Welke problemen

vragen ruimte en

moeten worden

aangepakt in het

Ontwikkelingsbeeld?

2.1

Afstemming en samenwerking

Bij het maken van het ontwikkelingsbeeld hebben we een doel voor ogen. Dit ordent het ontwerpen en

het denken over onze ruimte. De doelstelling van het Ontwikkelingsbeeld is als volgt geformuleerd:

het ontwikkelen van de regionale economie en het bevorderen van het welzijn van de bewoners van

Noord-Holland Noord met respect voor de landschappelijke kwaliteiten als openheid, ondergrond en

ligging van de regio.

Het Ontwikkelingsbeeld is een ruimtelijk plan. Het vertelt waar en hoe de provincie problemen oppakt

die ruimte nodig hebben om te worden opgelost. Hiertoe hebben wij negen essentiële opgaven, de kern-

opgaven, geformuleerd. Deze kernopgaven bieden handvatten om de regionale ontwerpopgaven te

benoemen en verder uit te werken. Het gaat vaak om problemen die de gemeentegrenzen overstijgen en

die alleen kunnen worden opgelost door gezamenlijk met andere partijen de schouders eronder te

zetten. Het Ontwikkelingsbeeld geeft richting aan de ruimte voor oplossingen en een basis voor samen-

werking tussen betrokken partijen.

2.2 Problemen

Om welke problemen gaat het nu eigenlijk? Waarom zijn het eigenlijk problemen en wat is de

ruimtelijke relevantie ervan? In de twee voorgaande brochures ‘Ruimte in verandering, Ruimte voor

verandering’ en ‘Ruimte Geven, Ruimte Sparen’, hebben wij aangegeven dat er negen problemen in het

gebied gesignaleerd zijn of op het gebied afkomen en die om een oplossing vragen. Dit overzicht hebben

wij, op basis van de reacties en gevoerde discussies, uitgebreid tot het volgende pakket.

De problemen die tot 2030 op Noord-Holland Noord afkomen zijn:

De groei van de werkgelegenheid is achtergebleven bij de groei van het inwonertal. Dit heeft tot gevolg

dat veel mensen buiten hun eigen regio werken. Vooral hoger opgeleiden zijn vaak aangewezen op

werk in het zuidelijk deel van de provincie. Een groeiende bevolking, economie en mobiliteit veroor-

zaken steeds meer knelpunten in de bereikbaarheid. Goede verbindingen met de Randstad zijn

essentieel. Hoe maken we Noord-Holland Noord beter bereikbaar? Waar en aan wat voor soort werk-

gelegenheid wordt ruimte geboden in Noord-Holland Noord?

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

■

■

■

■

■

Den Helder was en is voor zijn economie sterk afhankelijk van de marine. De vermindering van de

werkgelegenheid bij de marine heeft daarom grote gevolgen voor de regionale economie. Wat voor

economische ontwikkelingsmogelijkheden worden geboden aan de Kop en Den Helder in het

bijzonder?

Noord-Holland Noord moet antwoorden geven op vragen rond water, zoals stijging van de zeespiegel,

intensievere en langduriger regenbuien, langere periodes van droogte, daling van de bodem, verzilting

en verontreiniging van water. We willen droge voeten houden, de kwaliteit van het water moet vol-

doende zijn en de veiligheid moet gegarandeerd worden. Hoe kunnen ruimtelijke maatregelen de

waterproblemen helpen oplossen?

De bollenteelt en glastuinbouw zijn sectoren die opereren op een internationale markt en hun

belangrijke positie moeten behouden door levering van hoge kwaliteit, innovatief vermogen en specia-

lisatie. Opgave is het behoud en de versterking van beide sectoren door het bieden van ruimte, zonder

dat problemen op het milieu worden afgewenteld. Concurrentie op de wereldmarkt, afnemende subsi-

dies, stijgende grondprijzen en gebrek aan opvolging zetten akkerbouw en veehouderij onder druk. Hoe

kan de landbouw een vitaal onderdeel van de economie blijven en welke ruimte is daarvoor nodig?

De bevolking vergrijst. In 2030 zijn er bijna twee maal zo veel 65-plussers als in 2002. Het aantal

75-plussers is dan meer dan twee keer zo groot. Er zal dus een grote zorgbehoefte zijn. De beroeps-

bevolking zal dalen en dat zet economische ambities onder druk. Waar worden woningen voor ouderen

gerealiseerd en zijn er kansen voor zorgvoorzieningen? Waar komen toekomstige arbeidskrachten

vandaan?

Verouderde bedrijventerreinen en nieuwbouwwijken uit de jaren 1960-1990 zijn straks aan vernieuwing

en herstructurering toe. Het is een opgave om de bestaande dorpen en steden in Noord-Holland Noord

aantrekkelijk te houden. Hoe kan gegarandeerd worden dat er voldoende geïnvesteerd en gebouwd

wordt in bestaande stedelijke gebieden?

Schaalvergrotingen zetten het voorzieningenniveau in kleine kernen steeds meer onder druk.

Voorzieningen als openbaar vervoer, winkels en scholen nemen af, terwijl het aantal ouderen er toe-

neemt. Hoe houden we het voorzieningenniveau in kleine kernen op peil? Zijn er kansen voor kleine

kernen om nog te groeien en om ook in de toekomst vitaal te blijven?

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Het oprukken van woningen, bedrijven, wegen en nieuwe agrarische functies, kan een negatieve

invloed hebben op de kwantiteit en kwaliteit van natuur en landschap. De opgave is om natuur-

waarden, biodiversiteit, ecologische samenhangen en landschappen te beschermen en te ontwikkelen.

Lukt het om ondanks de ruimtedruk de kwaliteit van natuur en landschap overeind te houden en zelfs

verder te ontwikkelen?

Ook is er een grote ‘groene woningvraag’ (ruim buiten wonen). Kunnen we aan die ruimtevraag

tegemoet komen, zodanig dat natuur en landschap hiervan kunnen meeprofiteren?

De woningproductie blijft achter bij de vraag; de woningmarkt stagneert en er doen zich steeds meer

problemen voor bij starters om woonruimte te vinden in eigen kern, gemeente of regio. Ook zijn er grote

opgaven om voldoende woningen voor ouderen te realiseren. Er liggen tal van woningbouw- en

herstructureringsvraagstukken op het schaalniveau waarop woningmarkten feitelijk functioneren, de

schaal van de regio. Lukt het om de woningproductie op peil te houden en kan dit Ontwikkelingsbeeld

hiervoor een impuls geven? Kunnen vraag en aanbod op elkaar afgestemd blijven en de woningen en

woonmilieus worden geboden waar vraag naar is?

Een hoge CO

2

-uitstoot zorgt voor het mondiale broeikaseffect. Moeten we als regio ons ‘steentje’

bijdragen aan de CO

2

-reductiedoelstelling? Want een duurzaam Noord-Holland Noord is in de eerste

plaats een regio waarin veilig en leefbaar kan worden gewoond, gewerkt, en gerecreëerd. Een duurzame

invulling van deze basisvoorwaarden is vereist. De ligging van Noord-Holland Noord maakt dit niet

makkelijk. Vooral de klimaatveranderingen zullen grote consequenties hebben. Hoe vinden we

duurzame oplossingen voor het veranderende milieu?

Noord-Holland Noord heeft een grote variatie aan ruimtelijke kwaliteit in steden, dorpen en land-

schapstypen, die echter onder druk staat door uniforme nieuwbouw van woonwijken en bedrijven-

terreinen die zich weinig van de identiteit van landschap en historische bebouwing lijkt aan te trekken.

Lukt het om nieuwe ontwikkelingen in de toekomst meer aan te laten sluiten bij de specifieke ken-

merken van de gebieden waar die plaats vinden? Is het mogelijk om de identiteit van Noord-Holland

Noord te behouden en versterken?

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Samenhang in

problemen, maar ook

in oplossingen

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

NH-Noord

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

450.000

500.000

1995

2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030

2035

pot. beroepsbevolking

beroepsbevolking

werkzame personen

Het Ontwikkelingsbeeld wil letterlijk ruimte bieden om deze problemen op te kunnen lossen.

De problemen staan netjes puntsgewijs achter elkaar, maar in werkelijkheid hebben veel van de

opgesomde problemen veel raakvlakken of soms overlap met elkaar. Ze beïnvloeden elkaar, soms

positief, soms negatief. In dit Ontwikkelingsbeeld hebben wij rekening gehouden met de onderlinge

verbanden tussen de verschillende problemen. In alle gevallen hebben wij een integrale afweging

gemaakt om tot ruimtelijke keuzes te komen.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Het wordt als een groot probleem in Noord-Holland Noord ervaren dat de woon-werkbalans scheef is. Daarmee wordt bedoeld dat de

omvangrijke overloop van mensen naar het noorden van de provincie in met name de jaren ’60, ’70 en ’80 geen gelijke tred hield met de over-

loop van werkgelegenheid. Gevolg: grote uitgaande forenzenstromen en fileleed in één richting. Op dit moment heeft Noord-Holland Noord

een beroepsbevolking van zo’n 272.000 personen bij een aantal van 227.000 arbeidsplaatsen (inclusief parttime plaatsen), een disbalans van

45.000 mensen (dagelijks gaan er 70.000 mensen de regio uit en komen er 25.000 binnen). Overigens is dit gat groter geweest en groeit

momenteel de werkgelegenheid relatief sterk.

Door de vergrijzing die samengaat met een verwachte voortgaande werkgelegenheidsgroei wordt de scheve woon-werkbalans op termijn

rechtgetrokken (zie grafiek). Door de vergrijzing en ontgroening zal de werkzame bevolkingsgroep van 15-64 jaar gaan afnemen. Door

gebruikelijke onzekerheden in prognoses is het jaar waarin dit precies zal gebeuren niet exact vast te stellen. Ook zijn er demografische

varianten die minder somber zijn over de mate van vergrijzing en ontgroening, maar we zijn hier uitgegaan van een demografische ‘midden-

variant’. In de grafiek is voorts uitgegaan van een economische ontwikkeling, waarvoor in dit streekplan gekozen is; dit is een ambitieuse,

hoge variant. Zichtbaar wordt dat bij de beschreven demografische ontwikkeling de afname van de werkzame bevolkingsgroep al na 2010

inzet. Weliswaar zal de arbeidsdeelname naar verwachting nog wel toenemen, waardoor de afname van de beroepsbevolking nog binnen de

perken blijft, maar veel groei van de beroepsbevolking zit er na 2020 niet meer in. Zelfs een daling lijkt dan mogelijk. In de gepresenteerde

variant met de hoge werkgelegenheidsontwikkeling zijn al in 2016 de beroepsbevolking en het aantal werkzame personen in Noord-Holland

Noord aan elkaar gelijk. Beide aantallen zullen dan zo rond de 290.000 komen te liggen. Bij andere ontwikkelingen komt het evenwichtspunt

later in de tijd te liggen.

Dat het probleem van de scheve woon-werkbalans zich ‘vanzelf’ lijkt op te lossen wil niet zeggen dat daarmee de mobiliteitsproblemen ook

van de baan zijn, in tegendeel. Ook dienen zich nieuwe problemen aan, en wel op de arbeidsmarkt.

Evenwicht in de woon-werkbalans betekent dat ingaande en uitgaande pendelstromen elkaar in evenwicht houden. Door de algemene

mobiliteitsgroei en het gegeven dat ook in de toekomst ongetwijfeld arbeidsplaatsen en beroepsbevolking in Noord-Holland Noord kwalita-

tief niet geheel op elkaar aan zullen sluiten zal van forse verkeersstromen sprake blijven. Ze zullen alleen niet meer éénzijdig zijn (’s ochtends

vooral naar het zuiden en ’s avonds vooral naar het noorden). Ook binnen de regio zelf zullen de verkeersstromen nog toenemen. Daarom is

het van belang wonen, werken en infrastructuur goed op elkaar af te stemmen, dat wil zeggen wonen en werkgelegenheid gelijktijdig en bij

elkaar te ontwikkelen, zoveel mogelijk gekoppeld aan bestaande infrastructuur, weg en spoor, en om achterstanden in infrastructuur en

ontsluiting met alle inzet weg te werken.

Grote verschuivingen in de woon-werkbalans

Algemene ambitie

Wonen

2.3 Ambities

Onze overkoepelende ambitie voor Noord-Holland Noord is de aantrekkingskracht te versterken voor

het wonen, de natuur, het recreëren en het werken en ervoor te zorgen dat Noord-Holland Noord zich

kan ontwikkelen met behoud van de eigen kwaliteit en identiteit.

Wat betekent dit voor de ambities per sector?

Bij de problemen is aangegeven dat er wat het wonen betreft opgaven liggen rond de afnemende

woningproductie, de afstemming van vraag en aanbod in een regionaal verband, de vergrijzing, de

vitaliteit van kleine kernen en de kwaliteit in relatie tot de identiteit van de nieuwbouw. Wij willen

zoveel mogelijk op deze problemen inspelen.

Voor de woningbouw nemen wij de eigen woningbehoefte als vertrekpunt. De ontwikkelingsmogelijk-

heden worden daarmee niet op slot gezet. Wij bieden de gemeenten kansen om door te groeien, waarbij

wij het initiatief bij de gemeenten zelf laten. Wij verplichten nergens extra groei bovenop de eigen

woonbehoefte, maar de eigen woningbehoefte is wel de ondergrens om de productie op peil te houden.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

De bovenbeschreven ontwikkeling betekent wel dat zich rond 2016 en mogelijk al eerder geheel nieuwe problemen zullen aandienen. De uit-

stroom uit de arbeidsmarkt bij verdergaande economische ontwikkeling kan ertoe leiden dat er te weinig mensen zijn om het aantal banen te

vervullen. Dit kan remmend werken op de voortgaande economische ontwikkeling (beperking van de groei van bedrijven, mogelijk zelfs

vertrek van bedrijven en het afzien van vestiging door bedrijven). Omdat dit proces zich (in minder sterke mate) ook in Noord-Holland Zuid

en elders zal voordoen zal dit bedrijven voor lastige problemen plaatsen. Voor een deel zijn er mechanismen die corrigerend werken: een

hogere arbeidsparticipatie, minder parttime werken en ook is te denken aan de ‘klassieke’ substitutie van arbeid door ‘kapitaal en machines’.

Het is daarom wellicht nodig dat ondernemers economische groei niet zoeken in groei van arbeidsplaatsen, maar vooral ook in groei van

productiviteit en kwaliteit. Dat neemt niet weg dat er, zeker de komende periode tot 2014, fysieke ruimte moet worden geboden voor verdere

economische groei. Deze ontwikkeling kan er verder aanleiding toe zijn voor deelregio’s om in hun regionale woonvisies ruimte te geven aan

meer woningbouw dan voor alleen de eigen woningbehoefte (bij migratiesaldo nul) nodig is, bijvoorbeeld door niet alleen instroom van

(draagkrachtige) nieuwkomers te faciliteren, maar ook om uitstroom van met name jongeren, voor zover dit gebeurt om woningmarkt-

redenen, te beperken. Met andere woorden: door óók betaalbare starterswoningen te realiseren voor de eigen regionale (en niet lokale)

bevolking.

Sleutelwoorden zijn:

■

Vrijheid: gemeenten bepalen zelf waar en hoeveel ze willen groeien. Ook het bouwen in kleine

kernen wordt in principe niet beperkt. De woningproductie kan zo een impuls krijgen.

■

Kwaliteit: de gemeenten moeten wel groeien binnen zoekgebieden, dus niet in groene en andere

waardevolle gebieden én op basis van een Beeldkwaliteitsplan. Door rood voor groen te laten

betalen, bijvoorbeeld in groene woonlandschappen, kan de leef- en omgevingskwaliteit toenemen.

Door een ondergrens te stellen aan wat binnenstedelijk wordt gebouwd krijgt ook de stedelijke

vernieuwing een impuls.

■

Samenwerking: de gemeenten stemmen onderling af hoeveel ze willen bouwen voor de eigen

behoefte én desgewenst hoeveel méér dan dat. De Regionale Woonvisie is daarvoor het instrument.

Ook kunnen gemeenten binnen een regionaal verband tot initiatieven komen voor de ontwikkeling

van bovenlokale groene woonlandschappen.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Wonen en Werk

Ontwikkelen van stedelijk gebied, mede door

verdichting. Consolideren mix van stedelijke

functies.

Buiten in de stad

Ontwikkelen suburbane woonmilieus, goed

bereikbaar per openbaar vervoer, incl.

recreatief groen en waterberging

(stadswater).

Buitenlui

Mogelijke locaties voor de ontwikkeling van

groene woonmilieus.

Stedelijk centrum

LEGENDA

wonen in Noord-Holland Noord

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

bedrijfsterreinen in Noord-Holland Noord

Regiowerk

ontwikkelen van regionale bedrijventerreinen

met een eigen signatuur binnen een robuust

landschappelijk casco.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Economie

Wij willen voor Noord-Holland Noord werken aan een stabiele gevarieerde economie, die op eigen

kracht in de eigen behoefte kan voorzien. Op het moment kent het gebied een scheve woon-werkbalans

en een tekort aan direct beschikbaar bedrijventerrein. In de Kop is er sprake van een éénzijdige econo-

mischestructuur. Om de bevolking meer kans op werk in de eigen regio te bieden en de pendelbelasting

te verminderen willen we extra bedrijvigheid faciliteren. De benodigde economische groei zal voor een

belangrijk deel uit het gebied zelf komen. Een deel kan afkomstig zijn uit het zuidelijk deel van de

provincie, waar onvoldoende ruimte is om te voorzien in de behoefte aan bedrijventerrein.

Onze opgave is goede voorwaarden te scheppen voor economische ontwikkeling, door te voorzien in de

uitbreidingsbehoefte van het bestaande bedrijfsleven en waar mogelijk het faciliteren van de vestigings-

wensen van nieuwe bedrijven, kantoren en toeristische voorzieningen. Kortom: voor Noord-Holland

Noord wordt daarom ruimte gegeven aan de economie.

Door concentratie van economische activiteiten willen wij versnippering van het open gebied zo veel

mogelijk voorkomen. Het voorkomt tevens onnodige belasting van de fijnmazige infrastructuur. Verder

bevordert intensivering en concentratie het ontstaan van kritische massa bedrijvigheid, met meer kansen

voor kwaliteit van park- en vervoermanagement en ontsluitende infrastructuur.

Onze ambitie voor intensiveren is om 15% minder nieuwe hectares in te plannen. Dat willen wij

mogelijk maken door efficiënter om te gaan met de beschikbare ruimte.

De ambitie voor concentratie vertalen we door een groot deel van de economische planningsopgave

(60%) te vervullen op een beperkt aantal grote, regionale locaties. Op deze terreinen wordt een aan-

trekkelijke vestigingsplaats geboden voor verschillende soorten bedrijfsactiviteiten en voor zowel grote

als kleine ruimtegebruikers.

Wij nodigen de regionale partners uit om de ruimtelijke planning van de overige 40% van de behoefte

aan bedrijventerreinen ter hand te nemen via een regionale bedrijventerreinenvisie.

Toerisme wordt een speerpunt van het provinciale beleid. Plattelandstoerisme, cultuurhistorie in de

steden, watersport en de kust worden de drager van onze toeristische inzet. Met name all-weather

voorzieningen spelen meer in op wat de toerist van vandaag verwacht. De kustplaatsen aan Noordzee

en IJsselmeer zijn zeer aantrekkelijk, zowel voor de eigen inwoner als de toerist. Daarom is het

belangrijk de bereikbaarheid én het voorzieningenniveau op hoger peil te brengen. Noord-Holland

bestaat voor een groot deel uit water en moet een betere watersportprovincie worden. De ontwikkeling

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

landbouw in Noord-Holland Noord

Landbouwgebieden

Al dan niet in combinatie met

cultuurhistorische-, visuele- en/of

natuurwaarden (grove begrenzing)

Bloeien met bollen

Ontwikkelen permanente bollenteelt (in

projectlocaties). Brutogebied dus incl.

waterzuivering (helofyten) en erven. Kans

voor windenergie.

Groeien met glas

Ontwikkelen van glastuinbouw. Aangegeven is

het brutogebied, dus inclusief waterretentie, -

zuivering en landschappelijke inpassing.

Agribusiness

In grijs aangegeven de bestaande terreinen,

in rood de nieuwe.

Landbouw

van jachthavens zal waar mogelijk worden gestimuleerd. Het nieuwe beleid voor toerisme en recreatie is

terug te vinden in de Agenda Openluchtrecreatie & Toerisme 2003-2007.

Wij vinden de landbouw in Noord-Holland Noord een belangrijke economische drager voor het landelijk

gebied, met grote betekenis voor de werkgelegenheid. Een vitale landbouw is bovendien een belangrijke

pijler voor de openheid van het landschap. Opschaling, duurzaamheid, verbreding en kwaliteit van de

landbouw achten wij belangrijke thema’s voor behoud van de positie van land- en tuinbouw op de inter-

nationale markt.

Opschaling door productiviteits- en bedrijfsvergroting vraagt voldoende ruimte voor de agrariërs. Deze

ruimte is er in principe, maar niet alles kan overal.

Wij willen geconcentreerde uitbreiding van de glastuinbouw en van de permanente bollenteelt op zand

toestaan – onder voorwaarden van duurzaamheid – op daarvoor aan te wijzen projectlocaties. Daarvoor

wordt in het Ontwikkelingsbeeld ruimte gereserveerd. Op de themakaart zijn de gebieden aangegeven als

‘bloeien met bollen’ en ‘groeien met glas’.

Schaalvergroting en concentratie bieden zowel kansen voor meer duurzame productie als logistieke en

marketingvoordelen.

Een sterke landbouw vraagt sterke agribusinesscomplexen. Wij streven naar het zodanig bijeenbrengen van

agrarische activiteiten dat toelevering, teelt, distributie, handel en verwerking in ruimtelijke samenhang

plaatsvinden. Dit bevordert de synergie (economie), gaat versnippering tegen (ruimte) en beperkt trans-

portbewegingen (milieu).

Onvermijdelijk zullen delen van het agrarisch areaal moeten wijken voor andere functies. Voor economisch

duurzame bedrijvigheid is het noodzakelijk dat het agrarisch areaal niet versnippert en dat het proces van

schaalvergroting doorgaat. Dit vergt kavelruil en goede bereikbaarheid, waarvoor blijvende inzet nodig is.

Dat biedt bovendien mogelijkheden voor inpassing van de belangen van natuur, water en recreatie.

Voor met name de veehouderij zal het EU-beleid grote gevolgen hebben. Bij een gezonde bedrijfsecono-

mische structuur kan verbreding leiden tot versterking van het economisch draagvlak van het landelijk

gebied en bijdragen aan de wenselijke multifunctionaliteit. Wij zullen kiezen voor regelgeving om de

landbouw voldoende ruimte te geven voor nieuwe activiteiten, mits verbreding niet belemmerend werkt

voor nabijgelegen agrarische bedrijven.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Verkeer en Vervoer

Wij spannen ons in algemene zin in voor een verdere groei van het areaal biologische landbouw, met de

kanttekening dat dat planologisch geen directe doorwerking heeft.

Voor grotere projecten die invloed kunnen hebben op landbouweconomie en landbouwstructuur in een

regio zal de initiatiefnemer een Landbouweffectrapportage (LER) moeten opstellen, zodat een verant-

woorde afweging tussen agrarische en andere maatschappelijke belangen kan worden gemaakt.

Wij willen de bereikbaarheid van Noord-Holland Noord verbeteren. Hiervoor zetten wij in op de ver-

betering van vooral rijks- en provinciale verbindingen naar:

■

de Randstad;

■

het oosten van het land. Het gaat hier om de verbindingen: Den Helder naar de A7 en van Alkmaar

naar Enkhuizen en verder;

■

tussen de stedelijke gebieden HAL, HES en Den Helder;

■

de kust op zomerse dagen.

Alleen al de autonome groei van de automobiliteit zal enorm zijn. Verbeteringen aan alleen de weginfra-

structuur zijn dan ook volstrekt ontoereikend. Wij zullen alle mogelijke middelen moeten inzetten om

voor een goede doorstroming van het verkeer te zorgen. Daarom willen wij in gezamenlijkheid met de

andere wegbeheerders en verdere betrokkenen pakketten van maatregelen samenstellen. Daar hoort ook

bij dat de financiering van verkeers- en vervoerinfrastructuur een gezamenlijke verantwoordelijkheid

van de overheid en de markt is.

Wij laten bestaande (spoor)wegen sturend zijn voor waar we wonen en werken gaan realiseren.

Capaciteit en kwaliteit van het net zijn daarbij bepalend. Bij de aanleg van nieuwe infrastructuur of de

vernieuwing van bestaande infrastructuur geldt dat veiligheid, het milieu (geluid, stank) en een zorg-

vuldige inpassing in het landschap uitgangspunt zijn van ons beleid.

Wij ambiëren bij nieuwe ontwikkelingen op het gebied van wonen en werken dat de bereikbaarheid is

veiliggesteld. Dat betekent dat ontwikkelingen pas daadwerkelijk kunnen worden gestart als plano-

logisch/procedureel en financieel de realisering van de benodigde infrastructuur is verzekerd.

In een tijd van grote rijksbezuinigingen op het openbaar vervoer zetten wij vooral in op sterke buslijnen.

Op die plaatsen waar de vraag te laag is voor openbaar vervoer met een vaste dienstregeling, rijden de

OV-taxi en de buurtbus. Zodoende garanderen wij een basismobiliteit. Met een optimaal regionaal fiets-

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Stationslocatie

met ruimte voor grootschalige ruimtelijke

ontwikkelingen

Stationslocatie

waar geen ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk

zijn

Stationslocatie

met ruimte voor (beperkte) ruimtelijke

ontwikkelingen

Hoofdwegennet

met in rood aangegeven de mogelijke

omleggingen / toevoegingen

LEGENDA

hoofdnetwerk in Noord-Holland Noord

Groen

routenetwerk willen wij het (recreatieve) fietsgebruik bevorderen. Voor de beroeps- en toeristische vaart

optimaliseren wij bestaande vaarwegen.

Wij streven naar een stevig natuurnetwerk (de Provinciaal Ecologische Hoofdstructuur, 1993) dat grote

en kleine natuurgebieden door ecologische verbindingszones met elkaar verbindt. Dit natuurnetwerk

zorgt voor de instandhouding en ontwikkeling van de natuurlijke en landschappelijke diversiteit in

Noord-Holland Noord. In de intensieve landbouwgebieden in het noorden is dit vooral als robuuste

tegenhanger van de ecologisch arme landbouwgronden. In de waardevolle cultuurlandschappen op

Texel, de binnenduinrand van Castricum en Bergen en de Veenweidegebieden van Noord-Holland

Noord is het natuurnetwerk juist nauw verbonden met extensieve agrarische activiteiten.

Bij de totstandkoming van het natuurnetwerk kijken wij nadrukkelijk naar kansen voor meervoudig

ruimtegebruik door bijvoorbeeld combinaties met recreatieve netwerken, waterbeheersingsmaatregelen

en de ontwikkeling van woonlandschappen.

Rond steden en dorpen in Noord-Holland Noord willen wij meer recreatieve voorzieningen, zowel

kwalitatief hoogwaardige groengebieden in en om dorp of stad als recreatieve routes door het

omliggende platteland. Hierbij denken wij ook aan routegebonden voorzieningen voor wandelen,

fietsen, watersport, skeeleren, schaatsen en ruitersport. De nodige recreatieve voorzieningen willen wij

gelijk op laten gaan met de rode ontwikkelingen. Zo gebruiken wij stedelijke ontwikkelingen

nadrukkelijk om groene impulsen aan destedelijke omgeving te geven.

Het omliggende platteland blijft open en vitaal omdat het ruimte biedt voor een dynamische landbouw

met respect voor natuur, landschap en milieu. Uitbreidingen van woningbouw of bedrijventerreinen

willen wij sterk concentreren en landschappelijk inpassen, waarbij waardevolle (agrarische) gebieden

zijn uitgesloten voor deze functies. Verlies aan natuur- en landschapswaarden dient gecompenseerd te

worden door gelijkopgaand groen te ontwikkelen.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

natuur in Noord-Holland Noord

Natuurlijk Bruikbaar

Ontwikkeling van groenstructuren in

combinatie met andere functies (bijvoorbeeld

slibdepots, natuur, energieteelt, recreatie).

Water

Ontwikkelen van het Wieringerrandmeer

(vorm indicatief)

Ruim baan voor natuur

Ontwikkelen van grote natuur(kern)gebieden

en ecologische verbindingen.

Water (-overlast,

-tekort en -kwaliteit)

Wij willen de inwoners en grondgebruikers beschermen tegen overstromingen en wateroverlast.

Daartoe moet het watersysteem in 2015 veilig en op orde zijn. Ook moet het watersysteem in kunnen

spelen op de gevolgen van verwachte klimaatveranderingen en bodemdaling rond het jaar 2050. In

tijden van droogte moet voldoende zoet water beschikbaar zijn.

Doelstellingen van ons beleid zijn:

■

Bescherming tegen wateroverlast.

■

Behoud en verbetering van de waterkwaliteit conform de waterkwaliteitsdoelstellingen in het

Provinciaal Milieubeleidsplan en EG-richtlijnen.

■

Ondervanging van in de toekomst te verwachten watertekorten.

Nieuwe ruimtelijke functies moeten zodanig zijn ingericht dat zij voor de toekomst geen nieuwe waterof

veiligheidsproblemen opleveren.

Noord-Holland Noord kent een zeer gevarieërd landschap en vele vormen van grondgebruik. Plaatselijk

kunnen omstandigheden sterk variëren. Dat betekent dat ook de oplossing voor de problematiek van

klimaatverandering, bodemdaling en zoute kwel per gebied verschillend is.

1 Voor Noord-Holland Noord willen wij de wateropgave daarom realiseren via maatwerk per gebied.

Uitwerking geschiedt door de waterbeheerder, in overleg met belanghebbenden. Daarbij zal van

plaats tot plaats en van geval tot geval gekeken worden naar de oplossingen die ons ter beschikking

staan.

2 Fijnmazige oplossingen, die over het gehele gebied verspreid zijn, verdienen voor Noord-Holland

Noord de voorkeur. Uitgangspunt is dat problemen zoveel mogelijk worden opgelost waar zij

ontstaan.

3 Bij de oplossing van waterproblemen vermijden wij zoveel mogelijk negatieve effecten op natuur en

milieu. Dit zijn bijvoorbeeld effecten van verdroging of nivellering van ecologische waarden door

toevoer van gebiedsvreemd water.

4 Bij de oplossing van waterproblemen willen wij mogelijkheden van meervoudig ruimtegebruik

optimaal benutten. Te kiezen oplossingen zijn daarom zoveel mogelijk gebaseerd op meervoudige

doelstellingen. Daarbij willen wij zoveel mogelijk inspelen op andere ruimtelijke opgaven en pro-

cessen.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

water in Noord-Holland Noord

Vasthouden gebiedseigen water/

vertragen piekafvoer; verdeling schoon water

Onderzoeksopgave

grondwater vasthouden

Bemalen / inlaten (rode pijl)

spuien (gele pijl)

Aan- en afvoeren (hoofdwatersysteem)

Fijnmazige berging / afvoer

(inclusief stedelijk water)

Grootschalige berging

Duurzaamheid

Zorg, welzijn en

cultuur

De keuzemogelijkheden en ontplooiingskansen van de toekomstige generaties in het Noord-Holland

Noord van 2030 hebben alles te maken met een duurzame aanpak van de problemen van vandaag. Dit

betekent dat ons milieubeleid, vastgelegd in het recente Provinciaal Milieubeleidsplan, uitgangspunt is

voor nieuwe plannen. Duurzame energie, schone bollenteelt, duurzame watersystemen zonder over-

tollige bagger en een veilige kust zijn voor ons speerpunten die in het Ontwikkelingsbeeld een vertaling

krijgen. Inspelend op de in de tijd veranderende milieuopgaven en mogelijk nieuw te stellen prioriteiten

zullen deze lijnen worden doorgetrokken. Zoveel mogelijk zullen, bij twijfel aan het duurzame karakter

van ingrepen, onomkeerbare wissels op de toekomst worden vermeden.

Wij zullen kwaliteiten als ruimte, rust en bodem zoveel mogelijk respecteren en waar mogelijk ver-

sterken. Dit vraagt in veel gevallen om het overwinnen van schijnbare ‘tegenstellingen’ tussen sectorale

kortetermijnbelangen en collectieve langetermijnbelangen. Een voorbeeld van het zoeken van een speci-

fiek evenwicht tussen verschillende belangen zoals landbouw inclusief bollenteelt, natuur, waterkwali-

teit, leefmilieu en toerisme is de situatie op Texel. Op veel andere plaatsen in Noord-Holland Noord zal

het vinden van een balans, zoals die tussen bollenteelt en leefomgeving, nog veel inspanningen vergen.

Op het gebied van de zorg willen wij een voor iedereen toegankelijk, vraaggericht voorzieningenstelsel

van zorg. Dit vereist een goede aansluiting tussen de verschillende vormen van zorg (huisarts, zieken-

huis, verpleeginrichting enzovoort). Ook willen wij dat mensen met een zorgvraag in staat zijn zo lang

mogelijk in de eigen woonomgeving te blijven. Daarom streven wij ernaar dat bij nieuwbouw en

renovatie altijd ‘standaard aanpasbaar ge- of verbouwd’ wordt. Bovendien heeft dit consequenties voor

de inrichting van de openbare ruimte en de locatie van voorzieningen. Wij zullen hier aandacht aan

schenken in ons beleid en in onze beoordeling van de ruimtelijke plannen van gemeenten.

Wij willen het welzijn van mensen bevorderen door ervoor te zorgen dat mensen kunnen deelnemen aan

het sociale en culturele leven. Bibliotheek, buurthuis en voorzieningen op het gebied van onderwijs en

sport, zijn belangrijk. Gemeenten spelen hierbij een belangrijke rol. Sportief bewegen draagt in belang-

rijke mate bij aan gezondheid en welzijn. De leefbaarheid van een dorp of stadswijk wordt bevorderd

door de aanwezigheid van voorzieningen voor actieve recreatie en sport. Sportvoorzieningen kunnen

nauw aansluiten bij mutifunctionele centra en het draagvlak van deze centra verbreden.

In het landelijk gebied dreigt de basis voor dergelijke voorzieningen weg te vallen door toenemende

mobiliteit, ontgroening en schaalvergroting. Waar de voorzieningen onder druk staan zijn extra

inspanningen nodig. Mobiele voorzieningen en slimme combinaties van functies (multifunctionele

centra) kunnen de levensvatbaarheid van voorzieningen in kernen mogelijk maken.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

cultuurhistorie in Noord-Holland Noord

Behouden cultuurhistorische identiteit

Gebieden waarvan de structuur als zodanig

behouden moet blijven omdat er sprake is van

een duidelijk samenhangende en zo goed als

onaangetaste historische structuur.

Behouden lijnelementen

Cultuurhistorische elementen die moeten

worden behouden omdat deze zo goed als

onaangetast zijn en bepalend zijn voor de

cultuurhistorische identiteit.

Versterken cultuurhistorische identiteit

Gebieden waar weliswaar cultuurhistorische

schakels zijn verdwenen (leesbaarheid is

aangetast) maar die nog voldoende

cultuurhistorische componenten over hebben

om de ontstaansgeschiedenis weer 'leesbaar'

te maken

Ontwikkelen identiteit

(inspiratie: cultuurhistorie)

Gebieden waar een nieuwe identiteit

ontwikkeld kan worden mede gebaseerd op de

Het ordenen van ruimte is meer dan het zo efficiënt mogelijk ordenen van functies. Zowel hedendaagse

cultuur als cultuurhistorie bieden aanknopingspunten om de ruimtelijke inrichting te verrijken en

bewoners en kunstenaars bij de ruimtelijke inrichting te betrekken.

Identiteit en herkenbaarheid zijn sleutelbegrippen voor de inrichting van Noord-Holland Noord.

Cultuurhistorische waarden spelen bij het bepalen van de identiteit een belangrijke rol. Behoud door

ontwikkeling is ons motto. Er liggen belangrijke regionale structuren van landschap en bebouwing die

er om vragen een rol te spelen in de inrichting van het gebied. Onze ambitie is dat bij ruimtelijke ont-

wikkelingen de cultuurhistorie op een verantwoorde wijze wordt ingepast in de planvorming.

De door ons gemaakte en bij alle gemeenten bekende Cultuurhistorische Waardenkaart (CHW-kaart)

vormt hierbij een belangrijk hulpmiddel.

De door Gedeputeerde Staten vastgestelde Regioprofielen zijn voor gemeenten belangrijk omdat deze

door ons als beoordelingskader worden gebruikt voor de Beeldkwaliteitsplannen ingeval van ont-

wikkelingen in de zoekgebieden en de uitsluitingsgebieden. Wij verwijzen verder naar hoofdstuk 7

onder Beeldkwaliteitsplan. Onze publicaties ‘Identiteit van Noord-Holland Noord’ en ‘Kleine Kernen

Kookboek’ bieden verdere handreikingen.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

Het landschap van Noord-Holland Noord is ontstaan door een samenspel van natuurlijke processen

en menselijk handelen. Door dit samenspel zijn verschillende landschappelijke eenheden ontstaan.

Kenmerkend is de grote diversiteit op een relatief klein oppervlak. Het zijn niet alleen de eenheden

die de verschijningsvorm van het landschap bepalen. Ook elementen als dijken, kanalen of bossen

dragen daaraan bij. Soms vormen deze elementen de grens van een eenheid (bijvoorbeeld een dijk

rondom een droogmakerij), soms doorsnijden ze één of meer elementen (bijvoorbeeld het Noord-

Hollandsch kanaal). In tegenstelling tot de meer verstedelijkte gebieden in Nederland is de samen-

hang tussen bebouwing en landschap in Noord-Holland Noord nog duidelijk herkenbaar. Een goed

voorbeeld daarvan vormen de lint- of streekdorpen op de kreekruggen in West-Friesland. De kaarten

met landschappelijke eenheden geven dit weer.

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

landschappelijke ordening: eenheden

veenpolders

duinen

strandvlaktes

wadden

keileemruggen

getij-inversieruggen (kreekruggen)

strandwallen

kleipolders

aandijkingen

droogmakerijen (meerbodem)

droogmakerijen (getijafzettingen)

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

landschappelijke ordening:

eenheden en elementen

bos

watergangen

terpen (hoger dan 1,5 meter)

dijken

Streekplan, Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord Ontwikkelen met kwaliteit

LEGENDA

landschappelijke ordening:

eenheden en verstedelijking

dorp / stad

lint- / streekdorp