Streekplan Noord-Holland Zuid

4.1 Ruimte voor water

Het watersysteem krijgt als ordenende functie

directe invloed op de ruimtelijke ontwikkelingen in

het stedelijk en landelijk gebied. Het doel is het

realiseren van robuuste en veerkrachtige water-

systemen. Ons uitgangspunt voor het voorkomen

van wateroverlast en watertekorten is eerst het water

vasthouden, dan pas bergen en in laatste instantie

afvoeren. Voor het verbeteren van de waterkwaliteit

gaat het om schoonhouden, dan scheiden van water-

stromen (zoet-zout, slechte en goede waterkwaliteit)

en tenslotte zuiveren. Wij zetten in op ruimtelijke

maatregelen in de vorm van calamiteitenberging,

piekberging en voorraadbeheer én flexibel peil-

beheer.

Bij de uiteindelijke keuzen kunnen ook andere

uitgangspunten, zoals bijvoorbeeld recreatie, land-

bouw en economie een rol spelen. Dit beleid krijgt

gestalte in een streekplanherziening.

Voor het oplossen van de huidige en toekomstige

waterproblemen zijn alleen technische oplossingen

niet meer toereikend. Naast technische maatregelen

worden derhalve ook ruimtelijke oplossingen

gekozen.

De watersystemen moeten voor 2020 op orde zijn

gebracht overeenkomstig het beleid op Europees en

Rijksniveau. Wij geven daarom hoge prioriteit aan

het creëren van duurzame en robuuste water-

systemen en willen dit bereiken door meer ruimte

aan water te geven als grondslag voor ruimtelijke

ontwikkelingen. Dit betekent een verschuiving naar

meer natuurlijke en minder gemanipuleerde water-

systemen. De inrichtingsmogelijkheden van een

gebied zullen meer dan voorheen bepaald worden

■

■

■

■

■

Streekplan Noord-Holland Zuid

door de specifieke mogelijkheden van de aanwezige

watersystemen. Aan de andere kant is ook ruimte

nodig voor waterberging om wateroverlast en water-

tekorten te voorkomen. Het gaat hierbij om de

volgende vormen van waterberging: piekberging,

calamiteitenberging, voorraadberging (waaronder

seizoensberging) en het toepassen van een minder

stringent peilbeheer (flexibel peilbeheer). Water wordt

meer dan voorheen als ordenend principe gebruikt.

Een belangrijke basis voor het beleid vormen de

deelstroomgebiedvisies, voortvloeiend uit de

‘Bestuursovereenkomst Waterbeheer 21e eeuw’.

Op dit moment worden die voor Amstelland,

Midden Holland en Noorderkwartier gemaakt.

Deze deelstroomgebiedvisies, die onder regie van de

betrokken provincies worden opgesteld in samen-

werking met onder meer waterschappen en

gemeenten, moeten inzicht geven in de grootte van

de wateropgaven en dus inzicht in de gewenste

berging op polder- en boezemniveau en de daarvoor

benodigde maatregelen. De deelstroomgebiedsvisies

zijn naar verwachting in de loop van 2003 beschikbaar.

De ruimte in het streekplangebied is schaars.

Daarom wordt ruimte voor water gezocht in combi-

natie met andere gebruiksfuncties. Water en water-

berging kunnen goed gecombineerd worden met

andere gebruiksfuncties zoals natuur(ontwikkeling),

landbouw, recreatie en verstedelijking, afhankelijk

van de gekozen vorm van waterberging. Onze

ambities voor het zoeken naar functiecombinaties

zijn groot. Daarom voeren we het onderzoeks-

programma ‘Meervoudig ruimtegebruik en water’

uit, waarvan de resultaten mogelijk een rol gaan

spelen in het creëren van ruimte voor verschillende

functies. Als onderdeel van dit beleid tot

meervoudig ruimtegebruik zetten wij onder meer in

op het mogelijk maken van een combinatie van

waterberging met drijvende kassen.

Bij het toewerken naar een duurzaam waterbeheer

wordt gezocht naar oplossingen die aansluiten bij de

cultuurhistorische, landschappelijke, ecologische en

economische kenmerken van de deelgebieden.

Het toepassen van maatregelen voor waterbeheer

heeft in sommige gebieden consequenties voor het

grondgebruik. Wij nemen in dit streekplan een

aantal zoekgebieden op, die als zodanig op de

streekplankaart zijn aangeduid. De zoekgebieden

hebben wij gekozen op grond van de voorlopige

uitkomsten van de deelstroomgebiedsvisies.

Het gaat daarbij om:

■

Schardammerkoog (Zeevang).

■

‘Noorderveen’ (het gebied tussen de Binnen

Delft, de Nauernasche Vaart en de Communi-

catieweg, Zaanstad).

■

De Vereenigde Binnenpolder (Haarlemmerliede

en Spaarnwoude).

■

De natuurgebieden en graslanden langs de

Ringvaart en de Binnenliede tussen Bennebroek

en Spaarndam.

■

Zwaansbroek (Haarlemmermeer).

■

Haarlemmermeer-Zuid.

■

Enkele polders in de Amstelscheg (delen van de

Venser- en Grootduivendrechtse polder, polder

de Nieuwe Bullewijk en de Kleinduivendrechtse

polder en de Middelpolder onder Amstelveen.)

■

De Bovenkerkerpolder (Amstelveen).

■

De Ronde Hoep (Ouder Amstel).

■

De Horstermeerpolder (Wijdemeren).

■

De Nieuwe Keverdijkse Polder (Weesp).

■

De Noordpolder (bij Muiden).

Het bestaande gebruik in deze gebieden kan voorals-

nog worden voortgezet. De uitdaging is om de

ruimte voor water te combineren met andere

gebruiksfuncties.

Ook bestaande recreatiegebieden en bestaande en

nieuw te ontwikkelen natuurgebieden komen als

zoekgebied voor waterberging in aanmerking.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Een definitief besluit over de deelstroomgebieds-

visies nemen Gedeputeerde Staten pas nadat een

concretisering en uitwerking van de wateropgaven

heeft plaatsgevonden (onderzoek naar financiële

aspecten van de eigendomssituatie, mogelijke

verwerving, toekomstig beheer en schadeloosstelling

bij optredende schade) in samenspraak met water-

schappen en belanghebbenden. Dit besluit moet vóór

1 januari 2005 genomen worden.

Tegelijkertijd met bovengenoemd besluit zal dan

besloten moeten worden de streekplanherzienings-

procedure te starten, waarin de waterbergings-

gebieden definitief zullen worden aangewezen.

In deze herziening zal duidelijkheid komen over wat

per gebied de ruimtelijke consequenties zijn van de

waterbergingsfunctie voor wat betreft:

■

een nadere invulling van de waterbergingsfunctie

ten behoeve van de positie van belanghebbenden;

■

eventuele noodzakelijke voorzieningen (werken en

of bouwwerken) ten behoeve van de waterberging;

■

(on)mogelijkheden van voortzetting van het

bestaande (agrarisch) grondgebruik;

■

mogelijkheden voor bestaande en/of nieuwe

niet-agrarische functies in het gebied (stedelijk

gebied, recreatiegebieden, natuurgebieden, ed.).

Indien het definitieve besluit over de deelstroom-

gebiedsvisies niet vóór 1 januari 2005 wordt genomen

dan vervallen op dat moment alle in het streekplan

aangewezen zoekgebieden voor waterberging en is

de overeenkomstige aanduiding op de streekplan-

kaart niet meer van toepassing.

De veen(weide)gebieden in Noord-Holland zijn voor

circa tweederde in gebruik voor landbouw (hoofd-

zakelijk weide), vaak met natuurbeheer als neventaak

(‘groene diensten’). In het overige gebied staan natuur-

doelstellingen voorop.

Het veen(weide)gebied staat onder druk. De bodem

Streekplan Noord-Holland Zuid

daalt en het karakteristieke veen zal, zonder ingrijpen,

verdwijnen. Wat het gebruik betreft, spelen o.a.

vraagstukken van:

■

Waterbeheer: uitwerking van de WB21-stroom-

gebiedsvisie, waarin meer open water, flexibeler

peilbeheer en beperking van gebiedsvreemd

water thema’s vormen.

■

Toenemende verstedelijking en behoefte aan

recreatie.

■

Behoud van een voldoende sterke landbouw, in

relatie tot rentabiliteit van de bedrijfsvoering,

bedrijfsstructuur, landinrichting en verkaveling

(landbouw als economische drager van het gebied).

■

Onderhoud en beheer van het gebied.

Wij willen, onder meer op basis van de deelstroom-

gebiedsvisies, komen tot keuzes die de basis leggen

voor een duurzame inrichting en beheer van de veen-

(weide)gebieden, uit waterhuishoudkundig, agrarisch-

economisch, landschappelijk en ecologisch oogpunt.

Voor het gebied ten noorden van het Noordzee-

kanaal (NH midden) heeft een taskforce voorstellen

gedaan. In juni 2003 wordt het eindrapport met de

voorstellen aan Gedeputeerde Staten voorgelegd.

In de taskforce zijn vertegenwoordigd de WLTO, de

waterschappen, natuurorganisaties en de provincie.

In mei 2003 doen Gedeputeerde Staten voor het gebied

ten zuiden van het Noordzeekanaal voorstellen hoe

het proces om tot keuzen te komen er uit zal zien.

De resultaten zullen als basis worden gebruikt voor

onder andere de uitwerking van het streekplan.

In kwelgebieden is ons beleid gericht op vasthouden

van het uittredende grondwater. Het gaat om de

binnenduinrand, de randen van de (diepe) droog-

makerijen en de Vechtstreek. Een uitzondering

vormt het westelijk gebied van de Haarlemmermeer-

polder waar het vasthouden van het voedselrijke,

zoute kwelwater voor problemen zal zorgen. In al

deze kwelgebieden is woningbouw en de ontwikke-

ling van bedrijventerreinen in principe ongewenst,

maar moet op basis van de watertoets duidelijk

worden welke kosten en middelen gemoeid zijn met

het faciliteren van dergelijke functies.

Daaropvolgend wordt bepaald of de functie econo-

misch en maatschappelijk nog wenselijk is.

In de duinen en het Gooi wordt de grondwater-

kwaliteit beschermd voor de waterwinning. Deze

grondwaterbeschermingsgebieden wijzen wij aan op

basis van de Wet milieubeheer. Aan de aanwijzing

kunnen verscherpte milieukwaliteits-, instructie- en

gedragsregels worden verbonden om zo verontreini-

ging van het grondwater te voorkomen.

In nieuw stedelijk gebied moet waterneutraal worden

gebouwd. Dit stelt nieuwe eisen aan de (her)inrich-

ting van het stedelijk gebied en de woningbouw, wat

betreft de inrichting en het functioneren van het

waterhuishoudkundig stelsel. Het gaat om zaken als

peilbeheer en de locatie van oppervlaktewater.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Een percentage van open wateroppervlak van circa

11% is richtinggevend, maar van dit percentage kan

afhankelijk van grondsoort, riolering- en regenwater-

afvoersystemen lokaal worden afgeweken.

Waterneutraal bouwen betekent in ieder geval dat

eventuele problemen die ontstaan door de (her)-

inrichting van het stedelijk gebied in het gebied zelf

moeten worden opgelost. Dit geldt zowel voor het

oppervlaktewater- als het grondwatersysteem. Een

functieverandering of herinrichting in een gebied

mag daarmee niet leiden tot een grotere aan- en

afvoer van water en daarmee afwenteling van

problemen op het omliggende gebied.

Om het watersysteem zo snel mogelijk duurzaam op

orde te krijgen hebben Rijk, provincies, gemeenten

en waterschappen in 2001 de Startovereenkomst

waterbeleid 21e eeuw (WB ’21) ondertekend.

Onderdeel van het nieuwe waterbeleid is de intro-

ductie van de ‘watertoets’: de check van ruimtelijke

plannen aan de gevolgen voor het watersysteem.

Het maken van een watertoets is sinds 1 juli 2002 een

verplichting bij alle ruimtelijke plannen.

De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van een

watertoets ligt bij de initiatiefnemer van een ruim-

telijk project. De initiatiefnemer moet daartoe contact

zoeken met de waterbeheerder(s) van het betreffende

gebied. De waterbeheerder(s) zorgt (zorgen) voor de

inbreng van de benodigde waterhuishoudkundige

informatie voor het planproces. Het gaat om zaken

als de inbreng van een ‘waterhuishoudkundig

programma van eisen’, informatie over het functio-

neren van het watersysteem en het in beeld brengen

van de effecten van de ruimtelijke ingreep op het

watersysteem. De resultaten van een watertoets

moeten terug te vinden zijn in een waterparagraaf in

het uiteindelijke ruimtelijke plan. Gedeputeerde

Staten zullen in hun rol als toetser van ruimtelijke

plannen zowel de watertoets als de inhoud van de

waterparagraaf beoordelen op de effecten op het

watersysteem.

4.2 Ontwikkeling van waardevolle

landschappen

Om de grootschalige groene landschappen hun

kwaliteit en identiteit te laten behouden willen wij

het contrast tussen stad en land behouden en

versterken. De verstedelijking in het stedelijk kern-

gebied vindt steeds plaats in samenhang met

ontwikkeling van ruimte voor water en groen.

Wij willen samen met andere belanghebbende

partijen een samenhangende blauwgroene structuur

ontwikkelen die:

■

de eigen identiteit van het landschap van

Noord-Holland Zuid versterkt;

■

de unieke natuurwaarden binnen het gebied

veiligstelt en robuuster maakt;

■

van directe (gebruiks)waarde is voor de mensen

die hier wonen en werken;

■

ruimte biedt aan waterbeheer (combinatie met

ruimte voor water).

De kern van deze structuur wordt gevormd door de

waardevolle natuurgebieden en cultuurhistorische

landschappen van Noord-Hollands Midden

(droogmakerijen en veengebieden), het kustgebied

(duinen, binnenduinrand, strandwallen en -vlakten),

Gooi en Vechtstreek, het Groene Hart, de grote

recreatiegebieden (zoals Spaarnwoude, het

Amsterdamse Bos, het Haarlemmermeerse Bos,

Groengebied Amstelland, het Twiske) en de groene

scheggen die de verbindende schakels vormen tussen

de stad en het landelijk gebied.

De lopende projecten in het kader van de Provinciale

Ecologische Hoofdstructuur en de Strategische

Groenprojecten worden uitgevoerd. Naast kwaliteits-

verbetering in de bestaande groengebieden is een

extra inspanning nodig voor aanvulling van de

blauwgroene structuur. Wij zetten extra middelen in

om versnippering tegen te gaan.

Streekplan Noord-Holland Zuid

De opgave tot 2030 is het versterken en aanvullen

van de blauwgroene structuur met in totaal 5.600 ha.

Dit is dus aanvullend op de programma’s die thans

in uitvoering of in voorbereiding zijn.

In de grootschalige landschappen (het duingebied

met de binnenduinrand, Noord-Hollands Midden,

het IJ-, Gooi- en Markermeer, de Utrechtse Heuvel-

rug met de Gooise steden en het Hollands-Utrechtse

veen- en plassengebied in het Groene Hart) staan

restrictief verstedelijkingsbeleid, landbouwtrans-

formatie, en recreatieve en ecologische kwaliteits-

versterking centraal. De landbouw blijft een hoofdrol

spelen als beheerder van de hoog gewaardeerde

cultuurlandschappen. Doelstellingen zijn niet alleen

op natuurbeheer gericht, maar ook op landschap,

cultuurhistorie, recreatie en waterbeheer en de samen-

hang daartussen. De agrarische bedrijfsvoering wordt

op deze wijze uitgebreid met betaalde ‘groene’

nevenactiviteiten.

Het behoud en de ontwikkeling van de waardevolle

landschappen krijgt verder invulling door het

begrenzen van de Nationale Landschappen en het

opnemen van rode contouren. Daarnaast geven wij

potentiële Regionale Parken aan.

Het plangebied kent een aantal landschapstypen. De

Streekplan Noord-Holland Zuid

kwaliteiten van deze verschillende landschapstypen

dragen bij aan de herkenbaarheid, en de eigen

identiteit van het landschap van Noord-Holland

Zuid. Om deze kwaliteiten veilig te stellen moeten de

ruimtelijke ontwikkelingen sterker worden geënt op de

verschillen in de ondergrond.

Ontwikkeling van de kustzone tot een samenhangend

en aaneengesloten gebied met een hoge natuur- en

landschapswaarde staat voorop. Rekening wordt

gehouden met de zeewerende functie van de

buitenste duinen in de zeereep en het recreatieve

gebruik. Verstuiving en sluftervorming kunnen de

dynamiek van het duingebied terugbrengen.

Vernatting van de duinen en omvorming van

naaldbos naar meer natuurlijke duinbegroeiingen

verhoogt de variatie. De verschillen tussen open

strandvlakten en verdichte strandwallen en binnen-

duinrand worden benadrukt. Het bestaande gras-

landareaal in de strandvlakten moet in stand blijven.

Ook het kenmerkende patroon van geulen en wallen

in de strandvlakten (binnendelta) blijft behouden.

Aanleg van nieuwe landgoederen en buitenplaatsen

is mogelijk als dit leidt tot verbetering van de ruim-

telijke kwaliteit (stadsranden, saneringsgebieden).

Maatregelen voor het oplossen van de problematiek

van de zeespiegelrijzing moeten passen bij het

grootschalige, dynamische en natuurlijke karakter

van het gebied (dynamisch kustbeheer).

Wij willen Noord-Hollands Midden en het Groene

Hart als groene long behouden en versterken voor de

omliggende steden. Onze strategie is gebaseerd op:

■

versterken van het waterrijke en open karakter

van de veen(weide)gebieden en vergroten van de

mogelijkheden voor extensieve recreatie voor de

omliggende steden;

■

herkenbaar houden van contrast tussen veen-

(weide)gebied en inliggende droogmakerijen en

tussen veen(weide)gebieden onderling (meer en

minder waterrijk);

■

aandacht voor landschapselementen als riet-

landen, dijken, kaden, plassen, maar ook boer-

derijen, molens, bruggen en karakteristieke

dorpsvormen (lintdorpen) die bepalend zijn voor

de herkenbaarheid van het landschap;

■

in het Vechtgebied het behoud van het contrast

tussen het Gooi en de veenpolders.

■

In Noord-Hollands Midden richt de aandacht zich

ook op behoud en herstel van brakwatermilieu’s.

De karakteristieke ruimtelijke structuur wordt

gevormd door de rechtlijnige wegenstructuur met

daaraan gekoppeld de bebouwing, weg- en erf-

beplanting en het verkavelingspatroon dat moet

worden behouden en versterkt. Kenmerkende

elementen als ringvaarten en -dijken bieden belang-

rijke aanknopingspunten voor natuur- en landschaps-

bouw. De veel voorkomende afwisseling tussen

‘oud’ en ‘nieuw’ land moet herkenbaar blijven.

Relaties met de Kop van Noord-Holland en het

Markermeer/IJsselmeer moeten behouden blijven.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Vernieuwing en ontwikkelen van grote groen-

structuren in samenhang met stedelijke ontwikkeling

staat hier voorop. Het rationele karakter van de

jongere grote droogmakerijen laat tamelijk groot-

schalige ontwikkelingen toe. Wij streven naar het

herkenbaar houden van de oude dijkenstructuur en

overgang met omliggend veengebied. Vooral de

ringvaarten en -dijken in de stedelijke invloedssfeer

bieden een belangrijke basis voor ontwikkelingen in

de recreatieve sfeer.

Hiertoe behoort alleen het eiland Marken. Behoud

van contrast tussen verdicht- (bebouwd, beplant) en

open gebied en behoud van terpen (werven), dijken

en bijzondere kavelpatronen (boogkanaal) staan hier

centraal.

Behoud en versterking van de afwisseling van de

verdichte oevers aan weerszijden van de Vecht en de

openheid en het graslandkarakter van de aangrenzende

polders staan hier centraal. Zonering in openheid

van bovenstroomse naar benedenstroomse delen

moet herkenbaar blijven. De natuur- en landschaps-

waarden van de Vecht worden versterkt door herstel

en ontwikkeling van de oeverlanden.

De mogelijkheden voor extensieve recreatie kunnen

worden vergroot.

In dit gebied staat het behoud van de overgebleven

restanten van het landbouwareaal (engen), hout-

wallen, open heiden, bosgebieden, reliëf villaparken,

landgoederen en buitenplaatsen centraal. Het is

gewenst om de productie van naaldbossen om te

vormen naar gevarieerde natuurlijke bossen en de

Streekplan Noord-Holland Zuid

openheid van de dichtgegroeide heideterreinen te

herstellen. Aanleg van nieuwe landgoederen en

buitenplaatsen is mogelijk als dit leidt tot verbetering

van de ruimtelijke kwaliteit (stadsranden, sanerings-

gebieden). Herstel van vochtige, door kwel gevoede,

milieus op de overgangsgebieden naar de laag gelegen

veenpolders is gewenst om het contrast tussen de

hoog- en de laaggelegen delen te versterken.

Ontwikkelingsrichting is behoud van grootschalig,

open water van internationaal belang. Natuurlijke

factoren als water, wind en getij spelen de hoofdrol

in dit gebied. Plaatselijk ontwikkelen natuurlijke

slufters zich op de overgang van zee en duinen,

mogelijkheden ontstaan voor een meer natuurlijk

kustbeheer.

Wij zetten in op:

■

behoud van de kwaliteiten als groot open water

met grote natuurwaarde en betekenis voor de

zoetwatervoorziening en de waterrecreatie.

De grote afwisseling langs de kust biedt goede

mogelijkheden voor ontwikkelingen van natuur-

waarden;

■

behoud van het karakter van de dijk en de aan de

dijk gebonden karakteristieke elementen als

wielen, kleiputten, dijksloten, stadjes, havens,

sluizen, bebouwing en andere cultuurhistorische

elementen;

■

behoud van de kenmerkende vergezichten vanaf

de dijken;

■

benutten van mogelijkheden voor een meer

natuurlijk peilbeheer.

Het grootste deel van het landelijk gebied van

Noord-Holland Zuid maakt deel uit van de Provin-

ciale Ecologische Hoofdstructuur (Nota PEHS, 1993).

Hierin zijn opgenomen belangrijke nationale en

internationale natuurgebieden, agrarische gebieden

en grote wateren van bijzondere betekenis voor

natuur- en landschap, recreatiegebieden die potenties

hebben voor de ontwikkeling van natuur en land-

schapswaarden en zones die deze gebieden met

elkaar verbinden: de ecologische verbindingszones.

Deze verbindingszones zijn noodzakelijk omdat

ontginning, intensivering van de landbouw, toename

van bebouwing en infrastructuur de aaneengesloten

natuurgebieden hebben versnipperd. De verbin-

dingszones zijn uitgewerkt in het rapport ‘Groene

Wegen’ (juni 1999). Hoofddoelstelling voor de PEHS

is het duurzame en samenhangende behoud, herstel,

versterking en ontwikkeling van natuurlijke en

landschappelijke verscheidenheid.

Wij willen de PEHS veiligstellen en verder ontwikke-

len. Voor het veiligstellen van de waarden heeft het

weren van negatieve invloeden van buitenaf prioriteit.

Bij het vergroten van de waarden ligt de prioriteit op

het versterken van de verbindingen, zowel op lokaal

als op regionaal en bovenregionaal niveau (robuuste

ecologische verbindingszones).

Bij de bestaande infrastructuur moet worden bezien

waar mogelijkheden liggen om de barrièrewerking te

verminderen (aanpassingen aan viaducten en onder-

doorgangen, aanbrengen van ecoducten en ecoduikers).

Streekplan Noord-Holland Zuid

De basisvoorwaarde voor het tot ontwikkeling

brengen van natuurwaarden is de aanwezigheid van

een goede milieukwaliteit; schoon water, schone

lucht, gezonde bodem. Binnen het zuidelijk deel van

Noord-Holland komt een aantal plaatsen voor waar

de abiotische omstandigheden unieke condities

leveren:

■

De aanwezigheid van schoon kwelwater in de

duinzoom en aan de voet van de hoge zand-

gronden van het Gooi.

■

De aanwezigheid van een brak milieu in het

stroomgebied van het voormalige Oer-IJ,

westelijk van Zaandam (Guisveld, polder

Westzaan). Brakke inlandige milieus vormen ook

in Europees verband een zeldzaam milieutype.

De aanwezigheid van dergelijke bijzondere condities

moet worden benut voor de ontwikkeling van

specifieke natuurwaarden.

Ons uitgangspunt voor het recreatiebeleid is ver-

groten van de huidige mogelijkheden, waarbij een

hoger kwaliteitsniveau en een intensievere gebruiks-

kwaliteit worden voorgestaan. Daarbij wordt ook

nadrukkelijk gekeken naar bestaande recreatie-

gebieden, zoals Spaarnwoude en ’t Twiske. In de

Projectennota zullen wij aangeven hoe in bestaande

gebieden, alsook in gebieden die nu nog in ontwik-

keling zijn tot een dergelijke extra kwaliteitsimpuls

kan worden gekomen.

Vooral rond de steden is, ondanks de nu lopende

projecten, een tekort aan recreatie, groen en blauw.

Nieuwe groengebieden moeten zo dicht mogelijk bij

de stad worden aangelegd. Wil het groen rond de

stad voor die stedeling daadwerkelijk van betekenis

kunnen zijn, dan moet worden voldaan aan ten-

minste drie basisvoorwaarden:

Streekplan Noord-Holland Zuid

■

Er moet een directe koppeling zijn tussen het

groen in de stad en het groen daarbuiten.

■

Het landelijk gebied moet ontsloten zijn voor

recreatief verkeer over water en land (o.a. door

opheffen van de barrièrewerking door infra-

structuur en de ontwikkeling van een fiets- en

wandelpadennetwerk).

■

Er moet een verscheidenheid aan recreatie-

omgevingen zijn. De recreatiegebieden zoals die

in de omgeving van de steden zijn aangelegd

lijken te veel op elkaar en ze ontberen hun eigen,

onderscheidende identiteit.

Wij stimuleren de ontwikkeling van provincie-

dekkende routenetwerken (Beleidsnotitie Openlucht-

recreatie 1995). De landelijke netwerken maken hier

deel van uit. Op basis van voorstellen uit de regio

(gebiedsgerichte projecten) geven wij subsidie voor

het aanleggen van nieuwe routes en het oplossen van

knelpunten. Daarnaast worden binnen strategische

groenprojecten en regionale groenplannen fiets-

paden aangelegd.

Wij beschouwen delen van het vaarwegenstelsel als

provinciaal toervaartnet. Hierin is opgenomen het

landelijk recreatietoervaartnet van het Rijk zoals in de

Beleidsvisie Recreatietoervaart in Nederland (BRTN) is

aangegeven. Wij willen dit net voor de recreatievaart

instandhouden en, waar nodig, in samenwerking met

belanghebbenden kwalitatief verbeteren.

Wij streven naar meer regionale differentiatie tussen de

recreatiegebieden. Natuur- en landschapsontwikkeling

moet nadrukkelijker worden gekoppeld aan de behoefte

aan groen, rust en ruimte op korte afstand van de stad.

Verder moet in bestaande en nieuwe groengebieden

ingespeeld worden op de wensen van nieuwe doel-

groepen, zoals allochtonen en ouderen, en op nieuwe

recreatievormen.

In het kader van de PEHS, de Strategische Groen-

projecten (SGR1/VINAC) en andere groenprojecten

wordt nu al het nodige gerealiseerd.

In het verleden is een aantal groengebieden ingericht

met een laag investeringsniveau, waardoor ze niet

die gebruiksmogelijkheden en -intensiteit bieden die

gewenst is. Hiermee is een casco gerealiseerd. Willen

deze gebieden optimaal kunnen functioneren voor

de aanliggende stedelijke gebieden dan is een aan-

vullend budget voor doorontwikkeling noodzakelijk,

een ‘tweede fase inrichting’. De in het Structuur-

schema Groene Ruimte II (dl.1) aangekondigde

verhoging van de rijksbijdrage geldt voor de nieuw

aan te leggen projecten. Wij pleiten ervoor om de

normbedragen ook voor de lopende projecten te

verhogen. Verder vragen wij nadrukkelijk aandacht

bij het Rijk om structureel voldoende middelen vrij

te maken om door herstructurering van bestaand

groen en blauw deze gebieden aan te passen aan ver-

anderende recreatiebehoeften.

NOG AAN TE LEGGEN GROEN

IN LOPENDE PLANNEN

Voor de uitvoering van de Strategische Groenprojecten (SGR1) gaat het

om de volgende projecten die in 2013 gerealiseerd zijn.

■

SGP Haarlemmermeer: 1600 ha groengebied.

■

SGP Zaanstreek: 750 ha natuur.

■

SGP Noordelijke Vechtstreek: 400 ha natuur, 350 ha. agrarisch

natuurbeheer, 210 ha groengebied.

In het kader van de uitvoering van de VINAC (Actualisering van de Vierde

Nota Ruimtelijke Ordening) gaat het om de volgende projecten die in

2010 gereed zijn:

■

SGP IJmond Zaanstad (tussen IJ en Z): 250 ha vlakgroen en 60 ha

verbindingen.

■

SGP AmstelGroen (480 ha vlakgroen en 70 ha groene verbindingen).

Andere (regionale) groenplannen die in dit streekplangebied worden

uitgevoerd zijn:

■

Purmerland 200 ha.

■

Groene Carré (Mainport en Groen) 340 ha.

■

Groene IJmond 200 ha.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Naast kwaliteitsverbetering in de bestaande groen-

gebieden is een extra impuls nodig om de blauw-

groene structuur verder aan te vullen. Dit is nodig

om de ecologische hoofdstructuur te versterken en om

de bestaande en toekomstige tekorten aan recreatie-

groen en -blauw te verminderen. De aanvullingen

die vanuit de Groenblauwe Visie (2002) worden

voorgesteld bedragen tot 2030 circa 5.600 ha, naast

de programma’s die nu in uitvoering of voor-

bereiding zijn. Ook zijn er extra middelen nood-

zakelijk voor ontsnipperingsmaatregelen.

Deze opgaven, waarbij de hectaren indicatief zijn,

vullen wij als volgt in:

■

Kust tot Kust door Noord-Holland Midden

(1.370 ha).

■

Natte As (Vechtplassengebied 500 ha).

■

Stelling van Amsterdam (500 ha).

■

Nieuwe Hollandse Waterlinie (100 ha).

■

Groenblauwe verbindingen langs de Noordzee-

kust en het duingebied (750 ha).

■

Koppeling natuurgebieden Gooi en Utrechtse

Heuvelrug (100 ha).

■

ca. 1.300 ha in de scheggen (Zaanse scheg,

Amstelscheg, Westrandscheg, Diemerscheg) en

als aanvulling op Park 21

e

eeuw.

■

Nieuw Hollands Plassengebied (1.000 ha).

In de projectennota zal de aanpak van deze projecten

nader worden omschreven.

De opgave voor de Stelling wordt nader uitgewerkt

in samenhang met de robuuste verbinding door

Noord-Holland Midden en lopende projecten zoals

het Strategisch Groenproject ‘tussen IJ en Z’ en

‘Haarlemmerméér Groen’. De opgave voor de

Nieuwe Hollandse Waterlinie wordt in samenhang

uitgewerkt met de robuuste verbinding de Natte As.

Bij de opgave van 1.300 ha in de scheggen wordt

aangesloten bij reeds ingezette ontwikkelingen zoals

bijvoorbeeld in de Diemer- en Amstelscheg.

Gedeputeerde Staten werken in het kader van het

Structuurschema Groene Ruimte II de robuuste

verbindingszones verder uit. De ontwikkeling van

de andere gebieden zal in samenhang met de rode

ontwikkelingen plaatsvinden.

Wij werken in dit streekplan met de begrippen

Nationaal Landschap en potentieel Regionaal Park

voor de volgende gebieden:

■

Nationaal Landschap: Noord-Hollands Midden en

het Hollands-Utrechts veengebied als onderdeel

van het Groene Hart.

■

Potentieel Regionaal Park: de voormalige rijks-

bufferzones Amsterdam-Haarlem (deels),

Amsterdam-Purmerend, Hilversum-Utrecht en

Amstelland-Vechtstreek.

Wij zullen Het Gooi – als onderdeel van de Utrechtse

Heuvelrug – voordragen als Nationaal Landschap,

wanneer de ruimtelijke consequenties hiervan voor

alle belanghebbenden bekend zijn, inzicht bestaat in

de financiële middelen die hiervoor door het Rijk

beschikbaar worden gesteld (SGRII) en wij ons

daarin kunnen vinden. De aanwijzing van Het Gooi

als Nationaal Landschap mag niet ten koste gaan van

de rijksmiddelen voor de Nationale Landschappen

Noord-Holland Midden en het Groene Hart.

De laatste twee genoemde gebieden hebben onze

prioriteit.

De toekenning van de begrippen Nationaal Land-

schap, en potentieel Regionaal Park betekent geen

extra beperking in het bestaande gebruik van grond

en opstallen bovenop de beperkingen die anderszins

bestaan.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Nationale Landschappen zijn gebieden met bijzon-

dere landschappelijke, cultuurhistorische en recrea-

tieve waarden die van belang zijn voor het functio-

neren van de ruimtelijke hoofdstructuur en die nu of

in de toekomst worden bedreigd door verstedelijking

of andere ruimtelijke ontwikkelingen. In dit streek-

plan gaat het om Noord-Hollands Midden en het

Hollands-Utrechtse veengebied als onderdeel van

het Groene Hart. Ruimtelijke doelstellingen zijn:

■

versterking identiteit;

■

behoud en versterking van cultuur en ecologie;

■

handhaven openheid langs infrastructuur;

■

landschappelijke beheerste ontwikkeling van de

toeristische-recreatieve sector.

In de Nationale Landschappen mag in beginsel maar

zeer beperkte uitbreiding van het stedelijke ruimte-

beslag en bebouwd oppervlak plaatsvinden.

Het Rijk stelt met provincies en in overleg met

gemeenten een ontwikkelingsprogramma op. Het

ontwikkelingsprogramma is de basis waarop het Rijk

haar financiële middelen inzet. Het Rijk wil naast de

reguliere middelen voor beheer van natuur en land-

schap ook aanvullende middelen inzetten om de

landschapsdoelen en de recreatief-toeristische doelen

van de programma’s te realiseren. Naast de Kwaliteits-

impuls Nationale Landschappen worden de

middelen van de blauwgroene dooradering onder

meer ingezet in de grote eenheden binnen de

Nationale Landschappen. Het is de bedoeling dat de

ontwikkelingsprogramma’s in de tweede helft van

2003 worden vastgesteld.

Voor het Nationaal Landschap Noord-Hollands

Midden is al een belangrijk fundament gelegd in het

gebiedsprogramma Noord-Hollands Midden

(NHM). Wij stellen dan ook voor de begrenzing van

het Nationaal Landschap Noord-Hollands Midden

samen te laten vallen met de begrenzing zoals deze is

Streekplan Noord-Holland Zuid

afgesproken in de bestuursovereenkomst de Groene

Long. Omdat het huidige gebiedsprogramma NHM

vooral gebaseerd is op bestaand beleid wordt het

gebiedsprogramma NHM omgebouwd tot een

ontwikkelingsprogramma. Dit programma voor het

Nationaal Landschap moet aangeven welke ontwik-

kelingen in de toekomst mogelijk zijn.

Delen van Noord-Holland Zuid zijn onderdeel van

het Groene Hart. Het Rijk heeft voor de periode 1998

tot 2010 geld beschikbaar gesteld voor kwaliteits-

verbetering van het Groene Hart. Deze zogenaamde

Kwaliteitsimpuls Groene Hart heeft betrekking op de

volgende categorieën:

■

Bruggen en tunnels.

■

Recreatieve verbindingen.

■

Agrarische structuurversterking.

■

Landschapselementen.

■

Herstel hydrologische systemen.

■

Opheffing afvalwaterlozingen in het buiten-

gebied.

■

Versnelling landinrichting.

De huidige rijksbufferzones zullen geheel of

gedeeltelijk worden getransformeerd in regionale

parken. Regionale parken zijn bedoeld om de

mogelijkheden van dagrecreatie voor de bewoners

van stedelijke netwerken te vergroten en te ver-

beteren. Daarnaast moeten regionale parken voor-

komen dat sterk verstedelijkte gebieden aan elkaar

groeien. In regionale parken is uitbreiding van

stedelijk ruimtebeslag en uitbreiding van perma-

nente verblijfsrecreatie niet toegestaan. Ingrepen die

de dagrecreatieve functie en publieke toegankelijk-

heid versterken zijn wel toegestaan. Een regionaal

park is een herkenbare landschappelijke eenheid van

niet-verstedelijkt gebied, aansluitend op de steden in

een stedelijk netwerk. De inrichting bestaat uit een

afwisseling van groengebieden, landbouwgronden,

natuurgebieden en wateren.

Tussen 2002 en 2004 zal per rijksbufferzone een

ontwikkelingsplan worden opgesteld waar ook de

begrenzing zal worden aangegeven. In dit streekplan

gaat het om de volgende rijksbufferzones die

worden getransformeerd naar regionale parken:

■

Amsterdam-Haarlem.

■

Amsterdam-Purmerend.

■

Amstelland-Vechtstreek.

■

Hilversum-Utrecht.

(De bufferzone Blaricum-Huizen vervalt).

Van de voormalige bufferzone Amsterdam-Haarlem

wordt de begrenzing aangepast in verband met de

reservering van bedrijventerreinen in Zwanenburg-

Zuid voor Schipholgebonden bedrijvigheid alsmede

het uitwerkingsgebied A4-A5-Oude Schipholweg.

Deze aanpassing wordt betrokken in de streekplan-

herziening van Westrandscheg/Westrandweg en in

de uitwerking A4-A5-Oude Schipholweg. Hiermee

hangt samen de toevoeging van de groene scheggen

van Amsterdam West. Gelet op de functie van deze

scheggen en de doelstelling om deze te vrijwaren

van verdere verstedelijking ligt opname van deze

gebieden in het regionaal park voor de hand. Tevens

wordt de begrenzing aangepast in verband met de

toekomstige ontwikkeling van de Zuiderscheg.

Verder zal de huidige bufferzone aan de zuidkant

(toevoeging van SGP Haarlemmermeer Groen) en

aan de noordkant met SGP tussen IJ en Z kunnen

worden uitgebreid.

Voor de rijksbufferzones Amsterdam-Purmerend,

Amstelland-Vechtstreek en Hilversum-Utrecht

stellen wij voor om de nadere detaillering en de

begrenzing van het regionaal park mee te nemen in

de ontwikkelingsprogramma’s voor het Nationaal

Landschap Noord-Hollands Midden resp. Groene

Hart.

Streekplan Noord-Holland Zuid

4.3 Een bereikbare netwerkstad

Kwaliteit en capaciteit van de netwerken van open-

baar vervoer en weginfrastructuur zijn bepalend

voor de keuzes waar en op welke wijze (nieuwe)

verstedelijking mogelijk is.

De groei van de mobiliteit is in delen van het gebied

nog op te vangen. Dit kan door verdergaande inte-

gratie van vervoersystemen, het efficiënt gebruiken

van de capaciteit, mobiliteitsmanagement en een

betere afstemming tussen stedelijke ontwikkeling en

verkeer en vervoer. Op andere plaatsen in het netwerk

wordt de capaciteit van bestaande verbindingen

uitgebreid of worden ontbrekende schakels aan-

gelegd. Ons uitgangspunt is dat de infrastructuur

primair sturend is bij het zoeken naar ruimte voor

wonen en werken.

Voorwaarde voor nieuwe ontwikkelingen op het

gebied van wonen en werken is dat de bereikbaar-

heid op zowel nationale als regionale schaal (weg en

openbaar vervoer) is veiliggesteld. Dat betekent dat

ontwikkelingen pas daadwerkelijk kunnen worden

gestart als planologisch/procedureel en financieel de

realisering van de benodigde infrastructuur is

verzekerd. Gemeenten zullen vanuit de exploitatie

aan de regionale infrastructuur en in uitzonderlijke

gevallen ook aan de nationale infrastructuur een

bijdrage moeten leveren.

Financiering van de verkeers- en vervoersinfra-

structuur is een gezamenlijke verantwoordelijkheid

van overheid en de markt.

Bij de aanleg van nieuwe infrastructuur of de ver-

nieuwing van bestaande infrastructuur geldt dat

veiligheid (ook als het gaat om het vervoer van

gevaarlijke stoffen), het milieu (geluid, stank) en

zorgvuldige inpassing in het landschap uitgangs-

punt zijn in ons beleid.

Verschillende stadsgewestelijke openbaarvervoer-

systemen worden aan elkaar gekoppeld tot een

regionaal systeem (Regionet). Regionet is een stelsel

van hoogwaardig openbaar vervoer dat voorziet in

de regionale verplaatsingen over een afstand van

Streekplan Noord-Holland Zuid

10 tot 40 km. Regionet verbindt woonkernen van

minimaal 20.000 inwoners en concentraties van

werkgelegenheid van tenminste 10.000 arbeids-

plaatsen met elkaar.

Aan Regionet worden nieuwe, vrij compacte woon-

en werklocaties gekoppeld. Als de Noord-Zuidlijn

naar Zaanstad wordt doorgetrokken kan het stedelijk

gebied van Amsterdam-Noord en Zaanstad voor een

groot deel getransformeerd worden in gemengd

stedelijk gebied met hoogwaardig wonen en werken.

Kantoren en voorzieningen komen, zo mogelijk

samen met wonen, bij de nationale en regionale

knooppunten.

Om Regionet te ontwikkelen tot een volwaardig

systeem, vinden wij de volgende ontwikkelingen

noodzakelijk:

■

De Zuidtangent geheel aanleggen (doortrekking

van Hoofddorp naar Nieuw-Vennep, van Haarlem

naar IJmuiden, van Hoofddorp naar Schiphol-oost

en Aalsmeer/Uithoorn via Diemen naar IJburg).

■

Als onderdeel van Regionet een hoogwaardig

stadsgewestelijke verbinding Schiphol-Zuid/

WTC als onderdeel van de Noord-Zuidlijn en/of

van de Zuidtangent.

■

Het doortrekken van de Noord-Zuidlijn naar

Zaanstad (na 2010) of het benutten van bestaand

spoor.

■

De Amstelveenlijn doortrekken naar Uithoorn

(na 2010).

■

In het Gooi aanleg van een Hoogwaardige

Openbaar Vervoer (HOV)-ring met aansluiting

op de HOV Almere-Utrecht.

Naast de ontwikkeling van Regionet leggen wij het

accent op een betere doorstroming op het hoofd-

wegennet door het deels ontvlechten van de verschil-

lende verkeersstromen door minder op- en afritten.

Een fysieke scheiding in de vorm van doorstroom-

routes (bijvoorbeeld de A4-A6-A9) is daarbij het

eindbeeld.

De infrastructuur in de Noordvleugel is dermate

zwaar belast dat een verdere scheefgroei van de

woon-werkbalans een nog zwaardere wissel trekt op

de bereikbaarheid en de leefbaarheid. De ruimtelijke

inrichting levert een bijdrage aan het verminderen

van de groei van mobiliteitsproblemen door de infra-

structuur die in 2010 aanwezig is als sturende laag

voor de ordening van de ruimte in dit gebied te han-

teren. Het verminderen van de onbalans in wonen en

werken wordt daarmee leidend. Wij stimuleren dit

door:

■

het verder benutten van nog beschikbare ruimte

op de infrastructuur met name in de ‘tegenspits-

richting’, o.a. door een grootscheepse verdichting

binnen Amsterdam;

■

benutting van de mogelijkheden rond halte-

plaatsen van nieuwe en bestaande (hoogwaardige)

openbaarvervoerlijnen;

■

ontwikkeling van stedelijke knooppunten

mogelijk te maken: plekken waar verschillende

vervoersnetwerken met elkaar verknoopt zijn en

waar sprake is van een intensief ruimtelijk

programma van wonen, werken en/of voor-

zieningen;

■

ruimte vrij te houden voor multi-modale

bedrijventerreinen (langs water en aan spoor);

■

de werkgelegenheidsontwikkelingen in Almere

en ten noorden van het Noordzeekanaal te

stimuleren.

Het is noodzakelijk de ontwikkeling van woning-

bouwlocaties en bedrijventerreinen qua fasering in

de pas te laten lopen met de capaciteitsuitbreiding

van de infrastructuur of mobiliteitsbeïnvloedende

maatregelen. De verdere ontwikkeling van Almere is

essentieel voor de ruimtelijke ontwikkeling van het

stedelijk kerngebied. Almere zal uitgroeien tot een

stad van 400.000 inwoners met een volwaardig

pakket aan bijbehorende voorzieningen. Op deze

manier ontstaat een vliegwieleffect, waardoor

Almere als woon- en vestigingsmilieu even aantrek-

kelijk wordt als andere delen van het stedelijk kern-

gebied. Essentieel hierbij is dat de aanleg van nieuwe

verbindingen tussen Amsterdam en Almere voort-

varend ter hand wordt genomen. Het gaat hier om

Streekplan Noord-Holland Zuid

een A6-A9-verbinding en de IJmeerlijn. De IJmeerlijn

is gekoppeld aan de realisatie van Almere-Pampus.

Zonder deze verbindingen kan Almere geen

verstedelijkingstaak op zich nemen voor Noord-

Holland Zuid. Als de besluitvorming rond met name

de infrastructurele verbindingen tussen Noord-

Holland Zuid en Almere niet vóór 2010 is afgerond

en er geen zicht is op de financiering, is het zeer

problematisch om door te gaan met een substantiële

verdere ontwikkeling van Almere. Datzelfde geldt

ook voor de ontwikkelingen in het gebied

Amsterdam/Schiphol/Hoofddorp. Ook daar is de

verdergaande ontwikkeling van kantoor- en bedrijfs-

locaties problematisch indien er geen oplossing

wordt geboden voor de bereikbaarheid.

Om de achterstand in de infrastructuur tot 2010

enigszins in te lopen worden de volgende maat-

regelen voorzien:

■

Benutten van bestaande infrastructuur.

■

Beprijzen van nieuwe weginfrastructuur.

■

Aanleg van nieuwe infrastructuur zoals:

– de 2

e

Coentunnel/Westrandweg;

– verbreden van de A2 en A9 (inclusief de

omleiding Badhoevedorp);

– verbreden N244;

■

Capaciteitsvergroting regionale wegen (bv N207).

■

Aanleg van nieuwe infrastructuur voor het

openbaar vervoer:

– De Zuidtangent met diverse aftakkingen.

– De Noord-Zuidlijn Amsterdam.

– Diverse kwaliteitsslagen in het openbaar

busvervoer en zwaar spoor.

– HSL-Zuid, Utrecht-, Hem- en Gooiboog.

■

Tweede sluis bij IJmuiden.

■

Verder zetten wij in op uitvoering van het

Masterplan N201

+

.

Tevens hebben wij besloten te kiezen voor de

aanleg van een wegverbinding tussen de A9 en

de omgelegde N201. Daarbij is sprake van een

tweetal alternatieven, te weten de Fokkerweg of

de doortrekking van de N522 naar de omgelegde

N201. Uitgangspunt voor deze laatste variant is

dat het tracé langs de bestaande bebouwing van

Amstelveen moet lopen.

Op basis van onderzoek zal nader over deze

mogelijkheid worden besloten. Deze mogelijk-

heid komt pas aan de orde als is gebleken dat een

afwikkeling van het verkeer richting de A9 via de

Fokkerweg niet afdoende is of technisch en/of

financieel niet haalbaar is. Zo nodig zal het streek-

plan hiervoor worden uitgewerkt. Een milieu-

effectrapportage maakt deel uit van die

uitwerking.

Dit resulteert in 2010, mits de financiële tekorten

tijdig zijn afgedekt, in het ruimtelijke beeld dat ons

uitgangspunt is voor de keuze van nieuwe uitleg-

locaties. Voor de aanleg van nieuwe en verbreding

van bestaande infrastructuur is in het streekplan

voorzien in de benodigde ruimtereservering.

Naast de aanleg van fysieke infrastructuur zoeken

wij oplossingen in maatregelen die de mobilist moet

verleiden tot het maken van verstandige keuzes:

prijsbeleid, bevorderen van ketenverplaatsingen

(P+R, fietsvoorzieningen, etc), meer HOV,

parkeerbeleid etc. en benuttingsmaatregelen op het

hoofdwegennet (A4, A9, A2, A1). Dit betreffen

voornamelijk maatregelen die vallen onder de ver-

antwoordelijkheid van de gezamenlijke overheden.

Het infrastructuurnetwerk zoals dat er vrijwel zeker

is in 2010, mits zoals gesteld de financieringstekorten

zijn afgedekt, lost in de Noordvleugel de bereikbaar-

heidsproblemen niet op. Dit heeft te maken met de

permanente mobiliteitsgroei, de groei in het wonen

en werken en het te lage investeringsniveau van de

overheid. Dat betekent dat er, mede als voorwaarde

voor de ontwikkelingen op het gebied van wonen en

werken, voor de periode 2010-2030 nieuwe maat-

Streekplan Noord-Holland Zuid

regelen nodig zijn. De onderzoeken hiernaar zijn niet

afgerond. Er moeten procedures worden doorlopen

en, meest belangrijk, de financiering is nog niet

geregeld waardoor de realisering nog niet vaststaat.

Het gaat het om de volgende maatregelen:

■

Een verbinding tussen A6-A9.

■

Capaciteitsvergroting A1, A4, A7, A9.

■

De verbinding A8-A9.

■

Ontvlechting op het hoofdwegennet:

parallelbanen met als eindbeeld een doorstroom-

route A4/A9/A6 en A4/A5/A10.

■

Doortrekking Bennebroekerweg naar

N208/N206.

■

4-sporigheid tussen de grote steden in de

Randstad en Almere.

■

Completering Regionet en overig openbaar vervoer.

■

In relatie tot ontwikkeling van Schiphol:

– De Westrandrail.

– Snellere verbindingen richting het Ruhr-

gebied (ICE).

Deze projecten worden op zijn vroegst in de periode

2010-2030 gerealiseerd. Om te voorkomen dat de

realisering van deze projecten planologisch onmogelijk

wordt gemaakt hebben wij – waar nodig – hiervoor

reserveringen in het streekplan opgenomen.

Voor wat betreft de verbinding A6-A9 hebben wij

het initiatief genomen om via een voorverkenning,

het project ‘de Uitweg’, de 'weg' voor te bereiden

voor het vlot doorlopen van de noodzakelijke

procedures. De resultaten van deze voorverkenning

zijn input voor de formele studie die gedaan moet

worden door het Rijk om te komen tot een nieuwe

nationale verbinding. Dit traject kent haar eigen

procedure en inspraakmogelijkheden. Voor het Rijk

staat niet al op voorhand vast dat een doorgetrokken

A6-A9 de beste oplossing is.

Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat bestudeert

momenteel de bereikbaarheidsproblematiek op de

corridor Amsterdam/Schiphol/Haarlemmermeer-

Almere/Gooi. Deze studie zal naar verwachting

uitmonden in een integrale MIT-verkenning

(Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport).

In het voortraject vervult de provincie een regierol

via het project De Uitweg en probeert samen met de

betrokken partners in dit project invloed uit te oefenen

op de te maken keuzes door het Rijk. In de formele

procedures die het Rijk moet starten voor een natio-

nale verbinding, heeft de provincie een adviserende

rol. Het Rijk beslist uiteindelijk over een eventueel

tracé A6-A9. Conform de Tracéwet zijn de lagere

overheden gebonden aan het besluit van het Rijk.

Het project is samen met maatschappelijke organi-

saties ingezet met een dubbele doelstelling, gericht

op verkeer en op het vergroten van de ruimtelijke

kwaliteit van het gebied.

Afhankelijk van de verstedelijkingsopties zijn

aanvullingen nodig:

■

Bij een bebouwing ten zuiden van Amstelveen is

het doortrekken van de Amstelveenlijn naar

Uithoorn nodig.

■

Bij verdere ontwikkeling van Almere is de

IJmeerlijn nodig.

Zo te zijner tijd wordt gekozen voor een Zuiderzeelijn

is ons standpunt dat hiervoor gebruik wordt gemaakt

van bestaand spoor of van de IJmeerlijn.

Het voorgaande is een ambitieus programma.

Wij realiseren ons dat het proces en de organisatie

prijsmaatregelen, capaciteitsverhogende maat-

Streekplan Noord-Holland Zuid

regelen, financiering, procedures en aanleg van

nieuwe infrastructuur) van de verbetering van de

bereikbaarheid in het noordelijk deel van de Randstad

zeer langdurig en complex zijn. Een versnelling in

procedures en besluitvorming op alle overheids-

niveaus is noodzakelijk om de verstedelijkings-

opgave voor Noord-Holland Zuid en Almere tijdig

te realiseren.

Knooppunten zijn plekken in de stad waar diverse

vormen van vervoer bij elkaar komen en waar een

breed en divers scala aan stedelijke functies een plek

vindt, mede ter versterking van de economische ont-

wikkeling. Daarbij kan gedacht worden aan stedelijke

functies zoals wonen, werken, voorzieningen en

verblijfsrecreatie. Juist in de netwerkstadgedachte

spelen stedelijke knooppunten een bijzondere rol.

Knooppunten vormen brandpunten van

verstedelijking.

Criteria voor stedelijke knooppunten:

■

Er moeten meerdere vormen van vervoer bij

elkaar komen met hoge frequentie: een intercity-

of sneltreinstation, zo mogelijk nabij een aan-

sluiting op rijkswegen.

■

Er zijn minimaal twee van de drie functies

wonen, werken en voorzieningen aanwezig in

hoge dichtheid en in gestapelde bouw, of dat

moet mogelijk zijn.

■

Nabij de knooppunten worden de belangrijkste

publiekstrekkers en voorzieningen met de

grootste bezoekersaantallen geconcentreerd.

Binnen Noord-Holland Zuid is een groot aantal

internationale, nationale, of regionale knooppunten

Streekplan Noord-Holland Zuid

te onderscheiden. Daarnaast zijn stedelijke gebieden

te onderscheiden die met een geringe aanpassing aan

de infrastructuur een stedelijk knooppunt kunnen

worden. Tevens zijn er vervoersknopen die met een

daaraan gekoppelde verstedelijkingsopgave kunnen

uitgroeien tot stedelijk knooppunt.

Bij een knooppunt is intensief grondgebruik en een

mix van functies belangrijk. Daarbij moet de omgeving

van de knooppunten zo worden ingericht dat deze

aantrekkelijk is voor verschillende groepen

(bewoners, werkenden, bezoekers) gedurende de

dag en avond, door de week maar ook in het week-

einde. Optimaal ruimtegebruik staat centraal. Het

gaat hierbij om het beter benutten van de ruimte

(bebouwd en onbebouwd). Dit optimaliseren kan

door de bestaande ruimte beter te benutten via

stapeling, functiemenging en herbestemming.

Milieucontouren worden zo goed mogelijk geanaly-

seerd, teneinde bij de ruimtelijke ontwikkelingen een

zo goed en intensief mogelijk gebruik van de ruimte

mogelijk te maken.

De straal van het gebied rondom een knooppunt is

verschillend. Een (inter-)nationaal knooppunt omvat

vaak een groot gebied.

(Inter-)Nationale knooppunten zijn:

■

Amsterdam CS.

■

Schiphol.

■

Amsterdam Zuid/WTC (Zuidas).

Deze knooppunten worden bediend door inter-

nationale verbindingen. Tevens hebben deze knoop-

punten internationale functies.

Een nationaal knooppunt is de stationsomgeving van

Amsterdam-Bijlmer (Arenagebied en Amsterdamse

Poort).

Bij een regionaal knooppunt gaat het om een straal

van circa 700 meter rondom het station. Regionale

stedelijke knooppunten volgens onze criteria zijn of

kunnen worden stationsomgevingen van:

■

Hoofddorp.

■

Haarlem.

■

Beverwijk.

■

Zaandam.

■

Amsterdam-Sloterdijk.

■

Amsterdam-Lelylaan.

■

Amsterdam-Amstel.

■

Duivendrecht.

■

Hilversum.

Een specifiek regionaal knooppunt is:

■

Amstelveen.

Dit knooppunt is niet aangesloten op het NS-net,

maar voldoet aan de andere twee criteria en is via het

busstation en metrolijn 51 optimaal ontsloten.

Voor de knooppunten binnen de gemeente Amsterdam

geldt het beleid van het structuurplan Amsterdam.

Bij regionale knooppunten is sprake van de volgende

ruimtelijke invulling (indicatief):

■

FSI (Floor-space-index: de fysieke dichtheid van

de bebouwing): > 1.

■

GSI (Ground-Space-index: het percentage

bebouwd grondoppervlak): > 0,3.

■

Meer dan 15% voorzieningen.

■

Circa 50% wonen.

■

Concentratie van kantoorgelegenheid op deze

knooppunten.

■

Parkeerruimte is inpandig.

De criteria zijn richtinggevend. Per knooppunt wordt

nader uitgewerkt hoe met deze criteria wordt

omgegaan. Daarbij wordt rekening gehouden met de

afstemming met de al aanwezige stedelijke structuren.

Bij knooppunten waar veel vernieuwing mogelijk is,

zal het makkelijker zijn de criteria te hanteren.

Knooppunten bieden een uitgelezen kans om een

hoge mate van verdichting te bereiken. Wij zien een

belangrijke rol weggelegd voor de stedelijke knoop-

punten in de opvang van de stedelijke opgaven. Veel

van de nieuwe en herstructurerende woningbouw

zal op of rondom de knooppunten moeten gaan

plaatsvinden.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Wij hebben de volgende rollen bij de ontwikkeling

van knooppunten:

■

Een toetsende rol richting gemeenten bij

bestemmingsplannen.

■

Een voorwaardenscheppende rol, bijvoorbeeld

door het verbeteren van de milieutechnische

randvoorwaarden.

■

Een stimulerende rol door, selectief, een bijdrage

te leveren aan de voorbereiding van de uit-

voering, of door beschikbare budgetten vanuit

verschillende terreinen gecoördineerd in te zetten.

Voor het goed functioneren van economische centra

is een efficiënte afwikkeling van het goederen-

vervoer een belangrijke voorwaarde. Wij willen dit

bereiken door:

■

Ontwikkelen van goederenvervoerknooppunten.

■

Voldoende natte kavels voor watergebonden en

watergerelateerde bedrijvigheid en voldoende

ruimte voor bovenregionale bedrijventerreinen.

■

Transportpreventie.

■

Een verschuiving van het vervoer over de weg

naar vervoer per spoor en binnenvaart.

■

Een betere spreiding van het vrachtverkeer over

de infrastructuur en de tijd.

Wij kiezen voor een gezamenlijke aanpak van de

goederenvervoerproblematiek met de andere

Randstadoverheden in het kader van het GOVERA

(GOederen VErvoer RAndstad)-programma.

Momenteel vindt een onderzoek naar de behoefte

aan locaties voor grootschalige distributie en overslag

plaats. Wanneer besluitvorming hierover is afgerond

zullen wij dit uitwerken in een uitwerkingsplan.

In het Verkeer en Vervoerplan Noord-Holland

(VVPNH), Ruimte voor Mobiliteit, dat gelijktijdig

met dit streekplan is vastgesteld, gaan we hier verder

op in.

De provincie Noord-Holland beschikt over een

uitgebreid net van vaarwegen. Hiervan is ca. 500 km

in principe beschikbaar voor de binnenvaart. In 1996

is het basisnet van vaarwegen voor de beroepsvaart

in Noord-Holland vastgelegd. De volgende vaar-

wegen maken deel uit van het basisnet voor de

beroepsvaart in Noord-Holland: Noordzeekanaal en

Amsterdam-Rijnkanaal, het westelijk en oostelijk

deel van de Ringvaart van de Haarlemmermeer-

polder, het Spaarne en Zijkanalen C en G in

Spaarnwoude, Het Binnen- en Buiten IJ en

Kostverlorenvaart/Schinkel/Nieuwe Meer in

Amsterdam, De Tapsloot, Zaan en Voorzaan in de

Zaanstreek en de Stierop, vaargeul Alkmaardermeer

en het Noordhollandsch Kanaal van Alkmaardermeer

tot aan Den Helder.

Bij voorrang werken wij aan de verbetering van

vaarwegen die onderdeel uitmaken van het basisnet

voor de beroepsvaart. Het Actieplan Binnenvaart

Noord-Holland 2000-2003 is daarbij richtinggevend.

Verder zullen wij maatwerk leveren voor bruggen,

waar de binnenvaart conflicteert met andere belangen.

Vermindering van het energiegebruik van het

verkeer en vervoer, terugbrengen van de uitstoot en

vermijden van stank en geluidsoverlast zijn de

belangrijkste onderdelen van het streven om het

vervoer milieuvriendelijker te doen verlopen.

Verhoogd gebruik van de fiets kan een belangrijke

bijdrage leveren aan deze doelstellingen. Ons

geldende beleid ligt vast in het ‘Fietspadenplan

Noord-Holland’ en de beleidsnota ‘De Provincie en

het Fietsbeleid’ uit 1995. In het VVPNH gaan wij hier

verder op in.

Streekplan Noord-Holland Zuid

4.4 Ruimte voor wonen

Wij zetten maximaal in op het bouwen voor wonen,

werken en voorzieningen binnen het bestaand

stedelijk gebied. Van de nieuwe opgave vanaf 2010 is

onze inzet deze voor 50% binnenstedelijk te realiseren.

Dit betekent dat wij binnen het stedelijk gebied

inzetten op dubbel grondgebruik door intensiveren,

combineren en transformeren (ICT). Maar de mens

en zijn leefomgeving blijven centraal staan:

ruimtelijke en sociale kwaliteit gaan vóór kwantiteit.

Om zoveel mogelijk ruimte voor water, natuur en

landschap te houden voor nu en in de verdere

toekomst, gaan wij zo zuinig mogelijk om met de

ruimte. Een aanzienlijk deel van de woningbehoefte

en ruimte voor bedrijven zoeken wij binnen bestaand

stedelijk gebied. Uit onderzoek blijkt dat er veel

vraag is naar wonen in stedelijke milieus. In relatie

tot de woningbehoefte, woonwensen en woning-

bouwcapaciteit, waaronder aantrekkelijke woon-

milieus in het groen en wonen in stedelijke milieus,

tijd en fasering, voorzien wij verder in een beperkt

aantal uitleglocaties.

Wij vinden de gehanteerde verdeling van 50%-50%

reëel, mede gelet op wat er jaarlijks wordt gereali-

seerd in de verschillende regio’s, de capaciteit in

bestaande intensiverings- en herstructurerings-

plannen en de capaciteit op de langere termijn zoals

is geïnventariseerd in sommige regio’s.

Het proces van ICT is ambitieus en zeer complex.

Stedenbouwkundige kwaliteiten en maatschap-

pelijke belangen zijn hierbij in het geding. Dit proces

mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van het

wonen en het leefklimaat. Er zijn vele typen locaties

die voor ICT in aanmerking komen en die in regio’s

ruimschoots aanwezig zijn. Het gaat daarbij om:

■

Te herstructureren naoorlogse woonwijken. Uit

bestaande herstructureringsplannen (bijvoorbeeld

parkstad Amsterdam, Amsterdam Noord) blijkt

dat dit een aanzienlijke capaciteitswinst oplevert.

■

Verouderde bedrijventerreinen, waarbij zij opge-

merkt dat behoud van de werkfunctie voorop

staat. Dit kan leiden tot een menging van wonen

en werken.

■

Te intensiveren knooppunten boven/nabij infra-

structuur binnen de normen die voortkomen uit

milieubelemmeringen en vrijwaringszones.

Daarbij gelden een aantal randvoorwaarden:

■

Inzet van de gemeenten om de capaciteit te

inventariseren en te ontwikkelen.

■

Het beschikbaar zijn van financiële middelen.

Niet overal zijn de kosten (o.a. van aanvullende

stedelijke infrastructuur) en opbrengsten in even-

wicht en dan is extra inzet van middelen nodig.

■

Het op peil blijven van de productie die nu al

onder grote druk staat. Hiervoor is een even-

Capaciteit per 2000

112.000

Bouwopgave 2000-2020

– 166.000

Zoekopgave voor locaties

54.000

Werkgelegenheidsgroei (Haarlemmermeer)

+

2.000

50% ICT-50% uitleg

28.000

28.000

Streekplan Noord-Holland Zuid

wichtige gefaseerde productie nodig. Dit laatste

vraagt ook om voldoende productie in nieuwe

uitleglocaties.

■

Voor herstructurering van verouderde wijken is

draagvlak bij de bewoners en zijn voldoende

herhuisvestingsmogelijkheden essentieel.

Ook dit laatste vraagt om voldoende productie in

de uitleglocaties.

Er moeten in de periode 2000-2020 in Noord-Holland

Zuid 166.000 woningen worden gebouwd bij een

bestaande capaciteit van 112.000 in 2000. Dit betekent

een zoekopgave naar ruimtelijke capaciteit voor

54.000 woningen. Dit is vergelijkbaar met een stad

ter grootte van Haarlem.

Van de bestaande capaciteit van 112.000 woningen

worden 58.000 woningen voorzien als te realiseren in

bestaand stedelijk gebied. Van de dan nog resterende

bouwopgave van 54.000 woningen voor de periode

van 2000 tot 2020 zetten wij in op realisering van 50%

door verdergaande binnenstedelijke verdichting.

Voor de andere circa 50% zijn nieuwe uitleglocaties

nodig in een totale omvang van 28.000 woningen.

Deze 28.000 woningen omvatten tevens

2.000 woningen extra in de Haarlemmermeer i.v.m.

de werkgelegenheidsgroei, alsmede opvang in

Almere en in de Duin- en Bollenstreek.

Voor Amsterdam resteert een zoekopgave van

12.000 woningen omdat wij geconstateerd hebben

dat de werkelijke toevoeging aan de woning-

voorraad van Amsterdam lager is dan voorzien in de

oorspronkelijke ramingen (zie verder paragraaf 2.2).

Het voorgaande is schematisch in de tabel op pag. 85

samengevat.

Op regionale schaal varieert de ICT-opgave:

■

Voor IJmond hebben wij de ICT-opgave gesteld op

100%, omdat er geen ruimte is voor nieuwe uitleg.

Het is de opgave voor de gemeenten om binnen-

stedelijk voldoende ruimte voor ICT te vinden.

■

Voor Zaanstad hebben wij de ICT-opgave ook

gesteld op 100%, omdat er voldoende ruimtelijke

capaciteit binnen het bestaand stedelijk gebied

aanwezig is (naast de ontwikkeling van de

Vinex-locatie Saendelft).

■

Voor Amstel-/Meerlanden hebben wij de ICT-

opgave gesteld op 25%, omdat dit gebied over

veel ruimtelijke capaciteit beschikt, met een

overwegend suburbaan en groen karakter.

Ondanks dat met zuinig ruimtegebruik de helft van de

opgave in bestaand stedelijk gebied gerealiseerd wordt

is nieuwe capaciteit op uitleglocaties nodig, omdat:

■

Het operationeel maken van de binnenstedelijke

woningbouwcapaciteit in sterke mate bepaald

wordt door het complexe samenspel van factoren

als bodemsanering, milieuhygiëne, grondverwer-

ving, financiering, maatschappelijk overleg,

stedenbouwkundige kwaliteiten etc. Hierdoor is

er capaciteit in uitleglocaties nodig om tot de

gewenste woningbouwproductie te komen.

■

Er een grote vraag is naar groene woonmilieus

(groenstedelijk en dorps) en de daarbij horende

woningtypen.

■

Wij de woningbehoefte die niet binnenstedelijk

kan worden opgevangen niet helemaal op

Almere willen afwentelen. Dat is geen oplossing

voor de woningbehoefte in het westelijk en

noordelijk deel van het streekplangebied.

In relatie tot de woningbehoefte, woonwensen en

woningbouwcapaciteit, waaronder aantrekkelijke

woonmilieus in het groen, tijd en fasering voorzien

wij in vier nieuwe uitleglocaties binnen het streek-

plangebied.

De milieuaspecten van de locaties Haarlemmermeer,

Legmeerpolders en Bloemendalerpolder zijn onder-

zocht in de Strategische Integrale (Milieu) Effect

Rapportage (SIER). Dit geldt eveneens voor de loca-

ties in Almere en in de Bollenstreek. Wij concluderen

uit het SIER dat er geen overwegende bezwaren zijn

Streekplan Noord-Holland Zuid

IJmond

9.000

5.000

1.000

4.000

4.000

4.000

Zaanstad

9.000

8.000

1.500

6.500

1.000

1.000

Waterland

13.000

7.000

1.500

5.500

6.000

3.000

3.000 Waterland

Gooi en Vecht

10.000

6.000

4.500

1.500

4.000

2.000

5.000 Bloemendaler

polder/KNSF

Amsterdam

87.000

57.000

38.000

19.000

30.000

15.000

Amstel-Meerlanden

28.000

24.000

7.000

17.500

4.000

1.000

2.000 Legmeer

5.000 Bij Hoofddorp

Zuid-Kennemerland

10.000

5.000

5.000

5.000

2.000

Almere

11.000

Bollenstreek

2.000

* Zoekopgave Amsterdam

12.000

Afronding op duizendtallen. Hierdoor zijn er afwijkingen ten opzichte van tabel 3 in bijlage 1

*

*

Streekplan Noord-Holland Zuid

tegen (gedeeltelijke) bebouwing van deze locaties.

De locaties in Waterland hebben geen deel uit-

gemaakt van het SIER.

Voor alle uitleglocaties gelden onverkort de beleids-

lijnen uit dit streekplan zoals ondermeer water-

neutraal bouwen, de watertoets, de milieueffect-

rapportage en het beleid voor de inrichting van het

gebied binnen de rode contour.

De Bloemendalerpolder is een locatie die zowel per

openbaar vervoer als over de weg goed bereikbaar is.

Het gebied heeft daardoor goede verbindingen met

andere delen van Noord-Holland. Wij vinden het

belangrijk dat deze locatie, gezien de druk vanuit de

woningmarkt, snel wordt ontwikkeld.

Binnen het bereik van het NS-station Weesp heeft

deze locatie mogelijkheden voor wonen en werken

in hogere dichtheden; op wat grotere afstand en aan

de randen zijn woonmilieus in lage dichtheden

denkbaar. De ontwikkeling van de Bloemendaler-

polder vindt plaats in samenhang met een blauw-

groene, op recreatie gerichte, ontwikkeling van de

Diemerscheg, de herstructurering van het aan-

grenzende terrein van de KNSF en de ontwikkeling

van nieuwe weginfrastructuur en/of verbreding van

de A1 (inclusief aquaduct).

Het gewest Gooi en Vechtstreek en de gemeenten

Muiden en Weesp stellen ten behoeve van de

inrichting van het gebied een structuurvisie op.

De Bloemendalerpolder hebben wij – na onderzoek

in het kader van het Noordvleugeloverleg –

aangewezen als bouwlocatie omdat er geen andere

geschikte locaties zijn om de woningbehoefte in de

regio op te vangen. Qua uitvoering gaan wij uit van

een fasering. Op basis van de door het gewest in

samenwerking met de betrokken gemeenten op te

stellen structuurvisie starten Gedeputeerde Staten

met een uitwerking voor de Bloemendalerpolder/

KNSF.

Herstructurering van het verouderde kassengebied

van Aalsmeer, Amstelveen en Uithoorn geeft ruimte

voor nieuwe woonmilieus in het groen en bedrijven-

terreinen.

De nieuwe woon- en werklocaties worden ontsloten

door het verlengen van de Amstelveenlijn en de

oostelijke tak van de Zuidtangent. Ontsluiting over

de weg geschiedt via de omgelegde N201. Na 2020

kunnen nog 4.500 woningen in de Noorderlegmeer

worden gebouwd, op voorwaarde dat de benodigde

infrastructuur beschikbaar is.

De ontwikkeling van de Legmeerpolders betekent

dat de Bovenkerkerpolder zijn openheid behoudt en

mogelijkheden biedt voor waterberging en groen-

ontwikkeling.

Bezien vanuit het perspectief van de lagenbenade-

ring kiezen wij voor verstedelijking geconcentreerd

in Haarlemmermeer in Hoofddorp-West. Deze

locatie leidt tot de minste waterproblematiek en ligt

zover mogelijk van de vrijwaringszone van Schiphol.

De nieuwe bouwopgave voor Waterland in de

periode 2000-2020 bedraagt 6.000 woningen. Een

nadere inventarisatie en uitwerking van de woning-

bouwmogelijkheden in bestaand stedelijk gebied is

gewenst, om te zien of de beoogde 50% ICT haalbaar is.

Onze beleidslijn is dat werken moet worden gecon-

centreerd in Purmerend en Edam-Volendam en dat

de woonopgave gespreid over Waterland mag

plaatshebben, met inachtneming van de hiervoor

genoemde ICT-doelstelling.

Deze woningbouwtaakstelling in uitleggebieden

bedraagt voor de regio in totaal 3000 woningen tot

2020.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Gedeputeerde Staten werken het streekplan nader

uit voor de verdeling van de woningen over de regio

op basis van een , in samenwerking met het Inter-

gemeentelijk Samenwerkingsorgaan Waterland en

de gemeente Oostzaan, op te stellen woningbouw-

programma voor de regio.

Gedeputeerde Staten nemen bij de uitwerking de

volgende voorwaarden in acht:

1 Behoud en versterking van de ruimtelijke

kwaliteit is uitgangspunt met inachtneming van

de grote landschappelijke, ecologische en

cultuurhistorische waarden;

2 Bij de uitwerking worden in ieder geval betrok-

ken de drie op de streekplankaart aangegeven

zoeklocaties waarbij per locatie geldt:

a Lange Weeren (gemeente Edam-Volendam):

rekening moet worden gehouden met een

goede stedenbouwkundige afronding ter ver-

betering van de huidige ruimtelijke kwaliteit

met in ieder geval voldoende openheid in

relatie tot de Purmer;

b Zuidoostbeemster (gemeente Beemster): herstel

of versterking van de ruimtelijke kwaliteit en

de herkenbaarheid van de Beemster in

verband met de aanwijzing van de Beemster

door de Unesco als werelderfgoed;

c Purmer Zuid: een lage woningdichtheid

(wonen in het groen) in aansluiting op reeds

gerealiseerde woningbouw in dat gedeelte

van Purmerend;

3 Overige locaties voor woningbouw in Waterland

zijn toegestaan waarbij de gemeenten Zeevang

en Waterland voorrang genieten. Samen met de

gemeenten onderzoeken Gedeputeerde Staten

het aantal woningen en de situering van de

locaties. Het waardevolle cultuurhistorische

landschap is hierbij uitgangspunt.

4 Bij de uitwerking wordt ook betrokken actuele

visie-/planvorming over woningbouw zoals

onder andere het plan Purmer-Meer.

5 Bij de voorbereiding van het besluit tot uit-

werking onderwerpen Gedeputeerde Staten de

woningbouwmogelijkheden aan een (vrijwillige)

milieueffectrapportage;

6 Voor alle te kiezen locaties geldt dat rekening

moet worden gehouden met mogelijke gevolgen

voor het watersysteem en de ligging van het

bodembeschermingsgebied;

7 Bij de ontwikkeling van nieuwe woningbouw-

locaties wordt ook volgens het ‘rood voor groen’

principe zorggedragen voor een passende groen-

ontwikkeling. Gedeputeerde Staten onderzoeken

daarbij de mogelijkheid van het instellen van een

‘Groenfonds’.

De Zuidpolder is een uitleglocatie. Rekening moet

worden gehouden met cultuurhistorische en

ecologische waarden. De uitleglocatie Zuidpolder

maakt geen deel uit van de op te stellen streekplan-

uitwerking. Wel maakt de locatie, net als alle overige

mogelijke bouwlocaties in Waterland, deel uit van

het op te stellen woningbouwprogramma voor de

regio om te voorzien in de regionale woning-

behoefte.

Verder zetten wij in op de navolgende locaties buiten

onze provincie:

Wij gaan ervan uit dat Almere blijvend opvang biedt

voor Noord-Holland Zuid. Almere maakt deel uit

van de Noordvleugel van de Randstad en is onder-

deel van het stedelijk kerngebied. Almere bouwt in

de periode 2010-2020 ongeveer 30.000 woningen.

Daarvan is ca. 11.000 voor de eigen behoefte, 11.000

voor de Noord-Hollandse behoefte en de rest voor

opvang van de woningbehoefte uit overig Nederland.

Om te voorzien in de woningbehoefte van Zuid-

Kennemerland doen wij een beroep op de Duin- en

Bollenstreek in de provincie Zuid-Holland.

Streekplan Noord-Holland Zuid

In beginsel liggen er goede ontwikkelingskansen

vanwege de bereikbaarheid per rail in de relatie

Haarlem-Leiden en de groene situering. De verkeers-

en vervoersrelatie in de richting van Schiphol behoeft

echter verbetering.

In het vastgestelde streekplan Zuid-Holland West is

een contourenbeleid vormgegeven, gebaseerd op het

uitgangspunt migratiesaldo nul. Provinciale Staten

van Zuid-Holland hebben geen extra woningbouw-

locaties gepland. Gedeputeerde Staten van Zuid-

Holland sluiten evenwel niet uit dat binnen de

voorgestelde contouren ruimte geboden kan worden

aan een beperkte instroom vanuit Noord-Holland.

Dit past ook binnen de visie van de Delta-metropool

en de autonome migratiebewegingen tussen beide

provincies.

Op enkele zeer specifieke locaties buiten de rode

contour kan in zeer lage dichtheid een woon- of

werkfunctie in de vorm van landgoederen worden

ontwikkeld. De vraag naar dit milieutype is om

financiële redenen beperkt, evenals de ruimtelijke

mogelijkheden om nieuw aanbod te creëren.

Kwantitatief zal dit aanbod dan ook nauwelijks

meetellen. Hooguit kan het gaan om enkele woon-

eenheden of een zeer beperkt aantal representatieve

kantoren op een beperkt aantal locaties. Toch kan de

ruimtelijke meerwaarde groot zijn (uit oogpunt van

landschap, groen, recreatie).

Uitgangspunt is dat de landgoederen bijdragen aan

de kwaliteit van de omgeving en daar komen waar

behoefte is aan groenontwikkeling en mogelijkheden

voor openluchtrecreatie. Daarnaast kunnen deze

landgoederen een functie vervullen voor wonen en

werken. Voorwaarde is dat de ‘groene’ ontwikkeling

door de ‘rode’ wordt gefinancierd.

Nieuwe landgoederen kunnen vooral ontwikkeld

worden aan stadsranden en gebieden waar sprake is

van sanering van glastuinbouw, milieu of her-

bestemming van agrarische of industriële bedrijven.

In natuurgebieden kunnen in principe geen nieuwe

landgoederen worden ontwikkeld. Nieuwe land-

goederen mogen niet in de plaats komen van groen-

ontwikkelingen die beleidsmatig al zijn vastgesteld.

De groenontwikkeling van de nieuwe landgoederen

moet passen bij het karakter van de verschillende

Streekplan Noord-Holland Zuid

met aanvullende groenontwikkeling nabij de nieuwe

locaties. Er ligt hier een kans om verrommelde en

slecht toegankelijke groengebieden een nieuwe functie

voor de stedeling te geven. De rol van de ‘stad’ als

beheerder van het groen zal sterk toenemen.

Voor Noord-Holland Zuid betekent dit een opgave

van ca. 5.600 ha nieuw groen en blauw tot 2030.

Ongeveer 1.300 ha hiervan zal in de scheggen

worden geconcentreerd. De scheggen worden

daarmee gevrijwaard van verstedelijking en krijgen

tegelijkertijd meer betekenis voor de stad. Omdat de

scheggen integraal onderdeel vormen van het

stedelijk gebied ligt er logischerwijs een financiële

verantwoordelijkheid bij de instandhouding en de

groene versterking voor alle partijen die zijn belast

met de verstedelijkingsopgave voor de Noord-

vleugel. De daarvoor noodzakelijke afspraken

worden neergelegd in het Landsdeelconvenant West

over de Deltametropool.

Voor nieuwe of vervangende ligplaatsen voor woon-

schepen komen de wateren en oevers in of aan de

randen van de bebouwde gebieden als eerste in

aanmerking. Wateren en oevers van natuurweten-

schappelijke, landschappelijke, recreatieve, cultuur-

historische of archeologische betekenis zijn in ieder

geval als ligplaatsen voor woonschepen die niet

planologisch zijn ingepast – bijvoorbeeld in een

bestemmingsplan – uitgesloten. Bij de herziening

van bestemmingsplannen moeten voor dergelijke

ligplaatsen in deze gebieden oplossingen worden

gezocht bijvoorbeeld door het aanwijzen van ver-

vangende ligplaatsen of het saneren van ligplaatsen.

In het bijzonder kan de situatie in zijkanaal B in de

gemeente Velsen worden genoemd, waarvoor het

noodzakelijk wordt geacht dat er een planologische

regeling komt.

landschapstypen.

Bij de omvang van de gebouwen zal rekening moeten

worden gehouden met de omgeving. De uitstraling

van de bebouwing moet passen bij het karakter van

het te ontwikkelen landgoed.

Onder nieuwe landgoederen wordt verstaan: een

(voor minimaal 90%) openbaar toegankelijk groen-

gebied met een minimale omvang van 5 ha; zo

mogelijk ingericht als boscomplex met daarin één

woongebouw ‘van allure’ met een gering aantal

wooneenheden of één kantoor.

Alle landgoederen en buitenplaatsen die ons nog

resten willen wij behouden. Dit betekent dat ont-

wikkelingen die de natuur-, landschappelijke en

cultuurhistorische waarden van het landgoed aan-

tasten moeten worden voorkomen. Ook moet de

samenhang en de eenheid van het landgoed intact

blijven. Om verval te voorkomen dient vooral het

landhuis een geschikte functie te vervullen, bij voor-

keur als woning. Ook andere functies zijn mogelijk,

mits er geen schadelijke neveneffecten optreden.

Het is mogelijk om bestaande bebouwing die niet

geplaatst is op de rijks- en/of provinciale monumen-

tenlijst, uit te breiden of te vervangen en eventueel te

verplaatsen. Uitbreiding van de bebouwing is

mogelijk tot maximaal 25% van het oppervlak van

het hoofdgebouw mits het bebouwde deel niet meer

dan 5% van het totale areaal beslaat. Voorwaarde

hierbij is dat er geïnvesteerd wordt in kwaliteits-

verbetering van natuur en landschap. De nieuwe

bebouwing moet wat betreft omvang en uitstraling

passen binnen het karakter van het landgoed.

Functieverandering is niet toegestaan als dit leidt tot

te grote verkeersaantrekkende effecten.

De vrij aanzienlijke verdichtingsoperatie in het

bestaand stedelijk gebied vraagt om het gelijktijdig

ontwikkelen van groen en blauw in en om de stad

Streekplan Noord-Holland Zuid

De woningbouwopgaven zijn zowel kwantitatief als

kwalitatief. Op de woningmarkt blijkt uit onderzoek

een groeiend kwaliteitstekort. Hoewel er nog altijd

grote spanningen op de woningmarkt zijn, waardoor

zich geen leegstand voordoet en zich de komende

jaren ook niet zal voordoen, is het zaak om sterk in te

zetten op een kwaliteitsslag. Pas dan kan de over-

spannen woningmarkt met een overmaat aan minder

gewilde woningtypen goed in beweging komen.

Randvoorwaarde is dat niet door een stapeling van

kwaliteitseisen het productietempo vertragingen

ondergaat.

Om de kwaliteitsslag te stimuleren is door de provincie,

het Regionaal Overleg Amsterdam, een aantal grote

gemeenten en Aedes Noord-Holland (Vereniging

van Woningbouwcorporaties) een Kwaliteits-

handvest Wonen Noord-Holland opgesteld, als

uitwerking van het nationale Handvest Kwaliteit

Vinex-locaties. Dit provinciale handvest richt zich op

de totale bouwopgave, zowel in de uitleg als binnen-

stedelijk, en zowel op de kwaliteit van de woningen

als van de woonomgeving.

Dit provinciale handvest wordt met onze onder-

steuning door de betrokken partijen per regio verder

uitgewerkt tot regionale kwaliteitshandvesten.

Daarin worden afspraken gemaakt over de na te

streven kwantiteit en kwaliteit van de woningen.

Vermaatschappelijking en deconcentratie van de

zorg brengen, zeker in combinatie met de ver-

grijzing, ingrijpende veranderingen met zich mee

voor de ruimtelijke inrichting en de aard en omvang

van de woningbehoefte. Waar men voorheen kon

volstaan met het specifiek bestemmen van (groot-

schalige) locaties voor zorg, moet nu vooral ruimte

geboden worden voor huisvesting en zorg in centra

van wijken en steden. De trend is: van grootschalig

en geconcentreerd naar kleinschalig en gespreid.

In principe gaat het om zelfstandig wonen, ook bij

zorgafhankelijkheid. Het deconcentratiebeleid en de

vermaatschappelijking genieten brede steun in de

samenleving.

Het indicatief effect van de vergrijzing op de vraag

naar aangepast wonen bedraagt voor NHZ voor

2000-2015 16.000 woningen. Grotendeels moet hierin

voorzien worden door aanpassing van bestaande

woningen (opplussen). Bij nieuwbouw is levensloop-

bestendig bouwen van woningen en wijken nood-

zaak. Dit effect is verdisconteerd in de streekplan-

ramingen. De extramuralisering leidt tot de toe-

treding van nieuwe doelgroepen tot de woningmarkt.

Hiervoor zal ‘verbreding’ van de woningbehoefte-

prognoses nodig zijn.

Het indicatief effect van de extramuralisering NHZ in

de periode 2000-2015 is – uitgedrukt in aantallen

personen – geraamd op ruim 13.000. Daarvoor gaat het

merendeels om huisvesting in bijzondere woonvormen

in combinatie met zorg. Uit kengetallen is af te leiden

dat in 2015 ongeveer 5,5% van de woningen dient te

bestaan uit aangepaste c.q. buitengewone woningen.

Op basis van de regiovisies Zorg faciliteren wij

afspraken tussen gemeenten, partijen in de zorg-

sector, woningcorporaties en welzijnsinstellingen.

Wij willen deze nieuwe benadering uitvoeren in

enkele regio’s. Daartoe starten wij samen met

gemeenten en woningstichtingen een pilotproject om

aan dit beleid uitvoering te geven.

4.5 Ruimte voor werken

De Randstad is de motor en ruggengraat van onze

nationale economie. In de Noordvleugel is het

centrum van zakelijke dienstverlening ontstaan door

de combinatie van een internationale luchthaven en

van oudsher aanwezige financiële instellingen en

congres- en vergaderfuncties in de regio.

Amsterdam, de mainport Schiphol en het logistiek-

en industriecomplex met handel en diensten in de

Noordzeekanaalregio, alsmede het sierteeltcomplex

Aalsmeer hebben een uitstralend effect in een wijde

Streekplan Noord-Holland Zuid

Kruisweg Zuid

30

A4-zone Nieuw Vennep

100

(overloop naar) Almere

p.m.

Westzanerpolder

27

Derde Haven

16

Wijkermeerpolder

175

Westzanerpolder

73

Blaricummermeent

19

Crailo

11

Noorder IJplas

45

Osdorper Binnenpolder

15

Geuzenveld Noord

15

AMC terrein

15

De President

20

Spoorzicht (Haarlemmermeer)

10

Cruquius Z/O

5

Diverse locale terreinen Waterland

15

Bloemendalerpolder

p.m.

Streekplan Noord-Holland Zuid

omgeving. Gezien de importantie van deze clusters

zijn deze apart uitgewerkt.

Noord-Holland heeft binnen haar grenzen nog

andere belangrijke economische activiteiten met veel

spin-off, te weten de staalindustrie IJmond, het

industrieel complex in Zaanstreek, een aanzienlijke

dienstensector in het Gooi en Amsterdam als

centrum voor financiële en zakelijke dienstverlening

en nieuwe media (informatie- en communicatie-

technologie). Ook het toerisme is een belangrijke

pijler voor de economie. Daarnaast is er een

bloeiende regionale en lokale economie in de diverse

regio’s binnen Noord-Holland Zuid.

De ruimtelijk-economische opgave 2000-2020

(streefcijfers in netto ha’s):

Om de ruimtelijke opgave van circa 1.000 ha nieuwe

bedrijventerrein én de ambitie van circa 240 ha ruimte-

winst te vervullen volgen wij een viersporenbeleid:

1 verbetering van de benutting van bestaande

bedrijventerreinen;

2 planologisch mogelijk maken van nieuwe

bedrijventerreinen;

3 accommodatie van bedrijven in het stedelijk

gebied;

4 overloop naar andere regio’s.

Schipholgebonden bedrijven

260

30

230

185+PM

Kade- en havengebonden bedrijven

255

45

210

15

Regionale bedrijvigheid

870

240

630

380 +PM

* In dit cijfer is niet verdisconteerd het overschot aan bedrijventerreinen (zie tabel pag. 65). Vanwege de verschillende soorten bedrijventerreinen kunnen zich

gelijktijdig overschotten en tekorten voordoen.

UITDAGINGEN

De Nederlandse economie vindt zijn basis in de geografische ligging als delta

in Noord-West Europa, met een groot achterland en met een goede

handelsgeest en organiserend vermogen. De ruimtelijk-economische

structuur wordt gedomineerd door vijf grote ‘conurbaties’: de Randstad,

Rijn/Ruhr, Antwerpen/Brussel/Gent, Ile de France en Greater London.

Daarnaast zijn er belangrijke stedelijke en industriële concentraties, zoals

Kortrijk-Lille, Hannover, Hamburg. In dit Noord-West-Europese kerngebied

liggen de zeehavens van onder meer Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen en

Hamburg en de grote internationale luchthavens van Londen, Parijs, Brussel,

Frankfurt en Amsterdam. De nationale staten zijn steeds minder in staat om

de mondiale economische processen te sturen. Zij moeten proberen er zo

goed mogelijk op in te spelen. De ruimtelijk-economische kwaliteit van de

regio geeft in toenemende mate de doorslag. De ligging en de kwaliteit van

de regio als vestigingsplaats van bedrijven zijn factoren die de verdere

economische ontwikkeling gaan bepalen. De criteria worden buiten de regio

bepaald en internationaal vergeleken. Momenteel neemt Noord-Holland

Zuid een redelijke positie in qua internationaal vestigingsklimaat.

Maar zowel de overheid als het bedrijfsleven moeten voor de toekomst alert

zijn wegens de ambities en acties van concurrerende regio’s.

Noord-Holland Zuid kan de komende decennia een sterke groei van

productie en werkgelegenheid realiseren. De combinatie van een veelheid

aan (inter)continentale zee- en luchthavenverbindingen op geringe afstand

van elkaar en de directe interactie met de stedelijke omgeving vormen

vestigingsplaatsfactoren van betekenis. De dragers van de ruimtelijk-

economische structuur zijn de luchthaven, de zeehavens, de stedelijke

gebieden, de grote bedrijventerreinen en de infrastructurele verbindingen.

De regio ‘schuift’ uit richting Almere, Utrecht en Leiden. Daarom dient

Noord-Holland Zuid niet te worden gezien als een eiland maar worden

verbanden gelegd met aangrenzende gebieden.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Om een verdere duurzame economische ontwikke-

ling in dit gebied mogelijk te maken zijn grote inspan-

ningen nodig. De ruimte is immers schaars en moet

daarom zo innovatief mogelijk worden gebruikt. Van

alle door ons gesubsidieerde projecten wordt het na

te streven resultaat voor 2005 gesteld op een gemid-

delde ruimtebesparing van 15% in bruto hectare.

De strategie om voldoende areaal bedrijventerreinen

beschikbaar te houden berust op de hierboven

genoemde 4 sporen:

Dit spoor is erop gericht om bestaande terreinen in

zo optimaal mogelijke staat te houden. Het gaat

daarbij om herinrichting van het openbare gebied,

verbeterde ontsluiting (intern en extern) en innovatief

ruimtegebruik. Het is van belang om bedrijven-

terreinen aantrekkelijker te maken en daarmee uit-

stroom van bedrijven tegen te gaan. Betere benutting

van de ruimte geeft bovendien groeimogelijkheden

aan bestaande bedrijven en vestigingsmogelijkheden

voor nieuwe bedrijven.

Op een aantal terreinen in Noord-Holland Zuid is al

met succes begonnen met de uitvoering van deze

aanpak. Goede voorbeelden zijn de herstructurering

van de Australiëhaven (770 ha), waardoor een ruimte-

winst van 107 ha is bereikt, en de herstructurering

van Weesp-Noord (76 ha) met een ruimtewinst van

8 ha.

Een deel van onze ambitie van 10% zuiniger ruimte-

gebruik kan hier worden waargemaakt. Met het

beleidsprogramma ‘Innovatief Ruimtegebruik’ dragen

wij bij aan de totstandkoming van deze ambitie.

De bestaande programma’s ‘Herstructurering’ en

‘Duurzame inrichting van bedrijventerreinen’

vormen samen de pilots voor het bedrijventerrein

van de toekomst, ons organisatorisch en financieel

instrumentarium om deze opgave te realiseren.

Het uitgangspunt bij herstructurering van werk-

gebieden is dat de werkfunctie blijft gehandhaafd.

De bestaande streekplancapaciteit voorziet in de

mogelijkheid tot aanleg van bedrijventerreinen.

Het is aan de gemeenten om hiervoor bestemmings-

plannen te maken, waarbij de voorwaarde is dat de

ontwikkeling pas daadwerkelijk kan worden gestart

als planologisch en financieel de realisering van de

benodigde infrastructuur is veiliggesteld. Na project-

ontwikkeling worden de locaties feitelijk uitgeefbaar.

Deze bestaande streekplancapaciteit, 315 ha netto, is

onvoldoende om tegemoet te kunnen komen aan de

planningsopgave. In dit streekplan nemen wij der-

halve nieuwe bedrijventerreinlocaties op, die de

komende jaren ontwikkeld kunnen worden.

Deze nieuwe locaties zijn opgenomen in de tabel

‘bestaande en nieuwe streekplancapaciteit tot 2020 in

ha’s netto’. Ook hier is het aan de gemeenten om

bestemmingsplannen te maken voor deze gebieden.

Het planologisch mogelijk maken van deze bedrijven-

terreinen betekent nog niet dat alle locaties tijdig in

ontwikkeling worden genomen. Veel hangt af van

het tijdig beschikbaar zijn van een goede bereikbaar-

heid. Maar ook bijvoorbeeld het tijdig gereed zijn

van de bestemmingsplannen.

Zoals uit de tabel blijkt kunnen er voor Schiphol-

gebonden bedrijven voldoende locaties worden

ontwikkeld. Schiphol is de motor voor onze

economische vitaliteit. Deze functie kan door de

ontwikkeling van de nieuwe locaties gehandhaafd

en versterkt worden. Voor de toekomst is een

strategische reserve voor deze bedrijvigheid nood-

zakelijk. De locaties Zwanenburg-Zuid (300 ha) en

de A4-zone Nieuw Vennep (100 ha) zijn derhalve

bestemd als strategische reserve voor Schiphol-

gebonden bedrijvigheid. Deze twee gebieden zijn

gelegen binnen de rode contour. Overloop naar

Almere biedt ook uitkomst. Hierover gaan wij

afspraken maken met de gemeente Almere en de

provincie Flevoland.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Om de ICT-opgave mogelijk te maken is het nood-

zakelijk om (milieuhinderlijke) bedrijven te

verplaatsen.

Westpoort leent zich naast intensivering ook voor

vestiging van milieuhinderlijke bedrijven (stapeling

van milieucontouren).

Spitsen we de opgave toe op de regio’s dan komt er

een gedifferentieerd beeld naar voren.

In meerdere regio’s is geen enkele substantiële

nieuwe locatie meer voor handen. In de regio’s waar

aan de planningsopgave op dit moment niet kan

worden voldaan, ligt dus nog een zoekopgave. De

ruimtelijke mogelijkheden zijn met name in IJmond,

Zaanstreek, Waterland, Gooi en Vechtstreek en Zuid-

Kennemerland zó beperkt dat opvang van econo-

mische activiteiten in andere regio’s noodzakelijk

kan zijn. Zeker na 2010 ondervinden de regio’s de

grenzen van de ruimte in de eigen regio.

Gedeputeerde Staten doen een verkennend onder-

zoek naar locaties voor regionale bedrijventerreinen

(in een orde grootte van 30 ha bruto of meer per

terrein).

De uitkomsten hiervan zullen, voor zover deze

locaties gelegen zijn buiten de rode contour, worden

opgenomen in een uitwerking van het streekplan.

De ontwikkeling van het bedrijventerrein in

Amstelveen (Legmeer, nabij de omgelegde N201)

maken wij mogelijk door middel van een streekplan-

uitwerking (zie verder hoofdstuk 6.5 regio Amstel-

en Meerlanden).

Naast de opgave om 240 ha te intensiveren én

1.000 ha extra te plannen, is er ruimte nodig voor

beleidsimpulsen voor regionaal-economische stimu-

lering. Inmiddels zijn regiospecifieke onderzoeken

gestart om inzicht te krijgen in de voor de desbetref-

fende regio’s benodigde differentiatie aan vestigings-

locaties voor bedrijven. Tevens bestaat er nog een

extra planningsopgave ten gevolge van transformatie-

processen in Amsterdam. Deze planningsopgave kan

op dit moment nog niet worden gekwantificeerd,

aangezien de plannen nog nader moeten worden

geconcretiseerd.

Veel bedrijven zijn uit de gemengd opgezette oude

wijken vertrokken. Vaak gedwongen door de milieu-

eisen of omdat de ondernemer de voorkeur gaf aan

een bedrijventerrein boven een woonwijk. Veel klein-

schalige bedrijven passen echter uitstekend in een

woonwijk. Het gaat dan om mogelijkheden voor

werken aan huis (woonwerkeenheden), solitaire

kantoorvilla’s en bedrijfsverzamelgebouwen.

Wij verwachten van gemeenten dat zij groeiende of

verplaatsende bedrijven binnen de gemeentegrenzen

herplaatsen en hierbij geen beroep doen op regionale

bedrijventerreinen.

De opvang van economische activiteiten in een

andere regio is voor steeds meer regio’s de enige

mogelijkheid om de autonome economische ontwik-

keling op te vangen. De overloop naar Westpoort is

een goede oplossing voor vooral grootschalige

milieuhinderlijke bedrijven. In dit gebied is een

aanbod aan droge zeehaventerreinen beschikbaar.

Dit gebied kan ook een bijdrage leveren aan de

transformatieprocessen in Amsterdam en Zaanstad.

De driehoek Alkmaar-Hoorn-Den Helder kan een

functie vervullen voor de opvang van bedrijvigheid

uit IJmond, Zaanstreek en Waterland. Daarnaast

kiezen wij voor de opvang van economische activi-

teiten elders, waartoe wij een studie uitvoeren

(opvang 100 ha bovenregionale behoefte aan

bedrijventerreinen Waterland/Zaanstad).

In deze studie wordt een eventuele locatie in de

Wijde Wormer niet betrokken.

De Gooi en Vechtstreek doet al zaken met Almere.

Almere is tevens in beeld voor de opvang van

Schipholgebonden bedrijvigheid.

Streekplan Noord-Holland Zuid

De sector recreatie en toerisme is met een omzet van

€ 6.3 miljard en 90.000 banen van grote economische

betekenis voor Noord-Holland. Onze huidige notitie

‘Ruimte voor toerisme’ biedt onvoldoende kwanti-

tatieve informatie om de ruimtebehoefte van deze

sector te bepalen en die (geheel of gedeeltelijk) over

te nemen in dit streekplan. Gedeputeerde Staten

zullen in 2003 een meer gedetailleerde, kwantitatieve

uitwerking van de notitie ‘Ruimte voor toerisme’

maken voor geheel Noord-Holland.

Indien deze kwantitatieve uitwerking van de notitie

‘Ruimte voor Toerisme’ leidt tot aanpassing van het

beleid buiten de rode contouren en niet past binnen

het beleid voor het landelijk gebied, zullen wij die

ruimteclaim afwegen door middel van een daartoe

geëigende streekplanprocedure.

De hoofdlijnen voor ons nieuwe locatiebeleid zijn

neergelegd in dit streekplan. Met locatiebeleid willen

wij zorgen voor goede vestigingsplaatsen voor

bedrijven, kantoren, en grootschalige voorzieningen.

Locatiebeleid is vestigingsbeleid dat bijdraagt aan de

volgende beleidsdoelen:

■

Kwaliteit van de ruimtelijke inrichting: zorgvuldig

en zuinig ruimtegebruik op lokaal en regionaal

niveau, een goede kwaliteit van inrichting van de

locaties en inpassing in de omgeving.

■

Verkeer en vervoer: doelmatig gebruik van de

verkeers- en vervoersinfrastructuur.

■

Economie: ruimte om tegemoet te komen aan de

marktvraag naar locaties en vestigingsplaatsen

voor bedrijvigheid, kantoren en voorzieningen.

Locatiebeleid krijgt gestalte door een combinatie van

ruimtelijk, economisch en verkeer- en vervoers-

beleid. Het is gericht op sturing van nieuwe ontwik

Waterland

164

20

144

120

24

Zaanstad

159

99

60

–

60

Zuid Kennemerland

133

14

119

–

119

IJmond

87

47

40

15

25

Amstel en Meerlanden

164

97

67

85

18

(overschot)

Amsterdam (incl. Amstelveen,

Diemen en Ouder-Amstel)

322

252

70

160

90

(waarvan 50

(overschot)

Amstelveen)

Gooi en Vechtstreek

169

35

134

–

134

Streekplan Noord-Holland Zuid

kelingen en stelt regels en voorwaarden aan plan-

vorming via de Wet op de Ruimtelijke Ordening.

Wij vinden het belangrijk om in dit streekplangebied,

waar de ruimte schaars is en de bereikbaarheid

zwaar onder druk staat, locatiebeleid als sturend

middel te benutten. Maar dan zodanig, dat de

economie – binnen de mogelijkheden van de regio –

de ruimte krijgt. Dat kan overigens alleen goed van

de grond komen door een gezamenlijke inzet van

overheden en marktpartijen.

Locatiebeleid richt zich op een verantwoorde planning

en ontwikkeling van locaties en vestigingsplaatsen.

Uitgangspunten die wij hanteren zijn:

■

Selectiviteit: Niet alle economische activiteiten

passen overal. Voor sommige activiteiten

(functies) bestaan specifieke vestigingseisen,

waaraan de ene locatie beter voldoet dan de andere.

Sommige locaties moeten bovendien voor-

behouden blijven aan specifieke functies om de

bereikbaarheid en kwaliteit van de ruimtelijke

inrichting te waarborgen. Ook kan het toestaan

van functies op bepaalde specifieke locaties tot

ongewenste effecten leiden.

■

Bundeling: Door functies op een verstandige

manier te bundelen, afgestemd op de verkeers-

en vervoersinfrastructuur, wordt de aanwezige

ruimte zorgvuldig benut. Ook wordt dan de

infrastructuur zo doelmatig mogelijk benut.

Bundeling van functies die met elkaar te maken

hebben kan winst opleveren, zowel voor de

bereikbaarheid, ruimtelijke inrichting, als voor

het economisch functioneren. Door arbeids-

intensieve functies te bundelen ontstaan meer

kansen voor het openbaar vervoer en vervoer-

management.

■

Differentiatie: Door in de planning niet alleen in te

zetten op voldoende locaties en vestigings-

mogelijkheden (kwantitatief), maar ook op locaties

met verschillende kwaliteiten, kan Noord-

Holland-Zuid haar aantrekkelijke vestigings-

klimaat behouden. Dit kwalitatieve aspect willen

wij zowel in onze beleidsontwikkeling, als in ons

toetsingskader tot zijn recht laten komen. Boven-

lokale afstemming van vraag en aanbod van

ruimte voor bedrijvigheid moet hieraan bijdragen.

Kantoren, bedrijven en voorzieningen (verder:

bedrijfsfuncties) dienen gevestigd te worden binnen

de in het streekplan aangegeven rode contouren.

Vervolgens moet worden bepaald welke bedrijvig-

heid bij voorkeur waar wordt gefaciliteerd, of wordt

toegestaan, zodanig dat rekening wordt gehouden

met vestigingsplaatsfactoren. De ruimte binnen de

contouren kan worden uitgesplitst in type vestigings-

milieu. Vestigingsmilieus zijn gebieden met bepaalde

kenmerken qua kwaliteit, bereikbaarheid, en

stedelijke dichtheid. De vestigingsmilieus verschillen

verder door hun ligging binnen de contouren en de

mogelijkheid voor het combineren met andere

functies zoals bijvoorbeeld wonen.

Bedrijfsfuncties passen goed, zijn toelaatbaar onder

voorwaarden, of passen niet in een bepaald

vestigingsmilieu. Dat hangt af van:

■

de kenmerken en mogelijkheden van die

vestigingsmilieus;

■

de vestigingsplaatsfactoren van de verschillende

functies.

De ruimte en de verkeer- en vervoersinfrastructuur

worden optimaal ingericht en benut door bedrijfs-

functies en vestigingsmilieus zo goed mogelijk op

elkaar af te stemmen en te combineren. Dat wil niet

zeggen dat dit in alle gevallen kan. Lokale en

regionale omstandigheden kunnen leiden tot een

specifieke keuze. Flankerende maatregelen, zoals b.v.

vervoermanagement, kunnen een functie alsnog

goed mogelijk maken, maar niet altijd. Bovendien

vinden wij dat sommige functies in bepaalde milieus

moeten worden geweerd, bijvoorbeeld vanwege

milieu of veiligheid, of vanwege de schaalgrootte ten

opzichte van de omgeving.

Zo willen wij voorkomen dat ruimte voor industrie

opgesoupeerd wordt door functies die ook elders in

de bebouwde ruimte een plaats zouden kunnen

Streekplan Noord-Holland Zuid

krijgen. Te denken valt bijvoorbeeld aan kantoren en

grootschalige detailhandel.

Centraal in het nieuwe provinciale locatiebeleid

komt te staan een typologie van vestigingsmilieus.

Deze typologie zal globaal zijn en ruimte bieden

voor regionale afstemming en lokaal maatwerk.

Het provinciale kader biedt gemeenten, al dan niet in

regionaal verband, de mogelijkheid om tot verdere

uitwerking te komen. Uitwerkingen die niet strijdig

zijn met de provinciale typologie zijn mogelijk.

De provinciale typologie wordt opgenomen in de

Leidraad provinciaal ruimtelijk beleid. Ook de wen-

selijkheid en toelaatbaarheid van bepaalde functies,

voorwaarden, richtlijnen, criteria, (on)mogelijkheden

voor functiemenging en mogelijkheden tot maat-

werk worden als provinciaal toetsingskader voor

gemeentelijke plannen opgenomen in de Leidraad.

Gemeentelijke plannen toetsen wij aan de hierboven

omschreven hoofdlijn en de in de Leidraad op te

nemen tekst.

Voor het grondgebied van de gemeente Amsterdam

zal – na vaststelling door de gemeenteraad – het

door Amsterdam zelf ontwikkelde locatiebeleid

gelden. Amsterdam kan hierover afspraken maken

met de buurgemeenten.

Bijzondere aandacht gaat uit naar de parkeernormen

voor de Zuidas. Volgens de huidige plannen worden

in de Zuidas een aanzienlijke hoeveelheid woningen

gebouwd voor 16.000 bewoners. Daarnaast wordt

ruim 100.000 m

2

– in woningen transformeerbaar –

kantooroppervlak aangeboden.

Hiervan uitgaande stellen wij voor de Zuidas voor

de woningbouw een parkeernorm vast van twee

parkeerplaatsen op een woning.

Wij willen onze eigen rol in het tot stand brengen

van goede vestigingslocaties versterken. Vooralsnog

willen wij dit oppakken door een provinciale rol in

het ontwikkelen van stedelijke knooppunten.

Door middel van een streekplanuitwerking zullen

Gedeputeerde Staten locaties voor grootschalige

distributie en overslag aanwijzen. Belangrijk is dat

vraag en aanbod van vestigingsmilieus goed op

elkaar worden afgestemd en dat bereikbaarheid zo

goed mogelijk wordt gefaciliteerd. Dit krijgt gestalte

via ons economische en verkeers- en vervoersbeleid.

4.6 Een economische bestaans-

basis voor de landbouw

Wij kiezen voor de ontwikkeling van een duurzame

landbouw. Een landbouw, die economisch pers-

pectief biedt en tevens in ecologisch opzicht in

evenwicht is met haar omgeving, maatschappelijk

geaccepteerd en waar onder sociaal acceptabele

omstandigheden wordt gewerkt.

Wij bieden ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden

aan de landbouwsector. In het ruimtelijk landbouw-

beleid maken wij onderscheid tussen grondgebonden

landbouw en glastuinbouw. De landbouw treedt in het

hele streekplangebied op als medebeheerder van het

landschap. Wij geven, gelet op het karakter van verwe-

ving van de landbouwfunctie met landschappelijke

waarden, daarom geen landbouwkerngebieden aan.

Als gevolg hiervan is het instrument LER (Landbouw

Effect Rapportage) niet meer van toepassing in het

plangebied, omdat dit instrument gekoppeld is aan

de functie landbouwkerngebieden. Wij ontwikkelen

een nieuw instrument om de effecten van groot-

schalige ingrepen die een streekplanherziening

vereisen, op de landbouwfunctie in beeld te brengen.

Zo kunnen wij de gevolgen voor de agrarische

functie integraal mee laten wegen in de plan-

ontwikkeling. Wij streven hierbij naar een integrale

effectrapportage waarin de landbouw verankerd is.

Voor vrijkomende agrarische bebouwing

ontwikkelen wij nieuw beleid dat wordt opgenomen

in onze Leidraad Provinciaal Ruimtelijk Beleid (zie

paragraaf 4.9 onder algemeen beleid voor het

landelijk gebied).

Streekplan Noord-Holland Zuid

Wij maken binnen de grondgebonden landbouw een

onderscheid in gebieden voor de primaire agrarische

productie en gebieden voor verbrede landbouw.

In de agrarische productiegebieden vloeit het land-

schapsbeheer voort uit de agrarische bedrijfsvoering;

de bedrijfsvoering houdt hier echter niet primair

rekening mee. In de gebieden voor verbrede land-

bouw is sprake van de landbouw als mede-

beheerder, gekoppeld aan een agrarische bedrijfs-

voering en daarmee verbonden nevenfuncties zoals

recreatie, natuur- en landschapsbeheerfuncties.

Het verantwoord economisch functioneren van de

grondgebonden landbouw is een essentiële voor-

waarde voor het behoud van de landbouw als mede-

beheerder van het landschap. Wij zullen ruimte

bieden voor structuurversterking van grond-

gebonden bedrijven. Grote aaneengesloten gebieden

zijn de akkerbouwgebieden in de Haarlemmermeer

en de veehouderij in de overige droogmakerijen.

Daarbuiten liggen in verschillende regio’s kleinere

eenheden. Deze gebieden blijven optimaal voor de

landbouw ingericht, met behoud van de landschap-

pelijke hoofdstructuur. Ruimtelijke claims die leiden

tot beperkingen van de agrarische functies worden

bij voorkeur gezocht buiten deze gebieden indien

ruimtelijke compensatie of integratie met de agra-

rische functie niet mogelijk is.

In de gebieden voor verbrede landbouw heeft de

landbouw naast productie een belangrijke functie ten

aanzien van bijvoorbeeld waterbeheer, recreatie en

natuur. De productiefunctie heeft dan niet meer het

primaat, maar landbouw is wel hoofdrolspeler in het

gebied.

Wij willen initiatieven hiertoe juist in deze gebieden

actief ondersteunen. De aanduiding ‘verbrede

concentratiegebieden voor de glastuinbouw in

Noord-Holland Noord.

De glastuinbouwlocatie Aalsmeer e.o. blijft de

belangrijkste locatie (90% van het glas). Alleen in dit

gebied, het sierteeltcomplex Aalsmeer en omgeving,

wordt ruimte geboden voor verdere groei.

4.7 Behoud en ontwikkeling van

cultuurhistorische waarden

Ons beleid is gericht op behoud van cultuur-

historische (archeologische, bouwkundige, steden-

bouwkundige en historisch geografische) waarden

door ze in ruimtelijke ontwikkelingen te respecteren

en zo mogelijk nog beter tot hun recht te laten

komen. Wij leggen daarbij de nadruk op structuren

en ensembles die mede bepalend zijn geweest voor

de wording van onze provincie. Behalve bescherming

van objecten zullen wij ons met name meer richten op

de benutting en de ontwikkeling van de ruimtelijke

context waarin deze objecten zich bevinden.

Wij zetten in op een ruimtelijke ontwikkeling van

Noord-Holland Zuid die de cultuurhistorie zichtbaar

houdt. Wij leggen daarbij de nadruk op structuren en

ensembles die mede bepalend zijn voor de ruim-

Streekplan Noord-Holland Zuid

landbouw’ (zie ook de kaart in deze paragraaf)

impliceert niet dat gebruiksbeperkingen gewenst zijn

om de verbreding te realiseren. De ontwikkeling van

de duurzame agrarische productie blijft onze

aandacht houden. De overweging om verbredings-

activiteiten aan de bedrijfsvoering toe te voegen ligt

bij de ondernemer. Nieuwe activiteiten die aan het

agrarisch bedrijf worden toegevoegd, zoals verblijfs-

recreatie, mogen met het oog op behoud van de

landschappelijke kwaliteiten de agrarische functie

niet verdringen.

Voor de streekplanperiode is essentieel:

■

Structuurversterking gericht op duurzame

productie (kavelruil, landinrichting).

■

Het bevorderen van verbredingsactiviteiten

(recreatie-, natuurbeheer).

■

Handhaven van voldoende ruimte om deze

‘transformatie’ te realiseren.

De essentie van ons ruimtelijk beleid voor de glas-

tuinbouwgebieden is herstructurering van oude

glastuinbouwgebieden, vergroting van de productie-

ruimte en uitbreiding van de agribusiness.

De glastuinbouw en de daarmee samenhangende

bedrijvigheid is een van de economische dragers in

Noord-Holland Zuid. Wij onderkennen de behoefte

aan productieruimte voor deze sector en scheppen

daarom ruimtelijke mogelijkheden voor de vestiging

van productie- en handelsondernemingen.

De tuinbouwgebieden Aalsmeer en omstreken en

Heemskerk-Beverwijk liggen beide in het stedelijk

kerngebied. De druk van niet-agrarische functies op

deze gebieden is hier groot.

Het gebied Heemskerk-Beverwijk is een tuinbouw-

gebied met opengronds- en gespecialiseerde glas-

tuinbouw. Het specifieke karakter van dit tuinbouw-

gebied blijft behouden, maar enige groei en vestiging

van nieuwe bedrijven blijft mogelijk. Grootschalige

nieuwe vestiging van bedrijven wordt beperkt tot de

Streekplan Noord-Holland Zuid

telijke identiteit en de (leef)kwaliteit van het gebied.

Onze beleidsstrategie is gericht op behoud door

ontwikkeling. Afhankelijk van de zwaarte van het

cultuurhistorische belang kiezen wij voor behoud

(bescherming), versterking en in sommige gevallen

vernieuwing (transformatie). Bij nieuw gebruik en

transformatie staat verbetering van de ruimtelijke

kwaliteit centraal (ontwerpopgave). Hiermee willen

wij, samen met andere betrokken partijen, komen tot

creatieve en innovatieve ruimtelijke oplossingen die

recht doen aan de cultuurhistorische kwaliteiten en

de nieuwe inrichting van het gebied.

In het streekplangebied is deze integrale ruimtelijke

opgave het meest evident bij de Stelling van

Amsterdam en de herbestemming van in onbruik

geraakte bedrijventerreinen met industrieel erfgoed

in het Noordzeekanaalgebied. De kansen die hier

liggen om door functiecombinaties en meervoudig

ruimtegebruik diverse beleidsdoelen op het schaal-

niveau van het streekplangebied te realiseren willen

we benutten.

Onze Cultuurhistorische Waardenkaarten geven een

overzicht van de (inter)nationale, regionale en lokale

waarden in Noord-Holland. Een deel daarvan heeft

reeds een beschermende status en is opgenomen in

de Belvédèregebieden van het Rijk. Wij gaan ervan

uit dat deze kaarten als informatie- en inspiratiebron

gebruikt worden bij de belangenafweging in ruim-

telijke ordeningsprocessen.

De geïnventariseerde cultuurhistorische waarden

dienen in een vroeg stadium van de planvorming te

worden gebruikt en bij de vaststelling meegewogen.

Er moet onderbouwd worden aangegeven op welke

wijze de cultuurhistorische waarden worden

behouden, versterkt of als inspiratiebron gebruikt bij

nieuwe ontwikkelingen (zie ook Leidraad Provinciaal

Ruimtelijk Beleid).

De kaarten zijn een hulpmiddel voor gemeenten bij

het ontwerpen van bestemmingsplannen. Wij vragen

de gemeenten hiermee rekening te houden.

Als de aard en omvang van de ruimtelijke ontwikke-

ling daartoe aanleiding geven, vragen wij de

gemeenten om uitwerking in een beeldkwaliteitplan.

Wij zien dit als een noodzakelijke aanvulling op het

bestemmingsplan. Wij denken actief met gemeenten

mee over de mogelijkheden om de ruimtelijke

identiteit te versterken. In dat kader wordt een

provinciaal bouwmeester aangesteld. Als uitwerking

van de Cultuurhistorische Waardenkaarten stelt de

provincie in samenspraak met gemeenten, cultuur-

historische regioprofielen op. Daarin worden per

gebied of structuur de culturele kwaliteiten, de

strategie en handvatten voor de ontwikkelings-

richting nader omschreven. Deze uitwerking van de

Cultuurhistorische Waardenkaart wordt op termijn

opgenomen in de Leidraad voor het Provinciaal

Ruimtelijk Beleid.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Streekplan Noord-Holland Zuid

In de ruimtelijke hoofdstructuur van Noord-Holland

Zuid vormt de Stelling van Amsterdam letterlijk een

verbindings- en overgangszone tussen het stedelijk

kerngebied en de grootschalige landschappen. Wij

geven een Stellingzone aan die wij als herkenbare

ruimtelijke eenheid willen behouden en ontwikkelen

tot een aantrekkelijke pleisterplaats voor de stad.

Onze strategie in deze zone is gericht op versterking

van de cultuurhistorische patronen en objecten door

een (bescheiden) toevoeging van nieuwe functies en

landschapselementen. Het accent ligt op combinaties

met het blauwgroene en toeristisch-recreatieve

programma in aansluiting op de stad. Ook klein-

schalige stedelijke functies, zoals maatschappelijke

en culturele voorzieningen en woon/werkmilieus in

zeer lage dichtheden, kunnen hierbinnen een plek

krijgen. In de hele stellingzone is in principe ruimte

voor 2.000 hectare (natte) natuur, 250 ha nieuwe

boszones en 150 ha stedelijk programma.

Voor de Stellingzone geldt in principe het beleid

voor de Belvédèregebieden (zie paragraaf 4.9).

Daarnaast gelden twee op de Stellingzone

toegesneden beleidslijnen:

1 Behoud van de ruimtelijke samenhang tussen de

verschillende (deels beschermde) onderdelen:

■

de hoofdverdedigingslijn van dijken en kades

als verbindende structuurdrager;

■

fortterreinen met bijbehorende genieloodsen

en dienstwoningen;

■

kringenwetboerderijen;

■

inundatiewerken (sluizen, duikers en

inlaatwerken);

■

(een gedeelte van) de inundatiegebieden.

2 Binnen de Stellingzone maken wij ontwikkelingen

mogelijk die de herkenbaarheid en de gebruiks-

waarde van het monument versterken, zoals:

■

een blauw-groene inrichting als accentuering

van de hoofdverdedigingslijn en de accessen;

■

verbetering van bestaande en de aanleg van

nieuwe recreatieve routes;

■

herbestemming van de forten en bijgebouwen

die bijdragen aan de publieke toegankelijk-

heid;

OP DE CULTUURHISTORISCHE WAARDEN-

KAART WORDEN DE VOLGENDE

CULTUURHISTORISCHE WAARDEN

ONDERSCHEIDEN:

Historisch landschappelijke lijnen en vlakken

Deze lijnen en vlakken zijn de dragers van de cultuurhistorische kwaliteit

van het landschap en dienen waar mogelijk in tact te blijven.

Archeologische gebieden of terreinen

Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen dienen de archeologische terreinen

waar mogelijk behouden te blijven en ingepast te worden in de nieuwe

structuur. De terreinen van zeer hoge en hoge waarde dienen in

bestemmingsplannen te worden opgenomen en door middel van een

aanlegvergunning beschermd. De terreinen van zeer hoge waarde zijn

wettelijk beschermd of zullen wettelijk beschermd gaan worden. Voor die

terreinen geldt dat werkzaamheden die kunnen leiden tot aantasting van

de aanwezige waarden vergunningsplichtig zijn.

De meeste archeologische overblijfselen zijn onbekend omdat ze onder

het maaiveld liggen. Om te voorkomen dat waardevolle informatie

verloren gaat, moeten deze overblijfselen zo vroeg mogelijk in de plan-

ontwikkeling door een archeologisch vooronderzoek worden gelokaliseerd

en gewaardeerd. Waardevolle vindplaatsen die niet behouden kunnen

blijven, moeten voorafgaand aan de planuitvoering worden onderzocht

door opgraving.

Historisch-stedenbouwkundige structuren

De structuren van zeer hoge waarde zijn de van rijkswege beschermde

landgoederen, buitenplaatsen, stads- en dorpsgezichten, of gebieden die

hiervoor genomineerd zijn. Waar dat nog niet is gebeurd, moeten voor de

beschermde stads- en dorpsgezichten bestemmingsplannen worden

opgesteld die gericht zijn op het behoud en de ontwikkeling van het

specifieke karakter van het gebied.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Edam

Kwadijk

Nekkerweg

Benoorden

Purmerend

Middenweg

Jisperweg

Spijkerboor

Markenbinnen

Krommeniedijk

Aan de Ham

Veldhuis

St.Aagtendijk

Velsen

Zuidwijkermeer

Benoorden

Spaarndam

Bezuiden

Spaarndam

Penningsveer

Liebrug

a/d Liede

Vijfhuizen

IJweg

Hoofddorp

Aalsmeer

Sloterweg

Kudelstaart

Kwakel

Drecht

Uithoorn

Waveramstel

Botshol

Winkel

Abcoude

Nigtevecht

Hinderdam

Uitermeer

Pampus

Diemerdam

Vuurtoreneiland

Durgerdam

IJmuiden

Westbatterij

Muiden

Coehoorn

Amsterdam

Stelling van Amsterdam

hoofdverdedigingslijn

fort

batterij

de lege noordrand accent:

agrarisch cultuurlandschap

streekplan Noord-Holland Zuids

t

r

e

e

k

p

l

a

n

N

o

o

r

d

-

H

o

l

l

a

n

d

Z

u

i

d

topografie juli 2000

Nieuwe Hollandse Waterlinie

stellingzone

de Westflank

accent: stedelijk parkgebied

Vecht- en plassengebied

accent: water

zone linieperspectief

■

nieuwe – veelal rode – bestemmingen op

nieuw aan te leggen zogenaamde veld-

eenheden (landschapselementen met de

omvang van een fort): wonen en werken in

zeer lage dichtheden, verblijfsrecreatie,

jachthaven, natuurontwikkeling;

■

activiteiten in het kader van de verbrede

landbouw.

De begrenzing van de Stellingzone is gebaseerd op

de landschappelijke en programmatische verschillen

van drie onderscheiden deelgebieden.

De differentiatie in ontwikkelingsrichting per deel-

gebied hangt samen met het algemene ruimtelijke

beleid voor de grootschalige landschappen en het

stedelijk kerngebied.

Het accent ligt hier op versterking van de eco-

logische en toeristisch-recreatieve betekenis van de

Stelling. Door een strategische lokalisering van

waterbergingsgebieden in dit gebied kan langs de

hoofdverdedigingslijn een ring van plassen ontstaan.

De veenriviertjes en polderdijkjes vormen de

verbindingen met het recreatieve netwerk van de

stad. Bij de uitwerking wordt een relatie gelegd met

de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

In dit gebied voegt de Stellinginrichting zich naar de

grote eenheden agrarisch cultuurlandschap,

waaronder de Beemster. De landbouw speelt een

belangrijke rol als beheerder van het landschap.

Uitwerking geschiedt in samenhang met het gebieds-

programma De Groene Long en het ontwikkelings-

programma voor het Nationaal Landschap.

In de voormalige bufferzone Haarlem-Amsterdam

en Beverwijk-Uitgeest ontwikkelt de Stellingzone

zich tot een potentieel regionaal park met een mix

van nieuwe blauwe, groene en rode functies. In het

verstedelijkte gebied van de Haarlemmermeer en

Aalsmeer staat het versterken van de hoofd-

verdedigingslijn (Geniedijk en Vuurlinie) voorop.

De verbreding van de A4, de omlegging van de

N201, de (mogelijke) ontwikkeling van de Wijker-

meerpolder en de aansluiting A8-A9 vormen een

specifieke ontwerpopgave.

Voor de Stellingzone stellen wij, in nauwe samen-

werking met alle betrokken partijen, een integraal

ontwikkelingsprogramma op als basis voor gebieds-

gerichte uitwerkingen van het streekplan en uit-

voeringsprojecten.

In het streekplangebied bevindt zich een aantal in

onbruik geraakte cultuurhistorisch waardevolle

industriecomplexen. Het gaat om terreinen langs het

Noordzeekanaal, het IJ, de Haarlemmertrekvaart, het

Spaarne en de Zaan. Deze complexen zijn als sporen

van de 19

e

en 20ste eeuwse industrialisatie sterk

medebepalend voor de identiteit van de regio. Voor

een aantal van deze erfgoedlocaties zien wij door

herontwikkeling kansen voor het creëren van nieuwe

kwalitatief hoogwaardige grootstedelijke woon/werk-

milieus. Wij zetten ons in voor een maatschappelijk

en economisch verantwoord hergebruik van acht

complexen. Onze uitgangspunten voor de her-

bestemming van industrieel erfgoed zijn:

■

behoud en hergebruik van historische structuur

en gebouwen;

■

openbare toegankelijkheid;

■

multifunctioneel en innovatief ruimtegebruik;

■

bereikbaarheid in de vorm openbaar vervoer is

gewenst.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Streekplan Noord-Holland Zuid

Wij maken multifunctionele herbestemming en

inrichting van in onbruik geraakte bedrijven-

terreinen met industrieel erfgoed planologisch

mogelijk. Het uitgangspunt daarbij is: bedrijvigheid

in combinatie met maatschappelijke en recreatieve

functies en indien mogelijk met wonen.

4.8 Verstedelijkingsbeleid:

de rode contour

In het streekplan werken wij met rode contouren.

De betekenis van de rode contouren is uitsluitend

het aangeven van de grens van het stedelijk gebied.

Voor het bepalen van de functie/aanduiding van de

grond dient men zich te baseren op de streekplan-

kaart waarop de functies en aanduidingen zijn

aangegeven. Voor het bij de kaarten behorende

beleid dient de streekplantekst te worden geraad-

pleegd. Wij merken daarnaast nog het volgende op:

De rode contouren zijn weergegeven op de

contourenkaart schaal 1 : 25.000 bestaande uit

5 deelkaarten. Op de streekplankaart (functiekaart)

zijn de rode contouren eveneens opgenomen. De

schaal van deze kaart is 1 : 100.000.

Vanwege de meer gedetailleerde weergave is de

contourenkaart 1 : 25.000 maatgevend voor de beoor-

deling van gemeentelijke plannen en initiatieven.

Omdat het streekplan een beleidsplan op hoofdlijnen

is heeft ook een kaart met deze schaal echter nog een

vrij grofmazig karakter. Dit maakt de kaart niet

geschikt voor een beoordeling op het niveau van

individuele woon- of bedrijfspercelen of kleinere

(al dan niet agrarische) percelen. Dit is pas het geval

als de gemeente in het bestemmingsplan de ligging

van rode contouren vastlegt. Het bestemmingsplan

heeft een schaal van tenminste 1 : 10.000.

Dit brengt met zich mee dat bij het verwerken van

onze contourenkaart in het bestemmingsplan de

gemeente enige beleidsvrijheid wat betreft de nadere

detaillering en precisering van de rode contour heeft.

Eerst na het onherroepelijk worden van het besluit

van Gedeputeerde Staten omtrent goedkeuring van

het bestemmingsplan heeft de rode contour rechts-

gevolgen voor de burger.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Wij hebben in het streekplan voor iedere stad, voor

ieder dorp en voor solitair gelegen stedelijke voor-

zieningen, groter dan 5 ha, rode contouren

getrokken. Dit met uitzondering van de te herziene

of uit te werken delen van het streekplan. De rode

contouren geven de uiterste grens aan van de

verstedelijking. Onder verstedelijking verstaan wij

alle ruimtevragende stedelijke functies die een

aaneengesloten en samenhangend geheel vormen,

groter dan 5 ha.

Beoordeeld is het, op de vaststellingsdatum van het

streekplan:

■

bestaande, al dan niet aaneengesloten, bebouwde

gebied;

■

de in geldende beleidskaders, geldende bestem-

mingsplannen en onherroepelijk verleende

artikel 19 WRO-vrijstellingen vastgestelde

verstedelijkingsmogelijkheden en

■

de in dit streekplan genoemde nieuwe locaties

voor uitbreiding van verstedelijking.

Bij het trekken van de rode contour is uitgegaan van

de bestaande stedelijke functies respectievelijk de in

nieuwe beleidskaders geprojecteerde functies.

Zie daarvoor de streekplankaart. Wijziging daarvan

in andere stedelijke functies is in beginsel toegestaan

met inachtneming van hetgeen is aangegeven in de

beleidslijnen voor de inrichting van het gebied

binnen de rode contour.

Binnen de rode contour hebben wij gebracht:

■

Woonbebouwing inclusief woonschepen in

stedelijk gebied.

■

Bedrijven en kantoren.

■

Gereserveerde woon- en bedrijvenlocaties.

■

Voorzieningen (winkels, maatschappelijke

voorzieningen, tuincentra e.d.).

■

Defensiecomplexen.

■

Infrastructuur.

■

Vaarwater en waterberging in stedelijk gebied.

■

Glastuinbouwcomplexen.

Streekplan Noord-Holland Zuid

■

Stedelijk groen (parken, sportvoorzieningen,

begraafplaatsen).

■

Intensief gebruikte recreatievoorzieningen zoals

maneges, recreatiewoningcomplexen, volkstuin-

complexen in of aan bebouwd gebied.

■

Jachthavens in of aan bebouwd gebied.

■

De meer intensief bebouwde villagebieden.

■

Lintbebouwing waarbij sprake is van aaneen-

gesloten bebouwing aan één of beide zijden van

de weg. De bestaande bebouwing is als uitgangs-

punt genomen.

Buiten de rode contour hebben wij gelaten:

■

Stedelijke functies gelegen op plaatsen waar het

landschappelijke karakter, de openheid of de

groene functie beeld-, structuur- of kwaliteits-

bepalend is.

■

Grootschalige, bovenlokale recreatiegebieden en

solitair gelegen stedelijke voorzieningen zoals

maneges, motels, jachthavens, maar ook solitair

gelegen bedrijven of kleine clusters woningen

met een omvang van 5 ha of minder.

■

Zeer extensief opgezette villagebieden in een

overwegend groene omgeving (in Zuid-

Kennemerland en het Gooi).

■

Niet aaneengesloten lintbebouwing evenals

bestaande, al dan niet aaneengesloten, woon-

schepenlocaties.

■

Enkele volkstuin- en sportcomplexen te weten:

– In Amsterdam: Ons Buiten, Amstelglorie

(Kop Amstelscheg), landelijk gebied rond de

historische Sloterweg en de complexen ten

noorden van de A10).

– In Naarden: het gebied van de Volkstuin-

vereniging Naarden.

Bij de inrichting van het stedelijk gebied binnen de

rode contour gelden de volgende voorwaarden:

■

Uitgangspunt voor verstedelijking is ICT.

■

Ook met inachtneming van dat uitgangspunt

echter, mogen niet alle open ruimten binnen het

stedelijk gebied worden bebouwd; cultuur-

historisch waardevolle patronen en open of

blauw-groene ruimten die een belangrijke

bijdrage leveren aan de stedenbouwkundige of

cultuurhistorisch bepaalde structuur van het

stedelijk gebied moeten bij de inpassing van

nieuwe functies worden gerespecteerd.

Zo dient ook het karakter van de villagebieden

behouden te worden. De cultuurhistorische

waardenkaart (CHW-kaart) is hierbij een

hulpmiddel.

■

Een klein deel van de gebieden met groene en

cultuurhistorische waarden en van de milieu-

beschermingsgebieden ligt binnen de rode

contour. In dat geval geldt in beginsel het

gebiedseigen beleid (zie paragraaf 4.9).

■

Plannen en initiatieven gericht op verandering

van bestaande stedelijke functies in andere

stedelijke functies binnen bestaande bebouwing

of door toevoeging van nieuwe bebouwing

worden door ons beoordeeld aan de hand van

de ruimtelijke situatie ter plaatse. Behoud of

versterking van de ruimtelijke kwaliteit van het

gebied is daarbij uitgangspunt.

■

Binnen het stedelijk gebied geldt ons locatiebeleid.

■

Er moet rekening gehouden worden met de

ecologische verbindingszones die in het stedelijk

gebied lopen.

■

Bij de (her-)inrichting van het stedelijk gebied

wordt gestreefd naar het beperken van negatieve

invloeden op het oppervlaktewater- en het grond-

watersysteem, zowel kwalitatief als kwantitatief.

Een functieverandering of herinrichting mag niet

leiden tot een grotere aan- en afvoer van water.

■

Er zijn geen kwantitatieve taakstellingen voor

woningbouw per stad of dorp vastgelegd; ook de

bouwhoogte van bebouwing is niet vastgelegd.

Wel moet bij nieuwbouw rekening worden

gehouden met de afstand tot de contour in

verband met de visuele effecten op het landelijk

gebied.

Streekplan Noord-Holland Zuid

■

Bij de bouw van nieuwe woningen moet er voor

worden gezorgd dat het bouwproject waar nodig

bijdraagt aan de beschikbaarheid van voldoende

betaalbare huur- en koopwoningen.

■

Eventuele karakteristieke doorzichten of bebou-

wingspatronen in linten moeten worden gehand-

haafd en beschermd in het bestemmingsplan.

■

De regelgeving voor veiligheid, geluid, stank en

luchtverontreiniging wordt in acht genomen,

evenals het beperkingengebied rond Schiphol.

4.9

Beleid voor het landelijk gebied

Al het gebied buiten de rode contour behoort tot het

landelijk gebied. Buiten de rode contour mag geen

verdere verstedelijking plaatsvinden. Het beleid voor

het landelijk gebied is te onderscheiden in:

■

Algemeen beleid voor het landelijk gebied.

■

Beleid voor gebieden met groene en cultuur-

historische waarden en de milieubeschermings-

gebieden.

Buiten de rode contour mag geen verstedelijking

plaatsvinden.

In grote delen van het landelijk gebied komen agra-

rische functies voor. Een nadere uitwerking van die

functies, zoals bijvoorbeeld (on)mogelijkheden op

bouwpercelen, kassenbouw en bedrijfswoningen is

vastgelegd in de Leidraad Provinciaal Ruimtelijk Beleid.

Naast agrarische functies komen ook talloze niet-

agrarische functies in het landelijk gebied voor.

In toenemende mate komt agrarische bebouwing vrij

op het bouwperceel als gevolg van gehele of gedeel-

telijke bedrijfsbeëindiging. Functieveranderingen in

het landelijk gebied mogen niet tot verdere ver-

stening leiden. In de volgende gevallen is functie-

verandering toegestaan van zowel agrarische als

niet-agrarische functies naar verbrede landbouw

en/of naar kleinschalige vormen van wonen, werken

en recreatie:

■

bij herinrichting of sanering (bijvoorbeeld sloop)

van vrijkomende bebouwing;

■

bij opheffing van ruimtelijk ongewenste situaties;

■

in het kader van stedelijke transformatie uit te

plaatsen volkstuinen;

■

bij ontwikkeling van exclusieve woonmilieus in

de sfeer van landgoederen met een gelijktijdige

ontwikkeling en financiering van blauwe en

groene functies.

Deze functieverandering is uitsluitend mogelijk

onder de voorwaarden dat:

■

er geen sprake is van toename van het bebouwde

oppervlak op het bouwperceel, zover er

bebouwing aanwezig is/was;

■

de nieuwe functie de bedrijfsvoering van agra-

rische bedrijven niet beperkt;

■

recreatiewoningen niet worden omgezet in

permanent bewoonde woningen.

Voor bestaande (economische niet-agrarische)

functies in het landelijk gebied geldt dat per geval

bekeken zal worden of – indien het vigerende bestem-

mingsplan daarin niet voorziet – een beperkte

toename van het bebouwde oppervlak binnen het

bestaande bouwperceel mogelijk is.

De mogelijkheden hiervoor zijn echter niet op voor-

hand aan te geven, maar worden beoordeeld aan de

hand van de ruimtelijke situatie ter plaatse. Er kan

ruimte zijn voor ontwikkelingen, mits zorgvuldig

gewogen en op een zodanige wijze dat de ruimtelijke

kwaliteit van het gebied wordt behouden en versterkt.

Voor alle plannen en initiatieven ten aanzien van

functieveranderingen en bestaande economisch niet-

agrarische functies geldt altijd dat geen afbreuk mag

Streekplan Noord-Holland Zuid

worden gedaan aan de bestaande stedenbouw-

kundige, cultuurhistorisch of groenblauwe kwali-

teiten of karakteristieken van het landelijk gebied.

Voor de beoordeling van gemeentelijke initiatieven

en planvorming zijn nadere regels gegeven in de

Leidraad Provinciaal Ruimtelijk Beleid.

Aanvullend op het algemeen beleid voor het

landelijk gebied geldt voor de gebieden met groene

en cultuurhistorische waarden en de milieu-

beschermingsgebieden gebiedseigen beleid:

■

Vogelrichtlijngebieden en Habitatrichtlijn-

gebieden en Natuurbeschermingswetgebieden.

In deze gebieden gelden primair het afwegings-

kader van de Natuurbeschermingswet 1998 en

het Europees rechterlijk afwegingskader van de

Vogel- en Habitatrichtlijn. Op dit moment ligt bij

de Tweede Kamer het wetsvoorstel tot wijziging

van de Natuurbeschermingswet 1998 in verband

met Europees rechterlijke verplichtingen

(TK 2002-2003, 28171) De wijziging is noodzakelijk

ter implementatie van de Europese richtlijnen

met betrekking tot het aanwijzen van speciale

beschermingszones en de instandhoudingen

bescherming daarvan. Daarnaast ook de Flora-

en Faunawet die de bescherming van plant- en

diersoorten beoogt. Voorts kan gebruikt worden

gemaakt van de door Gedeputeerde Staten uit-

gebrachte ‘Beknopte handleiding voor gebieds-

bescherming in Noord-Holland, Habitat- en

Vogelrichtlijn’.

■

Alle gebieden die behoren tot:

– Gebieden die zijn bepaald in de Beleidsvisie

Ontwikkeling Provinciale Ecologische

Hoofdstructuur van mei 1993 (PEHS);

– Haarlemmermeer Groen;

– De ecologische verbindingszones.

– Groene Carré (Mainport en Groen);

– Purmerland.

In deze gebieden zijn ontwikkelingen mogelijk

als ze passen binnen de natuurdoelen voor het

gebied en de identiteit van het landschap

versterken.

Deze zijn beschreven in de Beleidsvisie

Ontwikkeling Provinciale Ecologische Hoofd-

structuur van mei 1993 en de nota Natuurdoel-

typen in Noord-Holland van augustus 2000.

■

Belvédèregebieden en gebieden die op de

werelderfgoedlijst van Unesco staan:

– Beemster (tevens Unesco-monument);

– Waterland en Zeevang;

– Vecht- en Plassengebied;

– Nieuwe Hollandse Waterlinie;

– Stelling van Amsterdam (tevens Unesco-

monument);

– Zuid-Kennemerland.

In Belvédèregebieden worden gebiedseigen

ontwikkelingen die te maken hebben met het

bestaande (agrarische) gebruik, nieuwe klein-

schalige vormen van recreatie, wonen en werken

en groene en blauwe functies niet op voorhand

onmogelijk gemaakt.

Voorwaarde is een goede visuele en functionele

inpassing in het landschap die de ruimtelijke

kwaliteit en het specifieke karakter van het

gebied aantoonbaar ondersteunt.

De Cultuurhistorische Waardenkaarten en de

nog te verschijnen Cultuurhistorische Regio-

profielen worden bij de ruimtelijke ontwikkeling

en de belangenafweging terzake betrokken.

■

Milieubeschermingsgebieden:

– Grondwaterbeschermingsgebieden;

– Bodembeschermingsgebieden;

– Stiltegebieden.

In milieubeschermingsgebieden geldt het beleid

zoals neergelegd in het Provinciaal Milieu-

beleidsplan (PMP). Voor wat betreft de stilte- en

de grondwaterbeschermingsgebieden is een

regeling opgenomen in de provinciale

milieuverordening.

Streekplan Noord-Holland Zuid

Al deze gebieden zijn weergegeven op de Kaart

‘groene en cultuurhistorische waarden en milieu-

beschermingsgebieden’.

In deze gebieden is sprake van bijzondere natuurlijke

waarden en kenmerken of landschappelijke en cultuur-

historisch waardevolle elementen en structuren die

wij willen beschermen, behouden en versterken.

De aard van de bescherming en de mate waarin

planologische beperkingen in het gebruik van de

gronden gelden, verschilt per type gebied en dient te

worden afgestemd op de te beschermen belangen.

Onnodige beperkingen worden zo voorkomen. Dit

gebiedsgerichte maatwerk wordt vastgelegd in

bestemmingsplannen. Een klein deel van deze

gebieden ligt binnen de rode contour. Ook in dat

geval geldt in beginsel het gebiedseigen beleid.

Voor deze gebieden geldt altijd dat grootschalige

ruimtelijke ontwikkelingen met aanzienlijke ruim-

telijke effecten niet zijn toegestaan:

■

Aanleg van nieuwe infrastructuur.

■

Vestiging van nieuwe en uitbreiding van

bestaande intensieve veehouderijen en bestaande

glastuinbouwbedrijven met meer dan 2 ha.

■

Projectmatige uitoefening van de permanente

bloembollenteelt; de toelaatbaarheid van bloem-

bollenteelt als wisselteelt (de zogenaamde

‘reizende bollenkraam’) hangt af van de te

beschermen waarden ter plaatse. Dit wordt uit-

gewerkt in de Leidraad voor het Ruimtelijk

Beleid.

■

Nieuwe voorzieningen voor en omvangrijke

uitbreidingen van permanente verblijfsrecreatie

(waaronder bungalowparken en attractieparken);

kleinschalige vormen van verblijfsrecreatie zoals

kamperen bij de boer zijn in beginsel mogelijk.

■

Ontgrondingen ten behoeve van delfstofwinning.

■

Afvalstort.

■

Opstelling van windturbines in omvangrijke lijn-

of clusteropstellingen.

Bestemmingsplannen dienen derhalve deze ontwik-

kelingen in deze gebieden onmogelijk te maken.

Uitzonderingen op deze regel zijn uitsluitend

toegestaan als:

■

er sprake is van een groot openbaar belang én

■

er geen reëel alternatief is.

Op basis van een afweging tussen het te beschermen

en te behouden belang en het met een bestemmings-

plan of projectprocedure te dienen belang wordt de

toelaatbaarheid beoordeeld. Ingeval van een positief

besluit geldt ons compensatiebeleid, zoals dat is

geformuleerd in ons besluit van 14 maart 2000.

Zie verder ook de kaart Groene en cultuurhistorische

waarden en Milieubeschermingsgebieden en de

toelichting daarop (zie bijlage).

Wij beschouwen de ligging van de rode contouren

op de kaart en het hiervoor geformuleerde beleid als

een essentiële beleidslijn.

Aanpassing van deze lijnen op de kaart of wijziging

van het beleid ter zake kan uitsluitend door een

herziening van het streekplan, tenzij deze aanpassing

onderdeel uitmaakt van, of voortvloeit uit, een nadere

uitwerking van het streekplan.

Streekplan Noord-Holland Zuid