Drie onderdelen van de abiotische ondergrond zijn van invloed op de verschijningsvorm en het (grond)gebruik. Het betreft de elementen bodem, water en reliëf.
Bodem
De bodem van het plangebied kenmerkt zich door een grote diversiteit aan bodemtyperingen.
De hoog gelegen akkers tussen Hellendoorn en Nijverdal (enken en kampen) zijn hoge zwarte enkeerdgronden. Ook het bosgebied Eversberg bestaat uit enkeerdgrond; het betreft hier oude bosgrond. De bosgebieden van Duivecate zijn wat armer en jonger, deze liggen op arme veldpodzolgronden.
In de bodem is de vroegere brede meandering van de Regge te onderscheiden. De beekeerdgronden zijn in het begin van de vorige eeuw ontstaan na de normalisatie van de Regge. De afgesneden oudere armen en lopen zijn zogenaamde 'venige beekdalgronden'. Deze vormen samen met de beekeerdgronden het beekdal van de Regge.
Water
De Regge vormt de kern van het watersysteem binnen het gebied.
In het verleden overstroomden grote oppervlakten in het Reggedal en was de Regge op sommige plaatsen zeer breed. Bij grote droogte was de rivier niet meer dan een samenhang van stilstaande kolken. Door afkalving en aanzanding (meandering) heeft de Regge een belangrijke bepalende functie in de ontwikkeling van het landschap gehad en leverde het Reggedal ook een belangrijk aandeel in de natuur en de landschappelijke waarden van het gebied.
Door het regelmatig verleggen van de hoofdstroom werden meanders afgesneden. Veel van deze meanders zijn in de loop der tijd gaan verlanden, maar enkele zijn vandaag de dag nog zichtbaar aanwezig. In de periode 1925-1935 is de Regge voor de laatste keer gekanaliseerd. De kanalisatie leidde ertoe dat nagenoeg alle meanders zijn afgesloten van de rivier en dat de Regge door de jaren heen is veranderd van een meanderend riviertje dat gemakkelijk haar bedding uitschuurde tot de huidige waterloop die is ingeklemd tussen onderhoudspaden en 'hoog' waterkerende kaden. De sterke kanalisatie en normalisatie van de rivier ter hoogte van Nijverdal is ook een gevolg van ruimtevraag voor de industrie dichtbij de rivier en de aanleg van de (oude) Rijksweg en het spoor.
Waarschijnlijk wordt in de toekomst het peil van de Regge verhoogd. Dit heeft gevolgen voor het gebruik van de gronden aan weerszijden van de Regge. De Regge zal meer ruimte vragen dan nu het
geval is.
![[image]](i_NL.IMRO.0163.BPNDDUIREG-VG01_113005.png "i_NL.IMRO.0163.BPNDDUIREG-VG01_113005.png")
De gekanaliseerde Regge
Reliëf
De stuwwal (Hellendoornseberg) vindt haar oorsprong in de ijstijd door opstuwing van ijspakketten. De uitlopers van de stuwwal ter hoogte van het voormalige landgoederen Duivecate en de Eversberg zijn duidelijk herkenbaar in de overigens vrij vlakke omgeving. Zij markeren de overgang van Stuwwal naar de Regge. Daarnaast bevinden zich in het plangebied enkele dekzandruggen, die niet door het ijs maar door de wind zijn ontstaan en in het gebied zijn te herkennen aan de benaming 'belt' (Jipkesbelt). Op kleine schaal zijn er op diverse plaatsen duidelijke hoogteverschillen waar te nemen, die voor de beleving en karakter van het landschap van groot belang zijn.
De meeste bebouwing is op de hoger gelegen gronden gesitueerd. Vooral de flanken van de stuwwal waren/zijn daarbij favoriet. In het beekdal en de lagergelegen gronden zijn de woningen en boerderijen vooral op kleine zandkoppen gebouwd. Veel van de oude wegen zijn noord-zuid georiënteerd en op hoger terrein gelegen. De Regge heeft vroeger een veel bredere loop gehad.
|
Waardering De abiotische ondergrond is over het algemeen goed bewaard gebleven. Vooral rond de landgoederen Eversberg enDuivecate is de bodem en reliëf nog goed bewaard. Het merendeel van de functies heeft zich aangepast aan de abiotische omstandigheden. De bodem kent een grote diversiteit door de vele verschillen in hoogte en waterhuishouding. De potentiële archeologische en bodemkundige waarden van het gebied zijn hoog.
De grootste verstoring van de abiotische ondergrond vinden we aan de randen van Nijverdal. Afgezien van de noodzakelijke egalisatie en drainage voor het sportpark heeft de verstoring daar echter geen grote invloed op de abiotische water en bodemsysteem achtergelaten. Het Reggedal is door de normalisatie sterk veranderd, van het vroeger sterk meanderend riviertje is niet veel meer herkenbaar.
Kansen en bedreigingen Het aanwezige reliëf wordt over het algemeen als aantrekkelijk ervaren. In de bodem zijn nog relicten van voormalige armen en strengen aan te treffen, deze bieden een goede basis voor het beekherstel van de Regge. De wens van het waterschap om de waterafvoer van de Regge te verbeteren in de breedte kan positief werken op het herstel van de abiotische ondergrond.
De archeologische en bodemkundige waarden in het Reggedal kunnen eventueel conflicteren met het herstel van de biotische ondergrond in het beekdal. Egalisatie en afgravingen die benodigd zijn om plaats te bieden aan nieuwe ontwikkelingen, bedreigen de gaafheid van de abiotische ondergrond. |
De archeologische en bodemkundige waarden in het Reggedal kunnen eventueel conflicteren met het herstel van de biotische ondergrond in het beekdal.
Egalisatie en afgravingen die benodigd zijn om plaats te bieden aan nieuwe ontwikkelen bedreigen de gaafheid van de abiotische ondergrond.