2.2 Ontstaan Tiel(-West)
De oudste bewoningssporen binnen de begrenzing van de kern Tiel dateren uit de Romeinse tijd. Op basis van archeologisch onderzoek is vast komen te staan dat ter plaatse van de huidige woonwijk Passewaaij, ten zuiden van het Inundatiekanaal, in de Romeinse tijd een woonplaats van de Bataven was gesitueerd. Er zijn ter plaatse vier nederzettingen en twee grafvelden gelokaliseerd.
De stad Tiel is ruim voor het jaar 1.000 ontstaan aan de Linge. Als gevolg van de gunstige ligging aan de Linge en waterwegen richting Utrecht groeide Tiel uit tot een handelsnederzetting van internationale betekenis. In de loop van de tijd nam de rol van de Linge in betekenis af, terwijl die van de Waal juist steeds belangrijker werd. In 1304 is de Linge dan ook ter hoogte van Tiel afgedamd, waarna de stad zich ontwikkelde richting Waal. De Doode Linge vormt sindsdien enkel een herinnering aan de oorsprong van de stad.
Aan het eind van de 19e eeuw zijn de spoorlijn richting Dordrecht en Elst en het Inundatiekanaal aangelegd. Het Inundatiekanaal had daarbij als doel het voeden van de Hollandse waterlinie in tijden van oorlog. Vanaf het begin van de 20e eeuw groeit Tiel gestaag verder, over de grenzen van het historische centrum. De spoorlijn, het Inundatiekanaal en vanaf 1952 het Amsterdam-Rijnkanaal vormen de nieuwe begrenzing. Aangezien in de ’70-er jaren het gebied tussen voornoemde grenzen vrijwel geheel was opgevuld, is in de ’70-er jaren een sprong over het spoor gemaakt met de bouw van Tiel-noord. Met de bouw van Passewaay heeft Tiel vanaf de ’90-er jaren de sprong over het Inundatiekanaal gemaakt.
Het plangebied Tiel West is grotendeels in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw ontstaan. De stedelijke uitbreiding heeft plaats gevonden vanaf (de schil rondom) het oude historische centrum, dus in oost-westelijke richting. In de schil rondom dit oude centrum zijn tijdens de industriële revolutie (vanaf circa 1840) verschillende fabrieken gebouwd, met bijbehorende arbeiderswoningen (‘Tielse huisjes’). Nabij deze schil is in 1786 de begraafplaats Ter Navolging in gebruik genomen. Het betreft de op twee na oudste openbare buitenbegraafplaats in Nederland. Kenmerkend voor Tiel West is de bedrijvigheid en industrie tussen de Provincialeweg (N834) en het NS-station. Deze bedrijfsmatige ontwikkeling is reeds voor de Tweede Wereldoorlog in gang gezet, met als doel een industriegebied aan de rand van de stad te ontwikkelen. Inmiddels ligt dit gebied midden in Tiel. Overige bebouwing in het plangebied betreft hoofdzakelijk uitbreidingswijken uit de jaren ’60 en ’70.