) van de oostelijke ringweg zoals voorzien in het plan Berlage/Schut. De hoofdopzet is in principe klassiek en sterk symmetrisch qua inrichting.

Er zijn vijf zones te onderscheiden. De drie middelste zones hebben een formele, zorgvuldige inrichting en een grote onderlinge samenhang. In de eerste en de laatste zone heeft een aantal buurtfuncties een plaats gekregen: een tennisveld aan de noordzijde, een speeltuin, een jeu de boulesbaan en een voetbalkooi aan de zuidzijde. Samen met de inrichting van het groen hebben zij daardoor veel meer een informeel karakter.

Randen

De Oosterparkwijk wordt begrensd door randen begeleid met groen. De randen vormen een ruimtelijke grens tussen verschillende wijken en begeleiden de infrastructuren tussen deze delen.

• Het Oosterhamrikkanaal, aan de zuidzijde begeleid door groen en een hoofdbomenstructuur.
• Het Van Starkenborghkanaal, aan de westzijde begeleid door grote open groene ruimtes en hoofdboomstructuren.
• Het Damsterdiep, met name aan de zuidkant begeleid door groene ruimte en een hoofdbomenstructuur.
• De Petrus Campersingel, aan beide zijden begeleid door een hoofdbomenstructuur en aan de westzijde begeleid door water.
• Verder wordt de Damsterbuurt aan de zuidzijde begrensd door het Eemskanaal. Dit kanaal wordt begeleid door een hoofdbomenstructuur. Het woongebied wordt momenteel aan de noordoostzijde begrensd door het groen aan het Balkgat.

Verbindingen begeleidend groen

De hoofdontsluitingswegen en verbindingen via de Zaagmuldersweg, Oliemuldersweg, de E. Thomassen à Thuessinklaan/Vinkenstraat en de Dirk Huizingastraat worden allemaal begeleid door boomstructuren en groen.

Buurtgroen en binnenterreinen
In de Oosterparkwijk bevinden zich vele losse buurtparkjes en binnenterreinen met groene inrichting. De buurtparkjes en binnenterreinen bevatten veel (verborgen) groen dat op het niveau van de stad als geheel van betekenis is als onderdeel van de longen van de stad. Op het niveau van het blok zijn zij vaak onderverdeeld in privétuinen, van belang als groene rustgebieden. Dit vormt een contrast met de stenen, openbare straten. Zij zorgen binnen de stedelijke blokken voor woonkwaliteit. Een aantal grotere binnenterreinen heeft een openbare functie als speel- en groenvoorziening. Zij zijn van betekenis voor het desbetreffende blok zelf en voor de blokken er direct omheen.

Woonstraten

Straatbomen kleden de meeste straten op een aangename wijze aan en enkele plantsoentjes in de buurten onderschrijven het stedenbouwkundige belang van de aanliggende straten en maken, samen met de teruggelegde rooilijnen, deze tot bijzondere plekken in de wijk.

Boomstructuurplan

In het boomstructuurplan zoals vastgesteld in 2002 is de huidige situatie weergegeven en daarnaast de gewenste situatie met betrekking tot boomstructuren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een hoofd- en nevenstructuur en overige bomen. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt in de wenselijke grootte van de bomen. Uit onderstaande kaart is af te leiden dat hier veel bomen-nevenstructuren bestaan die voor het wijkniveau van waarde zijn.

Kaartje bomenhoofd en – nevenstructuurkaart 2002 Oosterparkwijk

Belangrijke bomenhoofdstructuren zijn gevormd door van noord naar zuid lopende hoofdassen: de Petrus Campersingel, beide zijden van de Gorechtkade, Nachtegaalstraat, Zaagmuldersweg, Klaprooslaan, Oliemuldersweg, Pioenstraat en Florakade. Van oost naar west lopen de bomenhoofdstructuren: Merelstraat, Linnaeusplein, Dirk Huizingastraat en Damsterdiep.

Monumentale bomen in de Oosterparkwijk

Groenstructuurvisie

Op de groenstructuurkaart (maart 2009) is onderscheid gemaakt tussen de basisgroenstructuur en de nevengroenstructuur. In eerstgenoemde is de gemeente verantwoordelijk voor de openbare ruimte. Gestreefd wordt naar versterking van de functionele kwaliteit en complementering van de samenhang in het netwerk.

Groenstructuurvisie Oosterparkwijk

3.6.2 Waterstructuur

Algemeen

Het plangebied wordt aan drie zijden begrensd door (voormalige) belangrijke vaarroutes; het Eemskanaal aan de zuidzijde, het Van Starkenborghkanaal aan de oostzijde en het Oosterhamrikkanaal aan de noordzijde. Deze kanalen vormden bij de ontwikkeling van het gebied de 'harde' randen, waar men bij de planvorming binnen moest blijven. Aan de oostzijde is het gebied een duidelijke relatie met dit water aangegaan. Het Van Starkenborghkanaal heeft een groen ingerichte oever. De woningen langs het Van Starkenborghkanaal zijn georiënteerd op deze oever en op het kanaal. Er heerst een plezierig leefklimaat. De relaties met het Oosterhamrikkanaal en het Eemskanaal zijn minder sterk. Deze kanalen vormen vooral barrières tussen het gebied en de omliggende stadsdelen.

Oosterparkwijk

Binnen het westelijke deel van het plangebied is de serie Gorechtvijvers een belangrijke, evenwijdig aan de Zaagmuldersweg gelegen, stedenbouwkundige drager. Samen met hun brede, flauw oplopende groene oevers aan weerszijden vormen de vijvers een aangename, ruim bemeten open ruimte, die het Linnaeusplein aan de zuidzijde verbindt met het Wielewaalplein en het Oosterhamrikkanaal aan de noordzijde.

In het Oosterpark en het Pioenpark liggen drie grote, symmetrisch vormgegeven vijvers. Bij de vijver in het Oosterpark komt deze symmetrie mede voort uit haar ligging in de belangrijke stedenbouwkundige as in oost-westelijke richting (Jan Hissink Jansenstraat - Kievitstraat - Oosterpark - Mezenlaan). De vijvers zijn een belangrijk onderdeel van de totale, overwegend groene, inrichting van de parken. Ook functioneel spelen ze een grote rol voor de bewoners van de wijk. Langs de oevers is het met name voor de hengelaars goed vertoeven.

Vijver Pioenpark

Damsterbuurt

In de Damsterbuurt liggen twee waterpartijen dwars op het Damsterdiep. Ruimtelijk gezien zijn zij van minder belang. Zij dienen vooral voor de ontwatering van het gebied. Achter de voormalige molenaarswoningen aan het Damsterdiep ligt op particulier terrein een waterpartij, die vooral vanuit monumentaal oogpunt gezien waarde heeft. Deze waterpartij is vanuit de openbare ruimte nauwelijks zichtbaar.